Υπάρχει κάτι βαθιά αποκαλυπτικό στο να σταθείς μπροστά σε έναν καθρέφτη. Δεν μιλάμε για τη φευγαλέα ματιά για να ελέγξεις τα μαλλιά ή το ντύσιμο. Μιλάμε για εκείνη τη στιγμή που κοιτάζεις και κοιτάζεσαι. Που μένεις εκεί, με την αντανάκλαση του προσώπου σου, της ιστορίας σου, της σχέσης σου με τον εαυτό, των πληγών και των προσδοκιών που κουβαλάς.
Το βλέμμα προς τον καθρέφτη είναι βλέμμα προς τα μέσα και μια τεράστια πράξη θάρρους. Γιατί όταν μας έχουν μάθει να στρεφόμαστε προς τα έξω για αποδοχή και αναγνώριση, το να σταθούμε μπροστά στον εαυτό μας και να του μιλήσουμε χρειάζεται πραγματικά πολύ κουράγιο.
Advertisment
Εκεί βασίζεται και η τεχνική του mirror work. Δεν πρόκειται για κάποια σύνθετη θεραπεία· είναι μια απλή αλλά καθοριστική στιγμή επαφής. Μια στιγμή που παύεις να κρίνεις ή να αποφεύγεις και αρχίζεις να βλέπεις και να ακούς. Μέσα σε αυτή τη συνάντηση, αρχίζει να εμφανίζεται κάτι πραγματικά σπουδαίο. Η δυνατότητα να συμφιλιωθείς.
Η μέθοδος αυτή έγινε γνωστή από τη Louise Hay, συγγραφέα και πρωτοπόρο της θετικής σκέψης, η οποία πίστευε βαθιά στη δύναμη των λέξεων όταν απευθύνονται απευθείας στον εαυτό. Σύμφωνα με εκείνη, η πιο ριζική θεραπεία ξεκινά όταν σταθείς μπροστά στον καθρέφτη, κοιτάξεις τον εαυτό σου στα μάτια και πεις: «Σ’ αγαπώ. Σε δέχομαι. Είμαι εδώ για σένα.»
Η δύναμη της ματιάς: Γιατί είναι τόσο δύσκολο να κοιτάξεις τον εαυτό σου στα μάτια
Ακούγεται απλό, αλλά δεν είναι. Για πολλούς ανθρώπους, είναι από τις πιο δύσκολες πρακτικές, γιατί δεν μπορείς να προσποιηθείς μπροστά στον καθρέφτη. Τα μάτια σου ξέρουν πότε λες ψέματα. Ξέρουν πότε μιλάς μηχανικά και πότε αγγίζεις την αλήθεια. Γι’ αυτό και η δύναμή του είναι τόσο μεταμορφωτική. Επειδή λειτουργεί πέρα από τις λέξεις, αγγίζοντας το τραύμα, την αυτοεικόνα, την εσωτερική φωνή.
Advertisment
Η ματιά προς τον εαυτό δεν είναι ποτέ ουδέτερη. Φέρει χρόνια εσωτερικής αφήγησης, σχόλια από γονείς, συγκρίσεις στο σχολείο, κοινωνικά πρότυπα ομορφιάς και επιτυχίας, σιωπηλές απογοητεύσεις. Όταν κοιτάς τον εαυτό σου στα μάτια, όλα αυτά – συνειδητά ή μη – παρίστανται. Και αυτό ακριβώς είναι το έδαφος για θεραπεία. Γιατί για πρώτη φορά, δεν αποφεύγεις, δεν μετακινείς τη ματιά σου. Μένεις. Και βλέπεις. Και βλέπεσαι.
Υπάρχει κάτι σχεδόν αρχαϊκό στη δύναμη του βλέμματος. Οι άνθρωποι γνωρίζουν από την παιδική ηλικία την ένταση που μπορεί να φέρει ένα βλέμμα. Το βλέμμα της επιδοκιμασίας, της αποδοκιμασίας, της φροντίδας, της απόρριψης. Στην ουσία, δεν κοιτάζουμε μόνο· ζητάμε και να ιδωθούμε. Το να κοιτάξεις τον εαυτό σου είναι σαν να απαντάς σε αυτή τη βαθιά επιθυμία: «Σε βλέπω. Είσαι εδώ. Δεν χρειάζεται να κρυφτείς.»
Γι’ αυτό και για πολλούς, η πρώτη εμπειρία mirror work είναι συγκινητική. Μπορεί να μην είναι γεμάτη αγάπη, κουβαλά όμως ολόκληρη την ανομολόγητη ιστορία. Είναι σαν να ανοίγει ένας διάλογος που αναβλήθηκε για χρόνια. Η ματιά είναι το μέσο, αλλά και το μήνυμα. Δεν χρειάζονται πολλές λέξεις όταν μπορείς να σταθείς μπροστά σου και να μείνεις εκεί χωρίς να στρέψεις το βλέμμα αλλού.
Ο καθρέφτης ως τελετουργία: Η καθημερινή πράξη της παρουσίας
Η πρακτική είναι απλή. Κάθε μέρα, για 2-5 λεπτά, στέκεσαι μπροστά στον καθρέφτη και λες δυνατά θετικές δηλώσεις. Όχι γενικότητες. Προτάσεις με ουσία: «Με αποδέχομαι όπως είμαι.» «Σ’ αγαπάω ακόμη κι όταν φοβάσαι.» «Αξίζεις αγάπη χωρίς να χρειάζεται να αποδεικνύεις τίποτα.»
Στην αρχή, μπορεί να νιώσεις αμηχανία ή και αντίσταση. Είναι φυσικό. Το εσωτερικό σύστημα είναι συνηθισμένο να αποφεύγει τη βαθιά επαφή. Όμως με τον καιρό, κάτι αλλάζει. Η φωνή γίνεται πιο αληθινή, το βλέμμα μαλακώνει κι ο καθρέφτης παύει να είναι απλώς ένα αντικείμενο και γίνεται χώρος συνάντησης.
Πολλοί άνθρωποι βρίσκουν ανακούφιση στο να συνδυάζουν το mirror work με άλλες πρακτικές. Να ξεκινούν για παράδειγμα την ημέρα με λίγες αναπνοές, να κλείνουν με έναν απολογισμό της ημέρας, να συγχωρούν τον εαυτό τους για όσα δεν πήγαν όπως ήθελαν. Ο καθρέφτης γίνεται έτσι ένας μάρτυρας της ειλικρίνειας και της συνέπειας.
Ο εαυτός ως σχέση: Η βαθιά ψυχολογική διάσταση του mirror work
Όταν κοιτάς στον καθρέφτη και μιλάς στον εαυτό σου, δεν απευθύνεσαι μόνο στον ενήλικο που είσαι σήμερα. Μιλάς και στο παιδί που ήσουν. Στον έφηβο που ένιωσε ντροπή. Στον άνθρωπο που κάποτε απορρίφθηκε, που φοβήθηκε, που ένιωσε ανεπαρκής. Το mirror work γίνεται ένας ζωντανός διάλογος με όλα αυτά τα κομμάτια που συχνά παραμελούνται.
Η ψυχολογία του εσωτερικού παιδιού βρίσκει εδώ μια πρακτική εφαρμογή. Η φροντίδα, η στοργή και η συγχώρεση που ίσως ποτέ δεν δόθηκαν απ’ έξω, μπορούν να προσφερθούν από μέσα. Είναι σα να λες «είμαι εδώ για μένα, χωρίς όρους».
Το mirror work βοηθά στην ενίσχυση της αυτοσυμπόνιας, στον επαναπροσδιορισμό της εικόνας του εαυτού, και στη σταδιακή διάλυση του φαύλου κύκλου της αυτοκριτικής. Το βασικό της διαδικασίας είναι ότι αναγκάζεσαι να είσαι παρών. Παρών με όλα όσα νιώθεις, όλα όσα αποφεύγεις, όλα όσα διψούν για αναγνώριση.
Η σχέση με τον εαυτό είναι στην ουσία η πιο μακροχρόνια και σταθερή σχέση που θα έχουμε ποτέ. Κι όμως, συνήθως την αφήνουμε στην τύχη της. Το mirror work μάς δίνει την ευκαιρία να ξανασυστηθούμε με εμάς τους ίδιους. Να ακούσουμε τις ανάγκες μας χωρίς να τις ακυρώνουμε, να επιτρέψουμε στις αδυναμίες να συνυπάρχουν με τα δυνατά μας κομμάτια, να δούμε τον εαυτό μας όπως θα βλέπαμε έναν αγαπημένο άνθρωπο.
Σε αυτή την καθημερινή πράξη αναγνώρισης, αρχίζει να διαμορφώνεται μια σχέση πιο ώριμη και συμπονετική. Η εσωτερική μας φωνή γίνεται πιο υποστηρικτική, οι αντιδράσεις πιο συνειδητές, οι προσδοκίες πιο ευγενικές. Η εικόνα του εαυτού παύει να στηρίζεται μόνο στην απόδοση ή στην αποδοχή από τους άλλους και θεμελιώνεται στη βίωση της ανθρώπινης αξίας.
Αποτελέσματα σε βάθος χρόνου: Όταν η φωνή αλλάζει
Αυτό που θεραπεύεται μέσα από αυτή την πρακτική πέρα από την αυτοεκτίμηση, είναι η σχέση με τον εαυτό. Η αίσθηση ότι μπορούμε να μας δούμε, να μας ακούσουμε, να σταθούμε δίπλα μας όπως θα στεκόμασταν δίπλα σε έναν φίλο. Το mirror work αγκαλιάζει και αποδέχεται, οδηγώντας σε αλλαγή.
Σε βάθος χρόνου, όσοι εφαρμόζουν αυτή τη μέθοδο αναφέρουν μεγαλύτερη αίσθηση εσωτερικής σταθερότητας. Μειώνεται η ανάγκη για εξωτερική επιβεβαίωση, γιατί αρχίζει να αντλείται η βεβαιότητα από μέσα. Η φωνή της αυστηρής αυτοκριτικής χαμηλώνει. Το εσωτερικό παιδί νιώθει ότι κάποιος το βλέπει επιτέλους.
Οι πιο ουσιαστικές αλλαγές δεν είναι θεαματικές. Δεν έχουν να κάνουν με το πόσο “θετικός” νιώθεις. Έχουν να κάνουν με τη ριζική αποδοχή του εαυτού όπως είναι. Με την άνεση να κάθεσαι με ό,τι σε απαρτίζει, χωρίς να θες να το εξαφανίσεις. Με το να μην εξαρτάται η αξία σου από το αν σε αποδέχονται οι άλλοι.
Το mirror work δεν είναι μαγική συνταγή. Πρόκειται για σχέση. Και όπως κάθε σχέση, έτσι κι αυτή χρειάζεται χρόνο, αφοσίωση και ειλικρίνεια. Δεν θα πειστείς από την πρώτη φορά. Το σημαντικό όμως δεν είναι να πειστείς, αλλά να σταθείς εκεί. Να δεις. Να μιλήσεις. Να επιμείνεις.
Γιατί τελικά ο καθρέφτης δεν δείχνει απλώς το πρόσωπο. Δείχνει τον τρόπο που κοιτάς τον εαυτό σου. Και αυτός ο τρόπος, όταν εκφραστεί ως αγάπη κι αποδοχή, μπορεί να αλλάξει τα πάντα.
Πηγές:
- Louise Hay, “You Can Heal Your Life”
- Kristin Neff, “Self-Compassion”
- Tara Brach, “Radical Acceptance”
- Byron Katie, “Loving What Is”
- Gabor Maté, “When the Body Says No”
