Φόρτωση Text-to-Speech…
Σε ανύποπτο χρόνο κι ενώ οι μνήμες από το ταραχώδες πρώτο εξάμηνο του 2015 ήταν ακόμη νωπές, ο Αλέξης Τσίπρας, κληθείς να εντοπίσει ένα σημείο αυτοκριτικής των πρώιμων –πλην πυκνών- κυβερνητικών πεπραγμένων του, δεν θα δυσκολευόταν να απαντήσει: «ορισμένες επιλογές προσώπων».
Αρκετά χρόνια μετά, λίγο πριν δύσει το άστρο του ΣΥΡΙΖΑ κι εκείνος παραιτηθεί από την ηγεσία του, θα εξομολογούνταν πως σε προσωπικό επίπεδο δυσκολεύεται να στεναχωρεί τους συνεργάτες του, ακόμη κι όταν πρέπει να τους ανακοινώσει μια δυσάρεστη για εκείνους απόφασή του.
Στην «Ιθάκη» ο Τσίπρας –σχεδόν μπαϊλντισμένος, όπως έγραφε ο Διονύσης Σαββόπουλος– επιλέγει να μην αφήσει κανένα κομβικό πρόσωπο που ενεπλάκη στην πολιτική του διαδρομή, εκτός κάδρου.
Κάποιοι, πριν από την κυκλοφορία του βιβλίου, καυτηρίαζαν την ταύτιση της διαδρομής του Αλέξη Τσίπρα με την «Οδύσσεια» υπενθυμίζοντας ότι ο Οδυσσέας έφτασε στον προορισμό του μόνος, χωρίς κανέναν σύντροφό του. Σήμερα, διαβάζοντας τις 762 σελίδες της «Ιθάκης» και τα όσα αναφέρει ο πρώην πρωθυπουργός για εχθρούς και φίλους –νυν και πρώην– οι ίδιοι δημοσιολογούντες προσπαθούν να εμφανίσουν εαυτούς δικαιωμένους. «Δεν άφησε κανέναν σε χλωρό κλαρί», λένε. Είναι, όμως, έτσι;
Αγάπη και οργή
Ο Αλέξης Τσίπρας αυτοσυστήνεται ως ένα «παιδί της διπλανής πόρτας», έξω από τζάκια και «οικογένειες με βαριά ονόματα» που ανδρώθηκε πολιτικά στις παραδοσιακές διαδικασίες της Αριστεράς – αλλά και πλάι στους ανθρώπους που καθόρισαν αυτή την Αριστερά στα μεταπολιτευτικά χρόνια. Θυμάται λόγου χάρη νοσταλγικά τη φιγούρα του Νίκου Βούτση ως προσώπου που έπαιξε καταλυτικό ρόλο στη στράτευσή του στον Συνασπισμό. Αλλά ταυτόχρονα καυτηριάζει την εσωστρέφεια και τις εμμονές της «Ομπρέλας» του Βούτση και άλλων «παλιών» που εμπόδισαν την περιβόητη, ανολοκλήρωτη διεύρυνση του ΣΥΡΙΖΑ. Αναγνωρίζει τον ρόλο του Ευκλείδη Τσακαλώτου στην εφαρμογή του Μνημονίου, αλλά εξοργίζεται μαζί του για το κείμενο για τα περίφημα τοπικά νομίσματα ή για την απουσία του από τη φιέστα ρύθμισης του χρέους στο Ζάππειο. «Αβυσσος η ψυχή των ανθρώπων», γράφει χαρακτηριστικά. Τι κι αν τελικά για τα τοπικά νομίσματα «τα άκουσε» ο Ανδρέας Ξανθός.
Ακόμη και για πρόσωπα που εγκατέλειψαν νωρίς το «καράβι» της πρώτης φοράς Αριστερά, όπως ο Λαφαζάνης, από τη μία εντοπίζει μια «γραφικότητα» όσο αφορά την –κατά Τσίπρα– σύγχυση από την πλευρά τους, μεταξύ της Ρωσίας του 2015 και της Σοβιετικής Ενωσης, και από την άλλη αναγνωρίζει ακόμη και σήμερα ως «έξυπνη ιδέα» την εκκίνηση της συζήτησης στη Μόσχα για τον αγωγό. Το συμπέρασμα βέβαια δεν είναι καθόλου κολακευτικό: «Για μερικούς συντρόφους μου είχα πάντα την απορία αν αντιλαμβάνονταν έστω και στοιχειωδώς την πραγματικότητα. Ο Λαφαζάνης ήταν ένας από αυτούς».
Νάρκισσοι και σελέμπριτι
Συμπτωματικά ή όχι, δύο προσωπικότητες, νυν επικεφαλής κομμάτων, είναι εκείνες τις οποίες αντιμετωπίζει –σχεδόν μονομερώς– αποδομητικά. Ο Γιάνης Βαρουφάκης της «Ιθάκης» είναι ένας «περισσότερο σελέμπριτι παρά οικονομολόγος» πολιτικός, με «προσωπική ατζέντα» που προκαλούσε θυμηδία στους Ευρωπαίους, αλλά και στους συνεργάτες του. Μια «καρικατούρα» του «σούπερ ήρωα» Βαρουφάκη που τα έβαζε με τους θεούς και τους δαίμονες του νεοφιλελευθερισμού, όπως τον ενσάρκωσε ο Χρήστος Λούλης στην ταινία του Κώστα Γαβρά «Ενήλικες στο Δωμάτιο» – βασισμένη στην ομώνυμη κατά Βαρουφάκη ανάγνωση των γεγονότων του 2015. Το πιο ενδιαφέρον –για κάποιους παράδοξο- είναι ότι για το πιο κρίσιμο πόστο, στην ενδεχομένως πιο κρίσιμη στιγμή της Μεταπολίτευσης, επελέγη ένα πρόσωπο το οποίο ο πρωθυπουργός δεν γνώριζε καλά, όπως λέει, και ήταν η δεύτερη ή η τρίτη επιλογή του (πρώτος ήταν ο Δραγασάκης, δεύτερη σκέψη ο Σταθάκης).
Η δεύτερη προσωπικότητα –νυν επικεφαλής κοινοβουλευτικού κόμματος και κατά γενική ομολογία από τις πιο σφοδρές πολέμιές του Τσίπρα– είναι η Ζωή Κωνσταντοπούλου. Ο Τσίπρας προτείνοντάς την τότε για πρόεδρο της Βουλής, θέλησε να εκπέμψει μήνυμα ανανέωσης εισηγούμενος για ένα πόστο θεσμικό και υψηλού συμβολισμού, μια νέα δυναμική γυναίκα. Αντ’ αυτού προέκυψε μια «νάρκισσος», με «φαντασιώσεις» εξουσίας που «γαντζώθηκε» στα προνόμια της θέσης της και που όταν εκείνος της ζητούσε προτάσεις για τη διαπραγμάτευση εκείνη τον παρέπεμπε στον… ΟΗΕ.
Οι μοιραίοι
Διαφορετικά προσεγγίζει την «τριπλέτα» των λεγόμενων «τριαντάρηδων» –νυν σαραντάρηδων– της κυβέρνησής του. Η Εφη Αχτσιόγλου ήταν ένα ικανό πολιτικό στέλεχος, με τεχνοκρατική επάρκεια, αλλά ταυτόχρονα φοβήθηκε να βγει μπροστά την κρίσιμη στιγμή ανάμεσα στις δύο εκλογές του Μαΐου και του Ιουνίου. Μια πολιτικός που τελικά «υποτίμησε την κατάσταση» και τη δική του στήριξη και που πυροδότησε στον ίδιο μια κρίση εμπιστοσύνης απέναντι στη συλλογική δυνατότητα του ΣΥΡΙΖΑ, πριν «καταφέρει» να χάσει από τον «υπερφίαλο» Κασσελάκη που έραβε πρωθυπουργικό κοστούμι πριν καν εκλεγεί πρόεδρος.
Ο Αλέξης Χαρίτσης –σε εκείνον τον μετεκλογικό καφέ στο Σούνιο– ήταν μεν για τον Τσίπρα ένα πρόσωπο ικανό να διατηρήσει κάποιες ισορροπίες ως πιθανός διάδοχός του, αλλά επίσης τελικά, ανέτοιμος να πάρει το βάρος της ευθύνης, ζητώντας από τον Τσίπρα να μην παραιτηθεί. Ακόμη και η σύντομη αναφορά στον Νάσο Ηλίοπουλο για τη συνάντησή τους πριν από την «κασσελάκειο» διάσπαση υποδηλώνει μια ανάμεικτη συναισθηματική διάθεση. Ο πρώην πρόεδρος καλεί έναν από τους διαδόχους του στη νεολαία Συνασπισμού να μην εγκαταλείψει το κόμμα κι εκείνος τον αποχαιρετά με μια αγκαλιά – σαν γιος προς πατέρα. Οσο δε για το δίδυμο Παππά – Πολάκη –πιο διακριτικά στην πρώτη περίπτωση, πιο έντονα στη δεύτερη– το νήμα σύνδεσης μοιάζει να κόβεται οριστικά.
Φώφη Γεννηματά και Σταύρος Θεοδωράκης –στην κατά Τσίπρα ανάγνωση της Ιστορίας– λειτούργησαν επίσης «προς όφελος της Ν.Δ.» κατά τις κρίσιμες διαβουλεύσεις για την ψήφιση της απλής αναλογικής. «Αν οι εκλογές του 2019 είχαν διεξαχθεί με την απλή αναλογική, είναι πολύ πιθανόν, για να μην πω βέβαιο, πως οι εξελίξεις θα ήταν διαφορετικές», εκτιμά.
Plot Twist
Σαν κινηματογραφικό plot twist, στην «Ιθάκη» του Αλέξη Τσίπρα, διασώζεται –παρά τις κατά καιρούς «ανορθόδοξες» τοποθετήσεις του– ο «θεσμικά συνεπής» Πάνος Καμμένος. Η Αγκελα Μέρκελ, δε, έπειτα από μια πολυκύμαντη σχέση, γεμάτη φορτισμένα τηλεφωνήματα, οριακές διαπραγματεύσεις και διαφωνίες, αποτυπώνεται ως ένα πρόσωπο καταλυτικό σε καμπές του προσφυγικού, αλλά και κατασταλαγμένο, ευθύ και σταθερό, ειδικά προς το τέλος της περιπέτειας του Μνημονίου. Οσο για τους συντρόφους του Αλέξη Τσίπρα, διακριτικά, με λιτές αλλά καίριες αναφορές, αυτός που πάντα ήταν εκεί ήταν ο προσφάτως αποδημήσας Αλέκος Φλαμπουράρης. Είτε ως «καθοδηγητής» του νεολαίου Τσίπρα, είτε ως αγγελιοφόρος της πρότασης να αναλάβει την ηγεσία του Συνασπισμού με «πατρική συγκατάβαση», είτε ως «πρακτικός» συνοδοιπόρος στις φουρτούνες της κυβερνητικής εμπειρίας.
Κάποια από τα «πρόσωπα της Ιθάκης» έχουν ήδη απαντήσει, άλλοι ζυγίζουν τον χρόνο και τον τρόπο με τον οποίο θα τοποθετηθούν, ενώ η κυβέρνηση –διά στόματος του κυβερνητικού εκπροσώπου– απαντά στον Αλέξη Τσίπρα με τη ρήση του Γκράουτσο Μαρξ: «Από τη στιγμή που παρέλαβα το βιβλίο στα χέρια μου δεν έχω σταματήσει να γελάω, ελπίζω κάποια στιγμή να το διαβάσω». Αλλοι πάλι από τον χώρο της Κεντροαριστεράς, σιωπούν, αναμένοντας τα μηνύματα του πρώην πρωθυπουργού κατά τις πολυαναμενόμενες παρουσιάσεις του βιβλίου που επίκεινται.
