Μία από τις πιο σύνθετες και ουσιαστικές προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν τα κράτη και οι υπηρεσίες τους στο άμεσο μέλλον, λόγω της ταχείας ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ), συζητείται αυτό το διήμερο στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων (ΣΣΕ). Το συνέδριο «Ενοπλες συρράξεις και διαχείριση κρίσεων στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης» ξεκίνησε χθες και ολοκληρώνεται σήμερα, υπό την αιγίδα του υπουργείου Εθνικής Αμυνας και τις λεπτομέρειες της διοργάνωσης επιμελήθηκε ο δραστήριος γενικός διευθυντής Πολιτικής Εθνικής Αμυνας και Διεθνών Σχέσεων, πρέσβης ε.τ. Μιχάλης Σπινέλλης. Στο συνέδριο μίλησαν χθες ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Νίκος Δένδιας, ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Θάνος Ντόκος, ο πρόεδρος της Στρατιωτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ Ρόμπερτ Μπρίγκερ, καθηγητές και διπλωμάτες με έντονη δραστηριότητα στον τομέα της προσπάθειας αξιοποίησης της ΑΙ σε ένα πλαίσιο πολλαπλών κρίσεων.
Ο κ. Δένδιας στη σύντομη τοποθέτησή του αναφέρθηκε στον τρόπο με τον οποίο η τεχνητή νοημοσύνη επηρεάζει τους τρόπους και τα μέσα που διεξάγονται οι επιχειρήσεις. Επιτυγχάνονται, μεταξύ άλλων, η ταχύτερη λήψη αποφάσεων, η μεγαλύτερη ακρίβεια για την προσβολή στόχων, η μείωση παράπλευρων απωλειών, η καλύτερη επίγνωση της επιχειρησιακής κατάστασης σε πραγματικό χρόνο, η υποστήριξη της εφοδιαστικής αλυσίδας, η αποτελεσματική επεξεργασία του τεράστιου όγκου δεδομένων σε ελάχιστο χρόνο, καθώς βεβαίως και η εκπαίδευση του προσωπικού στις σύγχρονες πλατφόρμες μέσα από την παραγωγή ρεαλιστικών πολύπλοκων σεναρίων, τα οποία αναπροσαρμόζονται αυτόματα, ανάλογα με την απόφαση ενέργειας των εκπαιδευομένων και την εξαγωγή αναλύσεων, συμπερασμάτων και των αξιολογήσεών τους.
Τόσο ο κ. Δένδιας όσο και οι ομιλητές που ακολούθησαν έθεσαν, πάντως, και την πολύ σοβαρή ηθική διάσταση της επέκτασης της χρήσης της ΑΙ. «Δεν μπορούμε λοιπόν να αγνοήσουμε τον αυξανόμενο κίνδυνο της πλήρους αυτοματοποίησης στις αποφάσεις ζωής και θανάτου», ανέφερε, ενδεικτικά, ο κ. Δένδιας, αναφερόμενος ακριβώς στα ηθικά διλήμματα που εγείρονται.
Επιτυγχάνονται η ταχύτερη λήψη αποφάσεων, η μεγαλύτερη ακρίβεια για την προσβολή στόχων, η μείωση παράπλευρων απωλειών, ωστόσο ελλοχεύουν και κίνδυνοι.
Ομιλητές που ακολούθησαν, απευθυνόμενοι γαρ σε ένα κοινό το οποίο αποτελούνταν κυρίως από στρατιωτικούς –Ελληνες και ξένους–, υπογράμμισαν ότι το μελλοντικό έργο ενός τακτικού διοικητή θα μοιάζει περισσότερο με επόπτη συστημάτων, αρκετά μακριά από τον παραδοσιακά αντιληπτό ρόλο άσκησης πλήρους διοίκησης επί ενός ορισμένου πεδίου. Σε αυτό το επιχειρησιακό πλαίσιο, όπως τονίστηκε, προκύπτουν ζητήματα διαφοράς ακόμη και σε βασικές έννοιες, όπως για παράδειγμα το γεγονός ότι η πρόσληψη του χρόνου από τον ανθρώπινο νου είναι εντελώς διαφορετική από εκείνη ενός συστήματος τεχνητής νοημοσύνης.
Η πιθανότητα «αυτονόμησης» της τεχνητής νοημοσύνης εξετάστηκε από τους ομιλητές στο πλαίσιο της ανάγκης να μην απειληθούν οι ίδιες οι ικανότητες των ανθρώπων να διεκπεραιώνουν εργασίες που σήμερα είναι αυτονόητες. Ο πρέσβης Αλεξάντερ Κμεντ, στέλεχος του αυστριακού υπουργείου Εξωτερικών, αναφέρθηκε μάλιστα σε απειλή «εκφυλισμού των ικανοτήτων των πληθυσμών», σημειώνοντας την ανάγκη ενός πλαισίου ελέγχου σχετικά με την ανάπτυξη των συστημάτων ΑΙ που θα χρησιμοποιούνται για τη λήψη αποφάσεων.
Σε χαρακτηριστικά παραδείγματα του τρόπου με τον οποίο η τεχνητή νοημοσύνη ήδη χρησιμοποιείται για τον εμπλουτισμό της λήψης αποφάσεων αναφέρθηκε ο συνιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Seeders, Κωνσταντίνος Μηχανετζής. Αναφέρθηκε σε παλαιότερα παραδείγματα, όπως η επιχείρηση «Raven Sentry», κατά τη νατοϊκή επιχείρηση στο Αφγανιστάν, όπου οι ΗΠΑ προσπαθούσαν με εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης να προβλέπουν πιθανές επιθέσεις των Ταλιμπάν αναζητώντας πληροφορίες στα κοινωνικά δίκτυα. Πιο άμεσο σύστημα είναι το Iron Dome των ισραηλινών δυνάμεων άμυνας, που με τη βοήθεια της ΑΙ ταυτοποιεί το εισερχόμενο βλήμα ή άλλη απειλή και επιλέγει τον τρόπο κατάρριψής του, προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί το συνολικό κόστος.
