Το τέλμα που έχει επέλθει στην εξέλιξη των ελληνοτουρκικών επαφών των τελευταίων δυόμισι ετών θα επιχειρήσουν, όπως όλα δείχνουν, να ξεπεράσουν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στη συνάντηση που προγραμματίζεται να έχουν κατά τη διάρκεια της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη (22-26 Σεπτεμβρίου). Αν και η συνάντηση έχει προεξοφληθεί εδώ και καιρό, ήλθε ξανά στην επιφάνεια από τον υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη, ο οποίος σε συνέντευξή του (Action 24), αναφέρθηκε στην πιθανή συνάντηση των δύο ηγετών, σημειώνοντας μάλιστα ότι οι συναντήσεις αυτές δεν είναι ποτέ εθιμοτυπικές.
Βεβαίως, η ελληνοτουρκική ατζέντα είναι εκ των πραγμάτων υπονομευμένη από μια σειρά κινήσεων που η Αγκυρα έκανε το προηγούμενο χρονικό διάστημα και ενισχύουν την καχυποψία της Αθήνας. Αφενός το μπλόκο στην ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου (Great Sea Interconnector – GSI), αφετέρου η εξαιρετικά εντατική προσπάθεια της Αγκυρας να πείσει την Ανατολική Λιβύη να κυρώσει το τουρκολιβυκό μνημόνιο, δηλαδή ένα σχέδιο αποκλεισμού και περικύκλωσης της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο, καθιστά τις ουσιαστικές συζητήσεις πρακτικά αδύνατες. Σ’ αυτές τις συνθήκες είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνουν ουσιαστικές συζητήσεις ανάμεσα στους δύο ηγέτες, οι οποίοι, για εντελώς διαφορετικούς λόγους, αντιμετωπίζουν την τρέχουσα διεθνή συγκυρία με εξαιρετικό σκεπτικισμό.
Οι διεθνείς ισορροπίες είναι εξαιρετικά ευαίσθητες και στην παρούσα φάση δεν υπάρχει στην Ανατολική Μεσόγειο δύναμη η οποία να μπορεί να πιέσει τις καταστάσεις προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και ο κ. Ερντογάν, ο οποίος επανειλημμένως έχει διαφημίσει δημοσίως τη σχέση του με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, διστάζει να είναι κάθετος σε πολλά ζητήματα. Και αυτή η τάση έχει ενισχυθεί, καθώς κατέστη σαφές ότι η κυβέρνηση Τραμπ πολύ δύσκολα θα αποστασιοποιηθεί από το Ισραήλ, που αποτελεί και τον βασικό περιφερειακό ανταγωνιστή της Τουρκίας.
Σ’ αυτό το πολύ ευρύ πλαίσιο οι ελληνοτουρκικές σχέσεις διατηρούν την αυτοτελή σημασία τους, ωστόσο λόγω της γενικότερης αναταραχής δεν είναι διόλου απίθανο κάποια στιγμή να βρεθούν σε ένα πακέτο που θα περιλαμβάνει συνολικότερες υποθέσεις της Ανατολικής Μεσογείου. Στη Νέα Υόρκη, πάντως, ο κ. Μητσοτάκης θα έχει κι άλλες επαφές με ηγέτες (μεταξύ άλλων τον πρόεδρο της Νότιας Κορέας Λι Τζε Μιούνγκ και τους πρωθυπουργούς της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι και της Αρμενίας Νικόλς Πασινιάν).
Εν τω μεταξύ χθες, όπως ήταν αναμενόμενο, η ύπατη εκπρόσωπος της Ε.Ε. Κάγια Κάλας επανέλαβε την ευρωπαϊκή θέση για το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Η κ. Κάλας ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «το μνημόνιο κατανόησης Τουρκίας – Λιβύης για την οριοθέτηση περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συνάδει με το εθιμικό δίκαιο που βασίζεται στο δίκαιο της θάλασσας και δεν μπορεί να παράγει έννομες συνέπειες για τρίτα κράτη».
