Σίγουρα η διπλή εισβολή γερμανικών και σοβιετικών στρατευμάτων στην Πολωνία το 1939 αποτέλεσε μια εθνική τραυματική εμπειρία για τη Πολωνία. 86 χρόνια μετά, η Βαρσοβία έβαλε στόχο να θωρακιστεί αμυντικά σε τέτοιο βαθμό ώστε να μην επαναληφθεί κάτι ανάλογο. Την ίδια στιγμή, η ρωσοφοβία των Πολωνών γεμίζει τα ταμεία των αμερικανικών αμυντικών κολοσσών πιέζοντας τον προϋπολογισμό.
Οι κινήσεις της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας καθώς και τα περιστατικά με τα drones (UAV) που εντοπίζονται στον εναέριο χώρο των ανατολικοευρωπαίων κάνουν τους Πολωνούς υπευθύνους χάραξης πολιτικής να ανησυχούν ότι βρίσκονται ξανά στη γραμμή πυρός—και αυτή τη φορά η Πολωνία θέλει να είναι έτοιμη.
Αυτό αναφέρει η Washington Post τονίζοντας πως οι στρατιωτικοί σχεδιαστές της Βαρσοβίας ενίσχυσαν τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας, μετατρέποντάς τες πέρυσι στη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή στρατιωτική δύναμη εντός του ΝΑΤΟ.
Η παραβίαση, την οποία ακολούθησαν και άλλες εμφανίσεις μη επανδρωμένων αεροσκαφών σε όλη την Ευρώπη, προκάλεσε την πρώτη σύγκρουση ανάμεσα σε μαχητικά αεροσκάφη του ΝΑΤΟ και ρωσικά drones πάνω από έδαφος της συμμαχίας—ένα βήμα που, όπως είπε ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ, έφερε τη χώρα πιο κοντά σε ανοικτή σύγκρουση από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Κοινή άακηση Πολωνών, Αμερικανών και Δανών, Iron Defender
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει απορρίψει το περιστατικό με τα drones και δηλώνει ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και το ΝΑΤΟ τον κατηγορούν σχεδόν καθημερινά για προκλήσεις.
Ωστόσο, η αντίδραση της Βαρσοβίας επιμένει να είναι στρατιωτική. «Αυτός είναι ο πόλεμός μας», είπε ο Τουσκ στο Warsaw Security Forum τον Σεπτέμβριο. «Αποφασίσαμε να εξοπλίσουμε την Πολωνία και να εκσυγχρονίσουμε τον πολωνικό στρατό σε μαζική κλίμακα».
Ο τρίτος μεγαλύτερος στρατός του ΝΑΤΟ
Σήμερα η Πολωνία διαθέτει πάνω από 210.000 στρατιωτικό προσωπικό, πίσω μόνο από τις ΗΠΑ και την Τουρκία στο ΝΑΤΟ. Η πρώτη μονάδα που δημιουργήθηκε μετά τις μεταρρυθμίσεις το 2018 ήταν η 18η Τεθωρακισμένη Μεραρχία, η οποία διατηρείται σε κατάσταση αυξημένης ετοιμότητας. Δύο ακόμη παρόμοιες μονάδες βρίσκονται στη διαδικασία συγκρότησης. Δημιούργησε επίσης δυνάμεις εδαφικής άμυνας με δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες.
Η εκπαίδευση αποτελεί προτεραιότητα, όπως αναφέρει το αμερικανικό δημοσίευμα. Τον Σεπτέμβριο, 30.000 στρατιώτες, συμπεριλαμβανομένων δυνάμεων της 18ης Μεραρχίας και αμερικανικών και ολλανδικών μονάδων, συμμετείχαν σε μια μηνιαία σειρά πολεμικών παιγνίων, με την ονομασία Iron Defender, που έδωσαν την ευκαιρία στους Πολωνούς στρατιώτες να εκπαιδευτούν στο οπλοστάσιο παλαιών και νέων όπλων τους.
Σε αυτά περιλαμβάνονταν άρματα μάχης Abrams των ΗΠΑ, νοτιοκορεατικές πολλαπλές εκτοξευτές ρουκετών και μια πολωνική παραλλαγή του αμερικανικού συστήματος High Mobility Artillery Rocket System (HIMARS), το οποίο η Ουκρανία έχει χρησιμοποιήσει εναντίον της Ρωσίας.
Καλύτερος εξοπλισμός – κοντά στο 5% οι αμυντικές δαπάνες
Οι πολωνικές δυνάμεις είναι ολοένα και καλύτερα εξοπλισμένες. Μεγάλο μέρος του υλικού που έχει αγοράσει η Πολωνία τα τελευταία χρόνια αρχίζει να παραδίδεται, και έπεται συνέχεια.
Η χώρα έχει αγοράσει αμερικανικά όπλα αξίας περίπου 50 δισ. δολαρίων, γεγονός που την κατέστησε τον κορυφαίο αγοραστή αμερικανικών όπλων το 2023-2024. Η Πολωνία σχεδιάζει να αυξήσει τις στρατιωτικές δαπάνες της το επόμενο έτος στο 4,8%, δήλωσε πρόσφατα ο Κοσινιάκ-Καμίς.
Σήμερα, η χώρα αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο στον σχεδιασμό του ΝΑΤΟ για ενδεχόμενη σύγκρουση με τη Ρωσία και κρίσιμο εταίρο για τις μικρότερες βαλτικές χώρες της ανατολικής πτέρυγας της συμμαχίας—Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία.
Η γεωγραφία παίζει σημαντικό ρόλο. Η Πολωνία συνορεύει όχι μόνο με τον ρωσικό θύλακο του Καλίνινγκραντ, αλλά και με τη Λευκορωσία, στενό σύμμαχο της Μόσχας που είναι πλέον ενσωματωμένος στην αμυντική υποδομή της Ρωσίας.
Η Ρωσία θεωρεί τον λευκορωσικό εναέριο χώρο ως δικό της, και τα σιδηροδρομικά δίκτυα μπορούν να μεταφέρουν γρήγορα ρωσικά στρατεύματα στα πολωνικά σύνορα. Η Ρωσία έχει αναπτύξει στη Λευκορωσία τακτικούς πυραύλους με δυνατότητα πυρηνικής κεφαλής.
«Σε μια κρίση, η άμυνα των Βαλτικών θα βασιστεί στην ικανότητα των πολωνικών ενόπλων δυνάμεων, ενισχυμένων από τις ΗΠΑ, να αντιμετωπίσουν το Καλίνινγκραντ και τη Λευκορωσία», είπε ο Σατκόφσκι, επίσης πρώην πρεσβευτής της Πολωνίας στο ΝΑΤΟ.
Σημαντικό είναι επίσης ότι η Πολωνία έχει βελτιώσει τις υλικοτεχνικές της δυνατότητες σε όλη την εκτεταμένη επικράτειά της, ώστε να μπορέσει να δεχθεί τον τεράστιο όγκο δυνάμεων του ΝΑΤΟ που πιθανόν θα αναπτυχθούν εκεί σε περίπτωση σύγκρουσης. Προγραμματίζονται αναβαθμίσεις σε ορισμένα πολιτικά αεροδρόμια, ώστε να μπορούν να μεταφέρουν στρατιώτες.
«Σε περίπτωση πολέμου, η Πολωνία θα είναι μια πολύ απασχολημένη χώρα, γιατί θα κινητοποιηθεί ο στρατός, θα κινητοποιηθεί η οικονομία, αλλά θα πρέπει επίσης να προετοιμαστούμε για την έλευση -και τη διέλευση- του ΝΑΤΟ μέσα από την Πολωνία», δήλωσε ο αντιστράτηγος Ματσιέι Κλιχ, Επιχειρησιακός Διοικητής των Ενόπλων Δυνάμεων.
Οι αντιδράσεις της Ρωσίας
Ο Ρώσος πρόεδρος έχει δηλώσει επανειλλημένα ότι η Δύση τρομάζει τους ίδιους τους λαούς της με φόβους πως η Ρωσία είναι έτοιμη να επιτεθεί. Νωρίτερα αυτόν τον μήνα είπε ότι η ιδέα πως η Ρωσία θα επιτεθεί στο ΝΑΤΟ είναι ανοησία και ότι η Ευρώπη θα έπρεπε να ασχοληθεί με τα δικά της προβλήματα μετανάστευσης και βίας πριν αναζητήσει καβγά με τη Ρωσία.
Το Κρεμλίνο, έχει ζητήσει από τον Τραμπ να αποσύρει τα στρατεύματα και τα όπλα του ΝΑΤΟ από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, πίσω στα επίπεδα πριν από την ανατολική διεύρυνση του μπλοκ το 1999. Παρόμοιο αίτημα είχε απευθύνει και στον πρώην πρόεδρο Τζο Μπάιντεν πριν από την εισβολή στην Ουκρανία, λένε δυτικοί αξιωματούχοι πληροφοριών.
Δυτικοί αναλυτές και διπλωμάτες έχουν παραδεχτεί ότι η αδικαιολόγητη επέκταση του NATO προς ανατολάς ξύπνησε δικαιολογημένα διλήμματα ασφαλείας στη Μόσχα. Η τελευταία έβλεπε με το πέρασμα των χρόνων να περικυκλώνεται από στρατιωτικές δυνάμεις του NATO. Η ένταξη της Ουκρανίας σε αυτή τη διαδικασία ήταν που πυροδότησε τον πόλεμο μετά το 2014 και τελικά ρωσική εισβολή το 2022.
Εξάλλου δυτικές εκθέσεις έχουν επιβεβαιώσει ότι η Ρωσία είναι αδύνατο να επιτεθεί στη Δύση καθώς δεν θα το άντεχε τόσο, στρατιωτικά όσο και οικονομικά.
«Θέλουν να ξαναφτιάξουν την ΕΣΣΔ»
«Η στρατηγική της Ρωσίας είναι να αναστήσει τη Σοβιετική Ένωση», δήλωσε ο Πολωνός υπουργός Άμυνας Βουάτσουαφ Κοσινιάκ-Καμίς. «Και αυτό θα έβαζε την Πολωνία στο στόχαστρο.»
Η χώρα αποφάσισε να προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο νέας σύγκρουσης μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014 και την έναρξη ενός πολέμου δι’ αντιπροσώπων για τον έλεγχο του Ντονμπάς.
Ενώ μεγάλο μέρος της Ευρώπης ελπίζει ότι εκεί θα τελείωνε η ρωσική επιθετικότητα στην ήπειρο, οι Πολωνοί στρατιωτικοί σχεδιαστές πέρασαν έναν χρόνο αναλύοντας τα χειρότερα σενάρια προτού καταρτίσουν μια σειρά μεταρρυθμίσεων για την επέκταση του στρατού, αυξάνοντας γρήγορα τον αριθμό των στρατιωτών και ενισχύοντας το οπλοστάσιο τους.
Άλλες ευρωπαϊκές χώρες «περίμεναν κάποιος άλλος να κάνει το πρώτο βήμα», είπε ο Τόμας Σατκόφσκι, πρώην υφυπουργός Άμυνας της Πολωνίας, που επέβλεψε την στρατηγική αμυντική αναθεώρηση που ξεκίνησε τις στρατιωτικές μεταρρυθμίσεις. «Στο τέλος, ήμασταν πιο μπροστά, όχι μόνο από την υπόλοιπη ανατολική πτέρυγα, αλλά μπροστά από τις περισσότερες χώρες του ευρωπαϊκού ΝΑΤΟ».
Χαίρονται οι Αμερικανοί
Τέλος η Washington Post επισημαίνει ότι οι στρατιωτικές δαπάνες πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων έχουν καταστήσει την Πολωνία έναν από τους μεγαλύτερους αγοραστές αμερικανικών όπλων.
Οι δαπάνες της την έχουν κάνει αρεστή τόσο στους γείτονές της στο ανατολικό άκρο του ΝΑΤΟ όσο και στον πρόεδρο Τραμπ, ο οποίος θέλει να βλέπει την Ευρώπη να αναλαμβάνει περισσότερες από τις ίδιες τις ανάγκες ασφάλειάς της.
