Μπορεί οι Ευρωπαίοι ηγέτες, πλην του Βίκτορ Όρμπαν, να άναψαν το πράσινο «φως» για την κοινή άμυνα των κρατών – μελών, κίνηση που από μόνη της αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την επίτευξη στρατηγικής αυτονομίας, ωστόσο, απομένουν ακόμη πολλά που πρέπει να γίνουν για να καταστεί εφικτός ο επανεξοπλισμός της Ευρώπης.
«Το θέμα δεν είναι μόνο οικονομικό» αναφέρουν στην «Κ» έμπειροι διπλωμάτες, επισημαίνοντας ότι το μεγάλο ερώτημα που προκύπτει από εδώ και πέρα, είναι αν η υπάρχουσα προσφορά μπορεί να καλύψει τη ζήτηση.
Είναι γνωστό ότι μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, άδειασαν πολλές ευρωπαϊκές αποθήκες οπλικών συστημάτων και πυρομαχικών. Η παραχώρηση εξοπλισμών είτε από τα εθνικά αποθέματα, είτε από το στοκ αμυντικών βιομηχανιών, έχει ως αποτέλεσμα να καταγράφονται σημαντικές ελλείψεις ακόμη και σε κοινά πυρομαχικά, όπως τα βλήματα πυροβολικού των 155 χιλιοστών. Είναι σαφές ότι για να οικοδομηθεί η κοινή άμυνα απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις και χρόνια αναμονής για τις παραδόσεις οπλικών συστημάτων καθώς η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία έχει πεπερασμένες παραγωγικές δυνατότητες.
«Η κινητοποίηση 800 δισεκατομμυρίων (150 από δάνεια και 650 από την εφαρμογή της ρήτρας διαφυγής) προσφέρει κίνητρο στα κράτη-μέλη να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες, αλλά δεν λύνει το πρόβλημα της βιομηχανικής παραγωγής» αναφέρουν οι ίδιες πηγές.
36 μήνες για μια φρεγάτα
Οι φρεγάτες FDI Belharra που παρήγγειλε η Ελλάδα ναυπηγούνται σε χρόνο «ρεκόρ» για τα δεδομένα των πολεμικών πλοίων. Από την κοπή μετάλλου μέχρι την έναρξη των δοκιμών, μεσολαβούν περίπου 36 μήνες και τα ναυπηγεία της Λοριάν στη Γαλλία έχουν τη δυνατότητα ταυτόχρονης κατασκευής δύο φρεγατών.
Η λίστα των υπό κατασκευή πλοίων για το ελληνικό και το γαλλικό ναυτικό θα κρατήσει γεμάτο το ναυπηγείο μέχρι το 2028. Με αυτά τα δεδομένα, οποιαδήποτε νέα παραγγελία θα παραδοθεί μετά το 2030. Παραπλήσιοι είναι οι χρόνοι και στα υπόλοιπα ευρωπαϊκά ναυπηγεία, της Βρετανίας, της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Γερμανίας κλπ.
Ακόμη πιο δυσοίωνη είναι η εικόνα σε άλλα συστήματα, όπως η αεράμυνα, τα άρματα μάχης, τα πυροβόλα, οι δορυφορικές επικοινωνίες, τα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου και τα μαχητικά αεροσκάφη.
Παράγει περίπου 20 Rafale τον χρόνο
Η εταιρεία που κατασκευάζει τα Rafale, παράγει περίπου 20 αεροσκάφη τον χρόνο. Με αυτόν τον ρυθμό και με δεδομένο ότι έχει ανοιχτές παραγγελίες για 228 μαχητικά, η γραμμή παραγωγής θα είναι γεμάτη μέχρι το 2033. Ανάλογος είναι ο ρυθμός παραγωγής του Eurofighter αλλά και του σουηδικής ανάπτυξης Gripen. Με αυτά τα δεδομένα, αν μια ευρωπαϊκή χώρα όπως η Ουγγαρία που διαθέτει μόλις 12 μαχητικά αεροσκάφη ή η Ολλανδία με 41, θα χρειαστούν δεκαετίες για να φτιάξουν μια ισχυρή αεροπορική δύναμη.
Χειρότερη είναι η εικόνα σε ό,τι αφορά στην παραγωγή πυρομαχικών. Αυτή τη στιγμή στην ΕΕ λειτουργεί μόλις ένα εργοστάσιο παραγωγής ΤΝΤ και ελάχιστες μονάδες που κατασκευάζουν βλήματα για άρματα μάχης και πυροβόλα. Για κατευθυνόμενα όπλα και συστήματα αεράμυνας, αν και υπάρχει ευρωπαϊκή παραγωγή, τα περισσότερα κράτη – μέλη στηρίζονται σε αμερικανικές και ισραηλινές προμήθειες.
Αρματα μάχης και πυροβόλα
Δεν είναι τυχαίο ότι η Ελλάδα που δαπανά το 3,2% του ΑΕΠ της σε εξοπλισμούς διαθέτει πολύ ισχυρότερες ένοπλες δυνάμεις από τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Η Γερμανία, χώρα που κατασκευάζει άρματα μάχης, διαθέτει μόλις 296 Leopard, η Μ. Βρετανία 158 Challenger II, η Γαλλία 254 Leclerc και η Ιταλία 150 Ariete. Όλα μαζί δεν φτάνουν τον αριθμό αρμάτων μάχης της Ελλάδας που προσεγγίζει τα 1.400.
Η Μεγάλη Βρετανία έχει διαθέσιμα μόλις 30 πυροβόλα, η Γερμανία 105 αν και σύμφωνα με πληροφορίες 36 θεωρούνται λειτουργικά, η Ιταλία 154 συστήματα, ενώ, η Πολωνία και η Ρουμανία που γειτνιάζουν με τη Ρωσία έχουν 752 και 243 αντίστοιχα. Την ίδια ώρα, η Ελλάδα διατηρεί σε υπηρεσία 1.152 αυτοκινούμενα ή ρυμουλκούμενα πυροβόλα και συστήματα πυραυλικού πυροβολικού. Μια απλή αντιπαραβολή των αριθμητικών δεδομένων δείχνει ξεκάθαρα τη χαοτική διαφορά ανάμεσα στις χώρες του ευρωπαϊκού πυρήνα και την Ελλάδα, ενώ, σε λίγο «καλύτερη» μοίρα βρίσκονται τα κράτη της ανατολικής Ευρώπης, τα οποία μετά τη ρωσική εισβολή κινητοποιήθηκαν για την αγορά εξοπλισμών.
Η Τουρκία η οποία επίσης διατηρεί μεγάλο αριθμό εν ενεργεία οπλικών συστημάτων, θα σπεύσει να εκμεταλλευτεί τη συγκυρία παρέχοντας εγγυήσεις για την ευρωπαϊκή άμυνα
Σε αυτό το περιβάλλον, θεωρείται βέβαιο πως η Τουρκία, η οποία επίσης διατηρεί μεγάλο αριθμό εν ενεργεία οπλικών συστημάτων, μαχητικών αεροσκαφών, πλοίων και υποβρυχίων, αλλά και μια καλπάζουσα αμυντική βιομηχανία, θα σπεύσει να εκμεταλλευτεί τη συγκυρία παρέχοντας εγγυήσεις για την ευρωπαϊκή άμυνα. Άλλωστε, η επιθετική διείσδυση που επιχειρεί τις τελευταίες εβδομάδες είναι ενδεικτική των προθέσεων της Αγκυρας για την εμπέδωση του ρόλου της ως περιφερειακή δύναμη. Εξέλιξη καθόλου θετική για τα ελληνικά συμφέροντα.
Ποιος είναι ο εχθρός;
Εκτός από τον σκόπελο της παραγωγή αμυντικών συστημάτων, οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να ξεπεράσουν και ένα ακόμη εμπόδιο πριν τη δημιουργία της κοινής άμυνας. Να συμφωνήσουν για την απειλή που αντιμετωπίζουν. Είναι η Ρωσία; Είναι και η Τουρκία; Είναι κάποια άλλη χώρα, οργάνωση ή στρατιωτική δύναμη; Ο Πορτογάλος φορολογούμενος σίγουρα δεν θεωρεί τη Ρωσία το ίδιο απειλητική σε σχέση με τον Λιθουανό ή τον Πολωνό φορολογούμενο και το πιθανότερο είναι πως δεν αντιλαμβάνεται γιατί η Τουρκία μπορεί να αποτελεί απειλή για την Ελλάδα.
Ωστόσο, αν δεν υπάρξει συναίνεση για το επίπεδο της απειλής δεν θα είναι εύκολο να δημιουργηθεί ένα κοινό σύστημα άμυνας. Το ενδεχόμενο συμμετοχής της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας θα είχε ολέθρια αποτελέσματα για την Ελλάδα. Από την άλλη πλευρά, αν οι ηγεσίες εστιάσουν στη Ρωσία, Ελλάδα και Κύπρος δεν έχουν πολλά να περιμένουν από το ευρωπαϊκό εγχείρημα. Είναι σαφές πάντως, ότι ο δρόμος για τη στρατηγική αυτονομία της ΕΕ είναι μακρύς και δεν αναμένεται καθόλου εύκολος.
