Η ψυχική υγεία συνδέεται με την απουσία ψυχολογικών δυσκολιών, όμως ξεχνάμε πως είναι επίσης και παρουσία ζωτικότητας, εσωτερικής σταθερότητας και σύνδεσης με τον εαυτό και τους άλλους. Η ψυχική ευεξία είναι σε μεγάλο βαθμό επιλογή που χτίζεται βήμα-βήμα, καλλιεργείται και ανθίζει ή μαραίνεται από τις επιλογές μας.
Υπάρχουν παράγοντες και τρόποι που την ενισχύουν και 10 από τους σημαντικότερους είναι οι παρακάτω.
Advertisment
1. Θρεπτική διατροφή για εγκέφαλο και νευρικό σύστημα
Αυτό που τρώμε επηρεάζει άμεσα το πώς νιώθουμε. Ο εγκέφαλος είναι όργανο που “τρέφεται” από καλά λιπαρά, πρωτεΐνες, βιταμίνες Β και μικροθρεπτικά συστατικά. Αντιφλεγμονώδεις τροφές όπως τα λιπαρά ψάρια, οι ξηροί καρποί, το ελαιόλαδο, τα λαχανικά και τα προβιοτικά ενισχύουν τη διάθεση και μειώνουν το άγχος. Η αποφυγή της ζάχαρης και των επεξεργασμένων τροφών είναι εξίσου σημαντική.
2. Κίνηση – Το φυσικό αντικαταθλιπτικό
Η σωματική δραστηριότητα δεν ωφελεί μόνο το σώμα – είναι δώρο και για το μυαλό. Μόλις 20-30 λεπτά περπάτημα την ημέρα μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα των ενδορφινών, να μειώσουν το στρες και να ενισχύσουν την αυτοεκτίμηση. Δεν χρειάζονται υπερβολές – αρκεί να κινούμαστε με συνέπεια και με τρόπο που μας ευχαριστεί.
3. Ποιοτικός ύπνος – Θεραπεία του νου
Ο ύπνος είναι η ώρα που ο εγκέφαλος επαναφορτίζεται. Όταν κοιμόμαστε καλά, διαχειριζόμαστε καλύτερα το άγχος, έχουμε καθαρότερη σκέψη και περισσότερη ψυχική ανθεκτικότητα. Αποφεύγουμε λοιπόν τις οθόνες πριν τον ύπνο, καθιερώνουμε σταθερό ωράριο και δημιουργούμε ένα ήρεμο περιβάλλον ώστε η νύχτα να είναι σύμμαχος της ισορροπίας μας.
Advertisment
4. Επαφή με τη φύση – Επιστροφή στον εαυτό
Η φύση ρυθμίζει το νευρικό σύστημα με τρόπους που κανείς δεν μπορεί να προσφέρει. Τα δέντρα, το φως του ήλιου, ο ήχος του νερού, η μυρωδιά του χώματος ενεργοποιούν το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα – αυτό που μας ηρεμεί. Δεν χρειάζεται να φύγουμε για τα βουνά, αρκούν λίγα λεπτά την ημέρα σε ένα πάρκο.
5. Ψηφιακή αποτοξίνωση – Χώρος για το παρόν
Το μυαλό δεν είναι φτιαγμένο να καταναλώνει ασταμάτητα πληροφορία. Ο περιορισμός της χρήσης οθονών – ειδικά πριν τον ύπνο και αμέσως μετά το ξύπνημα – επιτρέπει στον εγκέφαλο να επιστρέψει στη φυσική του ροή. Οργανώνουμε “ζώνες χωρίς οθόνες”, βάζουμε χρονικά όρια στα social media και δίνουμε στον εαυτό μας το δώρο της προσοχής.
6. Σχέσεις με νόημα – Η δύναμη του μαζί
Η βαθιά ανθρώπινη ανάγκη για σύνδεση δεν είναι τυχαία. Οι ουσιαστικές σχέσεις (έστω και μία) μειώνουν την ψυχική φθορά, ενισχύουν την αυτοαξία και θρέφουν τη συναισθηματική ασφάλεια. Μαθαίνουμε να δίνουμε χρόνο σε ανθρώπους που μας κάνουν να νιώθουμε «σαν στο σπίτι μας» και γινόμαστε και εμείς αυτός ο άνθρωπος για τους άλλους.
7. Αυτοσυμπόνια – Η ήρεμη επανάσταση
Δεν χρειάζεται να είμαστε τέλειοι για να αξίζουμε φροντίδα. Η ψυχική ανάταση ξεκινά με την αποδοχή του εαυτού όπως είναι. Όχι με υπερβολική ανοχή, αλλά με καλοσύνη. Όταν το μέσα μας ακούγεται, απαλύνεται. Αντί να πιέζουμε τον εαυτό μας, δοκιμάζουμε να του μιλήσουμε όπως θα μιλούσαμε σε ένα παιδί που αγαπάμε.
8. Ευγνωμοσύνη – Νοητική ανακατεύθυνση
Ο εγκέφαλος έχει ροπή προς την αρνητικότητα. Η ευγνωμοσύνη είναι τρόπος να τον επαναπρογραμματίσουμε. Γράφουμε καθημερινά 3 πράγματα για τα οποία είμαστε ευγνώμονες – όσο απλά κι αν φαίνονται. Ένα χαμόγελο, ο λαμπερός ήλιος, μια ζεστή κούπα τσάι. Η ευγνωμοσύνη αλλάζει τη χημεία του εγκεφάλου και γεμίζει την καρδιά.
9. Γέλιο – Η εσωτερική χημεία της χαράς
Το γέλιο είναι μια φυσική αντιστρες “ορμόνη”. Γελάμε όταν μπορούμε, ακόμα και με τον εαυτό μας. Βλέπουμε κάτι που μας διασκεδάζει, θυμόμαστε μια αστεία στιγμή, επιδιώκουμε παρέες που γελούν. Το γέλιο μειώνει την κορτιζόλη, αυξάνει την ωκυτοκίνη και μας επανασυνδέει με το φως μας.
10. Η σιωπή – Χώρος ύπαρξης
Μέσα στην καθημερινή φλυαρία, η σιωπή με παρουσία είναι ιερή. Μένουμε λίγα λεπτά την ημέρα χωρίς θόρυβο, χωρίς στόχο. Απλώς να «είμαστε». Η σιωπή είναι ο χώρος όπου ανασαίνει η ψυχή.
Η ψυχική υγεία είναι μια συνεχής πράξη φροντίδας, επίγνωσης και επιλογής. Τα παραπάνω βήματα δεν απαιτούν χρήματα ή τέλειες συνθήκες – μόνο πρόθεση. Κι ας θυμηθούμε ότι δεν μπορούμε να αλλάξουμε τη ζωή μας σε μια μέρα, αλλά μπορούμε να αλλάξουμε τη μέρα μας και αυτό είναι αρκετό.
Πηγές:
- Harvard Health Publishing: “Food and mood: Is there a connection?”
- American Psychological Association: “The Exercise Effect”
- National Institutes of Health: “The Importance of Sleep”
- Greater Good Science Center: “The Science of Gratitude”
- Mayo Clinic: “Laughter is the best medicine”
- Psychology Today: “How Nature Helps Us Heal”
- Dr. Mark Hyman: The UltraMind Solution, Young Forever
- Kristin Neff: Self-Compassion
