Ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, είναι αποφασισμένος να προωθήσει τον δικό του «πατριωτικό τρόπο» άσκησης πολιτικής και στην Ευρώπη. Και δεν το κρύβει. Παρουσιάζοντας τη Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, υπό τον τίτλο «Πρώτα η Αμερική», έκανε το επόμενο.
Από τους επαίνους σε ακροδεξιούς ηγέτες και κόμματα όπως ο Βίκτορ Όρμπαν στην Ουγγαρία, η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) και η Τζόρτζια Μελόνι στην Ιταλία, κατέστησε σαφές ότι στο εξής οι ΗΠΑ θα ενισχύσουν τους ομοϊδεάτες του Ντόναλντ Τραμπ στη Ευρώπη.
Τα επιχειρήματα περί μετανάστευσης, «αντικατάστασης» του πληθυσμού και υπογεννητικότητας χρησιμοποιούνται από τα ακροδεξιά κόμματα
Το ερώτημα, σύμφωνα με το Politico, είναι τι θα κάνουν στην Ευρώπη ηγέτες όπως ο Εμανουέλ Μακρόν, ο Κιρ Στάρμερ, ο Φρίντριχ Μερτς. Θα αφήσουν τον Αμερικανό πρόεδρο να αλώσει την Ευρώπη; Διότι μπορεί να το κάνει όπως έκανε και αλλού: παρεμβαίνοντας, ανοιχτά πια, στις εκλογές.
Stefan Rousseau/Pool via REUTERS
Άλλωστε ο Ντόναλντ Τραμπ κινητοποιεί την αμερικανική διπλωματία για να ενισχύσει τα «πατριωτικά» κόμματα, να πατάξει τη μετανάστευση, να καταστρέψει τη «λογοκρισία» και να σώσει τον «πολιτισμό» από την παρακμή.
Το συμπέρασμα πίσω από το δόγμα της αμερικανικής κυβέρνησης για τη Στρατηγική Ασφαλείας των ΗΠΑ είναι η αποφασιστική μετατόπιση της πολιτικής της Ευρώπης προς τα (ακρο)δεξιά.
Πολιτισμική διαγραφή και άλλα ωραία
Στο έγγραφο, που φέρει την υπογραφή του Αμερικανού προέδρου, η Ευρωπαϊκή Ένωση κατηγορείται ανοιχτά ότι αυξάνει τον κίνδυνο «διαγραφής του πολιτισμού». Αιτία, η αύξηση της μετανάστευσης, κυρίως από την Αφρική και μουσουλμανικές χώρες, η υπογεννητικότητα και η «διάβρωση» των δημοκρατικών ελευθεριών.
«Εάν οι παρούσες τάσεις συνεχιστούν, η ήπειρος θα είναι αγνώριστη σε 20 χρόνια ή λιγότερο», αναφέρει το κείμενο. «Ως εκ τούτου, δεν είναι καθόλου προφανές ότι ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες θα έχουν οικονομίες και στρατούς αρκετά ισχυρούς ώστε να παραμείνουν αξιόπιστοι σύμμαχοι».
Ο Τραμπ προανήγγειλε «καλλιέργεια αντίστασης» εντός των ευρωπαϊκών εθνών
Αυτό που πρέπει να σημειωθεί είναι ότι όλα αυτά τα επιχειρήματα περί μετανάστευσης, «αντικατάστασης» του πληθυσμού και υπογεννητικότητας χρησιμοποιούνται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο από τα ακροδεξιά κόμματα, από άκρου σε άκρο της Ευρώπης. Από την Ουγγαρία έως την Ολλανδία και από τη Γερμανία έως την Ιταλία, και αλλού. Και στην Ελλάδα έχουν ακουστεί.
REUTERS/Jonathan Ernst/File Photo
Ακροδεξιοί πολιτικοί αρέσκονται να χρησιμοποιούν τη ρατσιστική θεωρία συνωμοσίας περί «μεγάλης αντικατάστασης». Κεντρική της ιδέα, ότι οι ελίτ αποτελούν μέρος μιας πλεκτάνης για την αποδυνάμωση του λευκού πληθυσμού και τη μείωση της επιρροής του.
Ο Τραμπ θέλει «να σώσει» την Ευρώπη
Η πολιτική συνταγή που ακολουθεί ο Ντόναλντ Τραμπ, επισημαίνει το Politico, είναι ουσιαστικά η αλλαγή καθεστώτος. Η ενίσχυση και προώθηση στην εξουσία ηγετών και κομμάτων που συμφωνούν με τη MAGA ρητορική.
«Στόχος μας θα πρέπει να είναι να βοηθήσουμε την Ευρώπη να διορθώσει την τρέχουσα πορεία της», αναφέρει το έγγραφο. Και αυτό θα γίνει με την «καλλιέργεια αντίστασης» εντός των ευρωπαϊκών εθνών. Και εκφράζει αισιοδοξία για την «αυξανόμενη επιρροή των πατριωτικών ευρωπαϊκών κομμάτων».
Στη λογική ότι υποστηρίζοντας την ακροδεξιά, θα κάνουμε και την Ευρώπη μεγάλη ξανά.
Πολιτική κατευνασμού
Την ίδια στιγμή, επισημαίνει το Politico, οι Ευρωπαίοι ηγέτες, εμφανίζουν μια «αξιοσημείωτη ηρεμία» παρά τις προκλήσεις του Ντόναλντ Τραμπ. Και αποφεύγουν την ανοιχτή σύγκρουση που θα διέκοπτε πιθανόν εντελώς τις διατλαντικές σχέσεις. Κατευναστική ήταν κατά γενική ομολογία –και επικρίθηκε γι’ αυτό- και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κατά τη διαπραγμάτευση της εμπορικής συμφωνίας. Ενώ ο γ.γ. του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, δεν χάνει ευκαιρία να επαινεί τον Αμερικανό πρόεδρο.
Ωστόσο, για τους κεντρώους ηγέτες που βρίσκονται αυτή τη στιγμή στην εξουσία (Εμανουέλ Μακρόν, Κιρ Στάρμερ, Φρίντριχ Μερτς κ.λπ.) το νέο δόγμα Τραμπ συνιστά υπαρξιακή πρόκληση. Και σύμφωνα με το Politico μπορεί να αναγκαστούν να την αντιμετωπίσουν σύντομα κατά μέτωπο.
Εν όψει εκλογικών αναμετρήσεων, σε τοπικό επίπεδο στη Βρετανία και τη Γερμανία, ενδεχομένως και σε εθνικό επίπεδο στη Γαλλία το 2026, το πρόβλημα γίνεται όλο και πιο επείγον.
REUTERS/Tim Evans
Κατ’ αρχάς, γιατί κόμματα ευθυγραμμισμένα με τη MAGA ιδεολογία, όπως το Reform UK του Φάρατζ, η AfD στη Γερμανία και ο Εθνικός Συναγερμός της Λεπέν, σημειώνουν διαρκώς δημοσκοπικά κέρδη. Με τη βοήθεια των ΗΠΑ, η οποία φαίνεται πλέον διαθέσιμη, θα μπορούσαν να αποκτήσουν «φτερά στα πόδια» στον δρόμο για την εξουσία.
Ο υπουργός Άμυνας Χέγκσεθ, ιδιωτικά, χαρακτήρισε τους Ευρωπαίους «αξιοθρήνητους»
Τα παραδείγματα παρεμβάσεων Τραμπ σε εκλογές στη Λατινική Αμερική είναι πρόσφατα. Από την Αργεντινή έως την Ονδούρα, η δύναμη της επιρροής του ήταν καταλυτική.
Η «ασπίδα δημοκρατίας»
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποκάλυψε πρόσφατα τα σχέδιά της για μια «ασπίδα δημοκρατίας» για την προστασία των εκλογών από την παραπληροφόρηση και τις ξένες παρεμβάσεις. Μιλώντας στο Politico, o αρμόδιος επίτροπος για το Κράτος Δικαίου, τη Δικαιοσύνη και τη Δημοκρατία, Μάικλ ΜακΓκραθ, είπε ότι η ασπίδα πρέπει να έχει «μεγάλο εύρος».
Επισήμανε ότι δεν είναι μόνο η Ρωσία που μπορεί να έχει «έννομο συμφέρον» να επηρεάσει τις εκλογές. «Υπάρχουν πολλοί δρώντες που θα ήθελαν να βλάψουν τον ιστό της ΕΕ και τελικά να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη στους θεσμούς της», είπε. Μάλλον μεταξύ αυτών βρίσκονται και οι ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ. Πιθανόν και του άσπονδου φίλου του Έλον Μασκ, που δεν χάνει ευκαιρία να παρεμβαίνει στα πολιτικά πράγματα της Ευρώπης. Ή του υπουργού Άμυνας, Πιτ Χέγκσεθ, που ιδιωτικά χαρακτήρισε τους Ευρωπαίους «αξιοθρήνητους». Ενώ δημόσια εξαπέλυσε επίθεση κατά της Ευρώπης για την ελευθερία του λόγου και τη δημοκρατία.
Ο Ευρωπαίος επίτροπος, που μίλησε στο Politico πριν από την δημοσιοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, ήταν πάντως προσεκτικός. Ρωτήθηκε αν η αμερικανική ηγεσία πρέπει να σταματήσει να κάνει προεκλογική εκστρατεία στις ευρωπαϊκές εκλογές και να επικρίνει την ευρωπαϊκή δημοκρατία.
«Έχουν δικαίωμα στις απόψεις τους», είπε ο Μάικλ ΜακΓκραθ. «Αλλά εμείς έχουμε τα δικά μας πρότυπα και επιδιώκουμε να εφαρμόσουμε τις δικές μας αξίες και την ευρωπαϊκή προσέγγιση στις διεθνείς υποθέσεις και τη διεθνή διπλωματία».
Και πρόσθεσε: «Δεν σχολιάζουμε ούτε παρεμβαίνουμε στα εσωτερικά ζητήματα ενός στενού εταίρου όπως οι ΗΠΑ».
Επίσημη ανακήρυξη παρέμβασης
Ωστόσο, οι ΗΠΑ του Τραμπ πέρασαν από τα απλά σχόλια στην ανακήρυξη συγκεκριμένης και επίσημης στρατηγικής. Έχουν καταγραφεί σε έγγραφο πολιτικής.
Και στην Ευρώπη, ηγέτες όπως ο Μακρόν, ο Μερτς και ο Στάρμερ βρίσκονται υπό τεράστια πίεση από τη λαϊκιστική δεξιά. Στη Βρετανία, το Reform UK του Νάιτζελ Φάρατζ βρίσκεται σε καλό δρόμο για να σημειώσει σημαντικά κέρδη στις περιφερειακές και τοπικές εκλογές του επόμενου έτους. Αν τα καταφέρει, ίσως πυροδοτήσει κρίση ηγεσίας στο Εργατικό Κόμμα, μόλις ενάμιση χρόνο μετά τη σαρωτική νίκη του στις βουλευτικές εκλογές.
Στη Γαλλία, ο Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν φαίνεται ικανός να εκλέξει τον επόμενο πρόεδρο. Ενώ στη Γερμανία η AfD πιέζει τον Φρίντριχ Μερτς να λάβει όλο και πιο σκληρές θέσεις στο θέμα της μετανάστευσης.
Ο Κιρ Στάρμερ παραδέχθηκε σε συνέντευξή του στον Economist ότι σε ιδιωτικό δείπνο που είχε με τους Μακρόν και Μερτς συζήτησαν το ζήτημα της ακροδεξιάς. «Αντιμετωπίζουμε τις ίδιες προκλήσεις ή εκδοχές των ίδιων προκλήσεων και μιλάμε γι’ αυτό», είπε ο πρωθυπουργός της Βρετανίας.
Το Politico σημειώνει ότι, αν ο Τραμπ προχωρήσει στα σχέδιά του, οι φιλικές κουβέντες μεταξύ τυρού και αχλαδίου να μην είναι αρκετές.
- Με στοιχεία από το Politico
