Στις 11 Ιουνίου 1962, τρεις κρατούμενοι του Αλκατράζ – ο Φρανκ Μόρις και τα αδέλφια Κλάρενς και Τζον Άνγκλιν, όλοι τους γύρω στα 30 – πέρασαν με μια αυτοσχέδια σχεδία από κρυφές τρύπες στους τοίχους των κελιών τους, σκαρφάλωσαν μέσα από έναν αγωγό εξαερισμού στην οροφή και βγήκαν στα παγωμένα, φουρτουνιασμένα νερά του κόλπου του Σαν Φρανσίσκο.
Η άποψη ότι στη φυλακή του Αλκατράζ είναι πραγματικά απίθανο να απαδράσει κανείς αποτελεί βασικό μέρος της πρότασης του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να την επαναλειτουργήσει περισσότερα από 60 χρόνια αφότου το Γραφείο Φυλακών την έκλεισε επειδή ήταν πολύ ακριβή για τη λειτουργία της.
«Κανείς δεν απέδρασε ποτέ από το Αλκατράζ», υποστήριξε ο Τραμπ τη Δευτέρα στο Οβάλ Γραφείο.
Αλλά ενώ ο Μόρις και οι αδελφοί Άνγκλιν δεν βρέθηκαν ποτέ μετά την δραπέτευσή τους, οι οπαδοί τέτοιων ιστοριών – και ορισμένα μέλη της οικογένειας των φυλακισμένων – είναι πεπεισμένοι ότι πράγματι έφτασαν στην ακτή και έζησαν τη ζωή τους κρυμμένοι από τη δικαιοσύνη και το κοινό μάτι.
«Αυτή η υπόθεση», δήλωσε ο Αρτ Ρόντερικ, συνταξιούχος σερίφης των ΗΠΑ που ασχολήθηκε με την έρευνα για σχεδόν 40 χρόνια, «δεν ξεχνιέται ποτέ».
Και όμως, ξέφυγαν
Ο Μόρις και οι Άνγκλιν κατέληξαν στην πιο τρομακτική φυλακή της Αμερικής για τον πιο προφανή λόγο: Προσπαθούσαν διαρκώς να δραπετεύσουν από κάθε άλλο μέρος όπου κρατούνταν, όπως δείχνουν τα δελτία καταδίκης στα αρχεία του FBI. Παρ’ όλα αυτά, το ομοσπονδιακό συγκρότημα στην Καλιφόρνια, γνωστό ως The Rock, δεν έσπασε ούτε το ηθικό τους ούτε το ρεκόρ τους.
«Δεν τους άρεσε να είναι φυλακισμένοι», δήλωσε ο Ντέιβιντ Γουίντνερ, 58 ετών, ο οποίος έχει συνυπογράψει ένα βιβλίο για την απόδραση των θείων του.
Οι τρεις δραπέτες του Αλκατράζ. DOJ/Reuters/CNN
Δεν τους άρεσε επίσης να είναι φτωχοί. Τα έγγραφα του FBI δείχνουν περίπου 24 κατηγορίες συνολικά για τα δύο αδέλφια -που μεγάλωσαν στην αγροτική Τζόρτζια μαζί με δώδεκα άλλα αδέλφια- κυρίως για διαρρήξεις, αναφέρει εκτενές δημοσίευμα του CNN.
«Πολλά από αυτά γίνονταν απλώς για να έχουν ωραία πράγματα», δήλωσε ο Γουίντνερ. «Ήθελαν καλύτερα πράγματα που δεν ήξεραν πώς να τα αποκτήσουν εκτός από την κλοπή».
Η τελευταία κλοπή του Κλάρενς και του Τζον ήταν σε μια μικρή τράπεζα στην Κολούμπια της Αλαμπάμα, όπως δείχνουν τα αρχεία. Συνελήφθησαν πέντε ημέρες αργότερα -μαζί με τον μεγαλύτερο αδελφό τους Άλφρεντ- σε φυγή στο Οχάιο, γεγονός που τους επέφερε 15ετή ομοσπονδιακή φυλάκιση.
Οι Άνγκλιν μεταφέρθηκαν στο Αλκατράζ μετά από απόπειρα απόδρασης από το ομοσπονδιακό σωφρονιστικό ίδρυμα στο Λέβενγουορθ του Κάνσας, το οποίο εκείνη την εποχή ήταν η μεγαλύτερη φυλακή υψίστης ασφαλείας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι δήλωσαν ότι ο Κλάρενς προσπάθησε να αποδράσει -με τη βοήθεια του Τζον- κρυμμένος μέσα σε δύο μεγάλες μεταλλικές αρτοθήκες.
Ο Κλάρενς έφτασε μόνο μέχρι το αρτοποιείο της φυλακής πριν συλληφθεί, όπως δείχνουν τα αρχεία του FBI, αλλά ήταν το είδος της δημιουργικής λύσης που δεν εξέπληξε την οικογένεια Άνγκλιν.
Όταν οι Άνγκλιν βρέθηκαν σε διπλανά κελιά στο Αλκατράζ δίπλα στον Μόρις – έναν άλλο κρατούμενο που είχε σταλεί στο Rock λόγω επανειλημμένων αποδράσεων – άλλη μια απόπειρα φαινόταν σχεδόν αναπόφευκτη.
Η απόδραση
Με βάση τα στοιχεία που μπόρεσαν να συγκεντρώσουν, μαζί με τη μαρτυρία του κρατούμενου Άλεν Γουέστ – ο οποίος συμμετείχε στη συνωμοσία, αλλά είπε ότι οι τρεις δραπέτες έφυγαν χωρίς αυτόν εκείνη τη νύχτα του 1962 – το Ομοσπονδιακό Γραφείο Ερευνών συνέθεσε μια εξαιρετική συνωμοσία που ολοκληρώθηκε σιγά-σιγά σε διάστημα έξι μηνών:
- Καουτσούκ αδιάβροχα κλεμμένα από συγκρατούμενους, κολλημένα μεταξύ τους για να φτιάξουν μια σχεδία – 6 πόδια επί 14 πόδια – σφραγισμένη με σωλήνες ατμού.
- Ένα μοτέρ ηλεκτρικής σκούπας που χρησιμοποιήθηκε για να φτιάξει ένα ηλεκτρικό τρυπάνι.
- Κουτάλια με λίμες που χρησιμοποιήθηκαν ως κατσαβίδια.
- Μια κονσερτίνα, ένα μουσικό όργανο παρόμοιο με ακορντεόν – και ένα από τα λίγα αντικείμενα που χρησιμοποίησαν οι άνδρες που δεν έκλεψαν – μετατράπηκε σε φυσερό για να φουσκώνει η σχεδία απόδρασης- ο Μόρις, ο οποίος σύμφωνα με τους ερευνητές είχε δείκτη νοημοσύνης 133, το αγόρασε με 28,69 δολάρια από το καταπίστευμα της φυλακής του.
Το πιο έξυπνο μέρος του σχεδίου των ανδρών ίσως ήταν η χρήση θραυσμάτων τσιμέντου, βαμβακιού, κομματιών μαλλιών από το κουρείο της φυλακής, κόλλας και μπογιάς για τη δημιουργία τριών εικονικών κεφαλιών. Τα αυτοσχέδια γλυπτά ήταν ακατέργαστα και άσχημα, αλλά αρκετά ρεαλιστικά από απόσταση ώστε να ξεγελούν τους νυχτοφύλακες και να νομίζουν ότι οι άνδρες κοιμόντουσαν στα κρεβάτια τους, αναφέρει το CNN.
«Η μητέρα μου και τα αδέλφια μου πάντα έλεγαν ότι ήταν οι σύγχρονοι Μαγκάιβερς», θυμάται ο Γουίντνερ. «Μπορούσαν να πάρουν το τίποτα και να φτιάξουν κάτι από αυτό».
Οι ερευνητές συμφώνησαν, με βάση ένα υπόμνημα του FBI που κατατέθηκε τρεις ημέρες μετά την απόδραση. Η «δουλειά που έκαναν τα υποκείμενα για την προετοιμασία της απόδρασης είναι φανταστική», δήλωσε ο επικεφαλής ειδικός πράκτορας Φρανκ Λ. Πράις.
Μια αλυσίδα και μια πινακίδα εμποδίζουν την είσοδο σε μια επικίνδυνη περιοχή στη φυλακή Αλκατράζ. REUTERS/Fred Greaves
Ένας άλλος παράγοντας που λειτούργησε υπέρ των ανδρών ήταν η υποβάθμιση της φυλακής. Σύμφωνα με τον Ρόντερικ, είχαν ήδη δρομολογηθεί σχέδια για τον παροπλισμό της εξαιρετικά δαπανηρής φυλακής, με τον διευθυντή Όλιν Μπλάκγουελ να δηλώνει στους δημοσιογράφους ότι θα χρειάζονταν 5 εκατομμύρια δολάρια για να περιέλθει το Αλκατράζ σε κατάλληλη κατάσταση, ποσό που ισοδυναμεί σήμερα με 53 εκατομμύρια δολάρια.
«Δεν έκαναν καμία επισκευή εκείνη την εποχή», δήλωσε ο συνταξιούχος αστυνόμος, και το Γραφείο Φυλακών πάλευε να διατηρήσει την εγκατάσταση με το κατάλληλο προσωπικό. «Αν τα βάλεις όλα αυτά μαζί, έτσι συνέβη η απόδραση».
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι άνδρες άνοιγαν τρύπες στους τοίχους των κελιών τους τρυπώντας τις επί εβδομάδες και καλύπτοντας τη δουλειά τους με βαμμένο χαρτόνι, όπως δείχνουν τα αρχεία του FBI. Ανεβαίνοντας στους σωλήνες ενός φρεατίου, οι κρατούμενοι αποσυναρμολόγησαν τα καλύμματα εξαερισμού, κατέβηκαν στην οροφή πάνω σε έναν σωλήνα καμινάδας και σκαρφάλωσαν σε έναν φράχτη.
Εκτοξεύοντας τη σχεδία που είχαν σχεδιάσει με τη βοήθεια ενός περιοδικού Sports Illustrated, οι τρεις δραπέτευσαν στο παγωμένο σκοτάδι, αναφέρουν τα κυβερνητικά αρχεία.
Σύντομα προέκυψαν ενδιαφέροντα στοιχεία. Αλλά, κατά κάποιο τρόπο, όλα έμοιαζαν να μην οδηγούν πουθενά.
«Ποτέ στη ζωή μου δεν έχω συναντήσει υπόθεση που να έχει περισσότερα τέτοια στοιχεία», δήλωσε ο Ρόντερικ.
Άκαρπη η αναζήτηση
Μέσα σε λίγες ώρες από την απόδραση, οι ερευνητές έψαξαν τα νερά γύρω από το Αλκατράζ. Η πολιτειακή αστυνομία τέθηκε σε συναγερμό. Η Ακτοφυλακή και το Σώμα Μηχανικών του Στρατού συνεισέφεραν σκάφη και ένα ελικόπτερο, όπως δείχνουν τα αρχεία του FBI. Ο Μπλάκγουελ, ο διευθυντής, διέταξε ακόμη και πλήρη έρευνα του Αλκατράζ, στην περίπτωση που οι άνδρες δεν είχαν φύγει ποτέ.
Εκατό στρατιώτες και 35 στρατιωτικοί αστυνομικοί χτένισαν το Angel Island, το σημείο ακριβώς βόρεια του Αλκατράζ όπου ο Γουέστ είπε στους ερευνητές ότι οι άνδρες σχεδίαζαν να πάνε. «Δεν βρέθηκε κανένα στοιχείο που να δείχνει ότι οι δραπέτες έφτασαν ποτέ σε αυτό το νησί», αναφέρει έκθεση του FBI.
«Φυσικά, έγινε το πιο καυτό θέμα στα μέσα ενημέρωσης εκείνη την εποχή», δήλωσε χρόνια αργότερα ο συνταξιούχος πράκτορας του FBI Τζον Άρεντ. «Δεν είχαμε τηλεοπτικές ειδήσεις, αλλά είχαμε όλα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης πολύ γοητευμένα με αυτή την υπόθεση».
Τότε, εμφανίστηκε το πρώτο στοιχείο που μπορεί να επέζησαν οι δραπέτες. Αλλά δεν ξεβράστηκε στην ακτή. Έφτασε με το ταχυδρομείο.
«ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΑΜΕ».
Η καρτ ποστάλ που απευθυνόταν στον «Διευθυντή της φυλακής Αλκατράζ» εμφανίστηκε στις 18 Ιουνίου, υπογεγραμμένη από τους «Φρανκ, Τζιμ, Κλάρενς».
Φωτογραφία των συνθηκών και του ξεφλουδισμένου χρώματος στο εσωτερικό ενός κελιού στη φυλακή Αλκατράζ. REUTERS/Fred Greaves
Το FBI ανέθεσε σε εμπειρογνώμονα γραφής, ο οποίος διαπίστωσε ότι η υπογραφή του «Κλάρενς» ήταν πιθανότατα πλαστή. Δεν υπήρχαν αρκετά δείγματα γραφής του Τζον και του Φρανκ για να γίνει σύγκριση και το FBI κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κάρτα ήταν πιθανώς φάρσα εμπνευσμένη από την έντονη και παγκόσμια ειδησεογραφική κάλυψη.
Μέσα σε λίγες ημέρες, οι ερευνητές που έκαναν σάρωση στα νερά κοντά στο νησί Αλκατράζ, βρήκαν λιγοστά στοιχεία που σχετίζονται με την απόδραση, συμπεριλαμβανομένου ενός τμήματος ενός από τα αυτοσχέδια κουπιά τους και ενός τμήματος ενός αυτοσχέδιου σωσίβιου, όπως δείχνουν τα αρχεία του FBI.
Σφραγισμένα πακέτα φτιαγμένα από το ίδιο υλικό με τη σχεδία περιείχαν προσωπικές φωτογραφίες των Άνγκλιν και διευθύνσεις της οικογένειας, καθώς και στοιχεία επικοινωνίας για έναν δικηγόρο του Σαν Φρανσίσκο που είχε υπερασπιστεί κρατούμενους του Αλκατράζ στο παρελθόν, λένε τα αρχεία. Ο δικηγόρος είπε στο FBI ότι δεν είχε ποτέ νέα από τον Μόρις ή τους Άνγκλιν.
Οι κυβερνητικοί φάκελοι περιέχουν δεκάδες επαφές από ανθρώπους που είπαν ότι μπορεί να είχαν δει τους κρατούμενους, αλλά καμία δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ. Περιλαμβάνουν επίσης την απροθυμία του τότε διευθυντή Τζ. Έντγκαρ Χούβερ να αποκαλύψει τις πληροφορίες που είχε το γραφείο στο κοινό.
«Η δουλειά μας είναι να βρούμε αυτούς τους κακοποιούς, όχι να τους ενημερώνουμε για την πρόοδό μας», είχε αναφέρει μεταξύ άλλων.
Η οικογένεια Άνγκλιν είναι πεπεισμένη ότι, παρά τη δημοσιοποίηση εκατοντάδων σελίδων εγγράφων του FBI για την υπόθεση, η υπηρεσία εξακολουθεί να είναι απρόθυμη να συζητήσει την πλήρη ιστορία.
Θεωρήθηκαν νεκροί, αλλά…
Ο Γουίντνερ ήρθε σε επαφή με την ιστορία των θείων του το 1977, όταν τέσσερις άνδρες του FBI επισκέφθηκαν το σπίτι του και ρώτησαν τη μητέρα του, Μαρί, αν είχε κάποια πληροφορία για το πού κατέληξαν τα αδέλφια της, Κλάρενς και Τζον Άνγκλιν, είπε.
«Τους είπε όχι, και αν (ήξερε), δεν θα τους το έλεγε», είπε.
Δύο χρόνια αργότερα, το FBI έκλεισε την έρευνά του, λέγοντας ότι δεν βρήκε ποτέ καμία απόδειξη ότι ο Μόρις και οι αδελφοί Άνγκλιν επέζησαν από την απόπειρα απόδρασης. «Θεωρούνται νεκροί», ανέφερε ένα υπόμνημα του 1979.
Όμως η Υπηρεσία Αστυνόμων, η οποία είναι υπεύθυνη για τη σύλληψη φυγάδων, δεν έκλεισε ποτέ τον φάκελό της. Οι αφίσες καταζητούμενων των τριών παραμένουν στον ιστότοπο της υπηρεσίας και η κυβέρνηση δημιούργησε ακόμη και πορτρέτα σε ηλεκτρονικό υπολογιστή που δείχνουν πώς πιστεύουν ότι θα έμοιαζαν οι άνδρες στα μέσα της δεκαετίας του ’80.
«Υπήρξαν αξιοποιήσιμα στοιχεία που ήρθαν», δήλωσε ο Ρόντερικ, ο συνταξιούχος αστυνόμος που συνεχίζει να συμβουλεύει για την υπόθεση.
Η υπόθεση ότι ο Μόρις και οι αδελφοί Άνγκλιν δεν θα μπορούσαν να έχουν επιβιώσει στις δύσκολες παλίρροιες και το παγωμένο νερό του κόλπου του Σαν Φρανσίσκο δέχτηκε πλήγμα το 2003 από μια απίθανη πηγή: την τηλεόραση ριάλιτι. Το επιστημονικό πρόγραμμα του Discovery Channel «MythBusters» εκτόξευσε τη δική του αδιάβροχη σχεδία από το Αλκατράζ, ταιριάζοντας όσο το δυνατόν περισσότερο με τα εργαλεία και τις συνθήκες της απόδρασης του 1962.
Τουρίστες επισκέπτονται το Αλκατράζ. REUTERS/Fred Greaves
Ακολουθώντας τα ρεύματα του κόλπου δυτικά προς τη γέφυρα Golden Gate αντί για την από καιρό υποτιθέμενη πορεία βόρεια προς το Angel Island, οι οικοδεσπότες Άνταμ Σάβατζ και Τζέιμι Χάινμαν προσγειώθηκαν με επιτυχία στο Marin Headlands με το αυτοσχέδιο σκάφος τους, λέγοντας ότι η επιβίωση των τριών ανδρών ήταν «απολύτως πιθανή».
Μια δεκαετία αργότερα, Ολλανδοί επιστήμονες χρησιμοποιώντας υπολογιστικά μοντέλα των ρευμάτων στον Κόλπο διαπίστωσαν ότι τα αδέλφια και ο Μόρις θα μπορούσαν να είχαν φτάσει με ασφάλεια στην περιοχή της Γέφυρας Golden Gate αν είχαν φύγει μεταξύ 11 μ.μ. και μεσάνυχτα. Οι υπάλληλοι των φυλακών πίστευαν ότι οι άνδρες δραπέτευσαν μεταξύ 10:30 και 11 μ.μ., όπως είπαν στο FBI.
Οι μεταβαλλόμενες παλίρροιες θα έστελναν στη συνέχεια τα συντρίμμια που σχετίζονταν με το ταξίδι τους πίσω προς το νησί Angel Island, διαπίστωσαν οι ερευνητές. «Δεν ξέρουμε πόσο καλοί ήταν στην κωπηλασία, αλλά υποθέτω ότι αν ποτέ σας περισσεύει ενέργεια, θα ήταν σε αυτή την περίπτωση», δήλωσε ο συν-συγγραφέας της μελέτης Ρολφ Χουτ από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Delft.
Περισσότερα από 40 χρόνια αφότου το FBI παρέδωσε την έρευνα στην Υπηρεσία Αστυνόμων, τα στοιχεία συνεχίζουν να έρχονται στην επιφάνεια.
Η οικογένεια Άνγκλιν λέει ότι πήρε μια φωτογραφία από έναν οικογενειακό φίλο που υποτίθεται ότι δείχνει τα αδέρφια στη Βραζιλία το 1975, κάτι που η Υπηρεσία Αστυνόμων δήλωσε ότι είναι αδύνατο να επαληθευτεί.
Το 2013, το FBI έλαβε μια επιστολή που ισχυριζόταν ότι ήταν από τον Τζον Άνγκλιν, ανέφερε το CNN που συνεργάζεται με το KPIX. Ο συντάκτης της επιστολής έλεγε ότι θα ήταν πρόθυμος να παραδοθεί αν του υπόσχονταν θεραπεία για τον καρκίνο και ποινή φυλάκισης ενός έτους.
Ακόμη και οι συγγενείς που πιστεύουν ότι οι κρατούμενοι επέζησαν της απόδρασης αναγνωρίζουν ότι οι άνδρες -που τώρα θα είναι όλοι τους στα 90 τους χρόνια- είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν υπάρχουν πια για να βρεθούν.
«Είτε πέθαναν στον κόλπο είτε έχουν πεθάνει μέχρι τώρα», δήλωσε ο Ρόντερικ.
