Φόρτωση Text-to-Speech…
Εύλογες χαρακτηρίζει τις ανησυχίες Ελλάδας και Κύπρου έναντι της συμμετοχής της Τουρκίας στο αμυντικό πρόγραμμα SAFE η Εσθονή επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Κάγια Κάλας, ωστόσο θεωρεί ότι το ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό «εργαλείο» είναι ούτως ή άλλως περιορισμένο από τους όρους που περιέχονται στον σχετικό κανονισμό ως προς τη χρήση του από τρίτους εταίρους. Λαμβάνει, όμως, σαφείς αποστάσεις ως προς την αμυντική συνεργασία κρατών-μελών της Ε.Ε. με την Τουρκία, υπογραμμίζοντας ότι η άμυνα αποτελεί εθνική αρμοδιότητα.
Με αφορμή την επίσκεψή της σε Αθήνα και Λευκωσία αυτή την εβδομάδα, η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας μίλησε αποκλειστικά στην «Κ» για τη σημασία η Ευρωπαϊκή Ενωση να έχει όχι μόνο χρηματοδοτικό ρόλο, αλλά και ουσιαστικό λόγο στις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και εξήγησε τις «προκλήσεις» να καταστεί το «μπλοκ» γεωπολιτική δύναμη και τους λόγους που η Ευρώπη πρέπει να συνεχίσει την πολιτική κυρώσεων έναντι της Ρωσίας, θέματα που κυριάρχησαν κατά τις επαφές της στις δύο πρωτεύουσες.
– Eχετε θέσει στόχο να καταστήσετε την Ευρώπη γεωπολιτική δύναμη. Δεδομένων της τρέχουσας αναδιάταξης της παγκόσμιας τάξης, της νέας αμερικανικής διοίκησης και των διαφόρων προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Ε.Ε., πώς σκοπεύετε να επιτύχετε αυτόν τον στόχο; Θα μπορέσει η Ενωση να καλύψει το «κενό» των ΗΠΑ;
– Εχετε δίκιο. Η παγκόσμια τάξη αλλάζει σίγουρα και εξαρτάται από εμάς προς ποια κατεύθυνση πηγαίνει. Η Ε.Ε. υποστηρίζει θεμελιωδώς την πολυμερή τάξη και το διεθνές δίκαιο, που βρίσκεται σήμερα υπό ευθεία αμφισβήτηση. Παρ’ όλα αυτά, βλέπουμε ότι έχουμε πολλούς συμμάχους σε όλο τον κόσμο, που βλέπουν επίσης τα οφέλη του Διεθνούς Δικαίου. Επομένως, έχουμε πολλούς συμμάχους που πρέπει να χτίσουμε πάνω σε αυτό.
Το να καταστείς γεωπολιτική δύναμη μπορεί να προέλθει από δύο πράγματα, το ένα είναι η οικονομική δύναμη και το άλλο η στρατιωτική. Δεν είμαστε ακόμη στρατιωτική δύναμη, αν και ενισχυόμαστε και γινόμαστε ολοένα και περισσότερο, καθώς όλα τα κράτη-μέλη μας επενδύουν πιο πολλά στην άμυνα. Είμαστε, όμως, σίγουρα μια οικονομική δύναμη και πρέπει την ισχύ αυτή να τη χρησιμοποιήσουμε με σύνεση. Αλλά θα καταστούμε γεωπολιτική δύναμη μόνο εάν ενεργούμε από κοινού. Τώρα, όταν πρόκειται για την κάλυψη του «κενού», του χρηματοδοτικού, δηλαδή, κενού που αφήνουν πίσω οι ΗΠΑ, τότε είναι σαφές ότι δεν μπορούμε να το καλύψουμε αυτό. Πρέπει, επίσης, να έχουμε μια συγκεκριμένη στρατηγική ως προς αυτό, καθώς είναι ξεκάθαρο ότι πρόκειται για χρήματα των φορολογουμένων μας και το κενό που αφήνει η Αμερική πίσω αποσύροντας προγράμματα ανθρωπιστικής βοήθειας είναι τεράστιο.
– Προσώρας η Ε.Ε. δείχνει απλώς να στηρίζει τις ειρηνευτικές προσπάθειες του Αμερικανού προέδρου στην Ουκρανία, που δεν έχουν ακόμη αποφέρει απτά αποτελέσματα. Διαθέτουν η Ενωση και οι ομοϊδεάτες σύμμαχοί της συγκεκριμένες προτάσεις για το πώς θα μπορούσε να τελειώσει ο πόλεμος της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας;
– Eχουμε σχέδιο εδώ και καιρό. Θέλω να πω ότι ενεργούμε σύμφωνα με αυτό, το οποίο έχει δύο πτυχές: η μια είναι ότι στηρίζουμε την Ουκρανία ώστε να υπερασπιστεί τον εαυτό της και η άλλη είναι ότι πιέζουμε τη Ρωσία μέσω οικονομικών κυρώσεων. Και αυτό είναι κάτι που βλέπουμε ότι αποτελεί τον μόνο τρόπο για να πιέσουμε τη Ρωσία να έρθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Εφ’ όσον αυτό δεν συμβαίνει, δεν υπάρχει κάτι άλλο να πούμε.
Ωστόσο, βλέπουμε ότι οι κυρώσεις λειτουργούν, ότι η οικονομία τους πλέον αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα. Και ο πόλεμος, ξέρετε, τελειώνει, όταν το ένα μέρος ξεμένει από κονδύλια για να τον χρηματοδοτήσει.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πρέπει να συνεχίσουμε την πολιτική των κυρώσεων, ώστε να στερήσουμε από τη Ρωσία όλα τα κεφάλαια ή τα μέσα που διαθέτει για να χρηματοδοτεί αυτόν τον πόλεμο. Είχαμε εξαρχής αυτή τη στρατηγική και τώρα βλέπουμε, επίσης, ότι η Αμερική επιβάλλει κυρώσεις. Επομένως, νομίζω ότι είμαστε σε καλό δρόμο ως προς αυτήν την κοινή στρατηγική με τους ομοϊδεάτες εταίρους μας.
– Αναφέρατε ότι η Ε.Ε. δεν είναι ακόμη στρατιωτική δύναμη, ωστόσο επιτάχυνε το τελευταίο διάστημα άνευ προηγουμένου αποφάσεις για τη χρηματοδότηση και την ενίσχυση των αμυντικών ικανοτήτων της. Δεδομένων των σημερινών, επειγουσών αναγκών της Ουκρανίας, όμως, μήπως τελικά καταλήξουμε να αγοράζουμε περισσότερα όπλα, να επιδοτούμε ουσιαστικά αμερικανικά αμυντικά προγράμματα αντί να παράγουμε δικά μας;
– Υπάρχουν δύο πτυχές ως προς αυτό: η μία είναι ναι, όλες οι ευρωπαϊκές χώρες επενδύουν περισσότερα στην άμυνά τους. Και φυσικά, θα θέλαμε να δούμε αυτές τις επενδύσεις να πηγαίνουν αποκλειστικά προς την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία.
Η δεύτερη πτυχή όμως είναι ότι η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία δεν είναι σε θέση να παρέχει (σ.σ. στην Ουκρανία) όλες τις δυνατότητες, που απαιτούνται σήμερα. Επομένως, λαμβάνοντας υπόψη τα χρήματα, που φέρνουμε στο τραπέζι τώρα, στην πραγματικότητα υπάρχουν κονδύλια για τη δική μας αμυντική βιομηχανία, για την ενίσχυσή της, και ταυτόχρονα, βραχυπρόθεσμα, να προμηθευτούμε (σ.σ. όπλα) και εκτός της Ε.Ε.
Εκείνο που έχουμε προτείνει, επίσης, είναι να συνδυάσουμε τις προσπάθειες των κρατών-μελών να προμηθεύονται από κοινού, διότι ορισμένες αμυντικές προμήθειες είναι υπερβολικά δαπανηρές και μεγάλες για να τις επωμιστούν μόνα τους τα κράτη-μέλη. Ετσι, προσπαθούμε να βοηθήσουμε ως προς αυτό.
Οικονομική ισχύς – Δεν είμαστε ακόμη στρατιωτική δύναμη, αν και ενισχυόμαστε ολοένα και περισσότερο, καθώς όλα τα κράτη-μέλη μας επενδύουν πιο πολλά στην άμυνα. Είμαστε, όμως, σίγουρα μια οικονομική δύναμη και πρέπει την ισχύ αυτή να τη χρησιμοποιήσουμε με σύνεση.
Φυσικά, ο απώτερος στόχος είναι να καταστήσουμε ισχυρότερη τη δική μας αμυντική βιομηχανία, ώστε να είμαστε σε θέση να παράγουμε εκείνα που χρειαζόμαστε. Αυτό όμως δεν θα συμβεί βραχυπρόθεσμα.
– Τα νέα αμυντικά χρηματοδοτικά «εργαλεία» της Ε.Ε. έχουν πάντως προσελκύσει το ενδιαφέρον τρίτων χωρών, όπως η Τουρκία, που έχει καταθέσει σχετικό αίτημα στην Κομισιόν να μετάσχει στο πρόγραμμα SAFE. Δεδομένης της μη ευθυγράμμισης της Αγκυρας με την κοινή εξωτερική και πολιτική ασφαλείας της Ε.Ε., όπως υπογραμμίστηκε και φέτος στη σχετική έκθεση προόδου, ποια θα είναι η απάντηση της Κομισιόν ως προς αυτό το αίτημα;
– Oπως γνωρίζετε, στο πρόγραμμα SAFE υπάρχουν περιορισμοί για τους τρίτους εκτός Ε.Ε. παράγοντες, που μπορούν να μετέχουν. Η Ελλάδα και η Κύπρος το θέτουν, άλλωστε, πάντα όταν έχουμε σχετικές συζητήσεις, ότι δηλαδή έχουν ανησυχίες ως προς αυτό. Υπάρχουν, όμως, περιορισμοί, για παράδειγμα ότι μόνο το 35% μπορεί να αγοραστεί εκτός Ενωσης.
Νομίζω ότι το εργαλείο SAFE είναι αρκετά βραχυπρόθεσμο μέσον όσον αφορά τα δάνεια που λαμβάνουν τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Είναι περιορισμένο ως προς τους εταίρους βάσει των όρων που εμπεριέχει ο κανονισμός. Επομένως, η χρήση του ως προς τρίτους είναι αρκετά περιορισμένη.
– Είπατε ότι η Ελλάδα και η Κύπρος εκφράζουν ανησυχίες κάθε φορά που τίθεται το ζήτημα. Είναι εύλογες αυτές οι ανησυχίες; Και δεδομένων των κοινών αξιών της εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε., πώς αξιολογείτε προσπάθειες συγκεκριμένων κρατών-μελών να επιδιώκουν αμυντική συνεργασία με την Τουρκία διμερώς, όπως για την πώληση Eurofighters;
– Η άμυνα αποτελεί εθνική αρμοδιότητα των κρατών-μελών. Επομένως, τα κράτη-μέλη έχουν τη δυνατότητα στην πραγματικότητα να επιλέξουν τους εταίρους τους, τους τρόπους και από ποιους θα προμηθεύονται, όταν πρόκειται για τη δική τους εθνική χρηματοδότηση. Οπότε, εναπόκειται στα κράτη-μέλη το τι αποφασίζουν ως προς αυτό.
Και ναι, όλες οι ανησυχίες που εγείρουν τα κράτη-μέλη είναι εύλογες. Δεν προέρχονται, ξέρετε, από κάποιο «κενό», αλλά από τη δική τους προοπτική, την Ιστορία τους, από τα πάντα. Ετσι, φυσικά, όλες οι ανησυχίες που εκφράζουν λαμβάνονται πολύ σοβαρά υπόψη.
– Τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος, και ιδιαίτερα η δεύτερη, ενόψει της επικείμενης προεδρίας της Ε.Ε. θα επιδιώξουν να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Δεδομένων των πολυάριθμων σημερινών προκλήσεων, πόσο εφικτό είναι για την Ενωση να εξασφαλίσει ρόλο εκεί;
– Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, επειδή η Ανατολική Μεσόγειος είναι η γειτονιά μας και ό,τι συμβαίνει εκεί έχει άμεσες επιπτώσεις σε εμάς. Νομίζω ότι ήταν ένας Ελληνας φιλόσοφος που είπε ότι τα σημερινά προβλήματα του γείτονά μας είναι τα αυριανά δικά μας. Γι’ αυτό αναζητούμε σίγουρα ένα ρόλο στην περιοχή, αλλά αυτός δεν μπορεί να αφορά μόνο τη χρηματοδότηση εκεί, επειδή οι προκλήσεις είναι πραγματικά τεράστιες.
Πρέπει να είμαστε αυτοί που βρίσκονται στο τραπέζι των συζητήσεων σχετικά με τη Συρία, τη μελλοντική διακυβέρνηση της Γάζας, για το τι συμβαίνει στο Ιράν. Νομίζω ότι είναι σαφές πως έχουμε ρόλο στη Μέση Ανατολή, πολύ μεγαλύτερο από το να είμαστε μόνον εκείνοι που πληρώνουν, για παράδειγμα, για την ανοικοδόμηση της Γάζας. Επομένως, η «προσέγγιση 360 μοιρών» για την ασφάλειά μας αναφέρεται ακριβώς στο ότι απειλές μπορούν να προέλθουν από παντού και γι’ αυτό χρειαζόμαστε από κοινού μια τέτοια προσέγγιση.
– Εφ’ όσον θεωρείτε ότι απειλές μπορούν να προέλθουν από παντού, θα ήταν εφικτή μια μεσογειακή πτέρυγα, κατά το πρότυπο της ανατολικής πτέρυγας, που αποτελεί αμυντικό έργο προτεραιότητας σήμερα για την Ε.Ε.;
– Oταν συζητήσαμε με τους υπουργούς Αμυνας σχετικά με τον «οδικό χάρτη» για την ευρωπαϊκή άμυνα, προσδιορίσαμε τέσσερα εμβληματικά αμυντικά έργα. Επρόκειτο για έργα που επισημάνθηκαν από τα κράτη-μέλη και συμφωνήθηκαν ως προτεραιότητες. Δεν υπόκεινται, όμως, σε περιορισμούς και γι’ αυτό, για παράδειγμα, το «τείχος εναντίον drones», που αρχικά είχε προβλεφθεί μόνον για την ανατολική πτέρυγα, αφορά τώρα όλη την Ευρώπη, καθώς βλέπουμε ότι τα drones αποτελούν πρόβλημα για κάθε περιοχή. Εννοώ ότι τα drones μπορούν να εκτοξευθούν από πλοία και εσχάτως παρενοχλούν εμπορικές πτήσεις και δημιουργούν προβλήματα σε ευρωπαϊκά αεροδρόμια.
Γι’ αυτό επεκτάθηκε το «ευρωπαϊκό τείχος εναντίον των drones» για να καλύπτει όλα τα κράτη-μέλη. Και όπως ανέφερα, δεν περιοριζόμαστε στα ήδη συμφωνηθέντα εμβληματικά αμυντικά έργα. Οταν είχαμε τη σχετική συζήτηση, συμφωνήθηκε ότι όλα τα κράτη-μέλη μπορούν να προτείνουν επιπρόσθετα έργα, που θέλουν να δουν ως κοινά ευρωπαϊκά πρότζεκτ.
