Τρεις ισχυροί επιχειρηματίες – δύο Αμερικανοί και ένας Ρώσος – κάθισαν τον περασμένο μήνα στο Μαϊάμι Μπιτς, σκυμμένοι πάνω από έναν φορητό υπολογιστή, με σκοπό, φαινομενικά, να καταρτίσουν ένα σχέδιο για τον τερματισμό του μακροχρόνιου και αιματηρού πολέμου της Ρωσίας με την Ουκρανία.
Ωστόσο, σύμφωνα με άτομα που είναι εξοικειωμένα με τις συνομιλίες, η πραγματική εμβέλεια του σχεδίου τους ήταν πολύ μεγαλύτερη. Σχεδίαζαν κρυφά μια στρατηγική για να βγάλουν την οικονομία της Ρωσίας, αξίας 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, από την απομόνωση, με τις αμερικανικές επιχειρήσεις να έχουν προτεραιότητα έναντι των ευρωπαϊκών ανταγωνιστών τους όσον αφορά τα μερίσματα.
Στην παραθαλάσσια έπαυλή του, ο δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας και ειδικός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ φιλοξενούσε τον Κιρίλ Ντμίτριεφ, επικεφαλής του κρατικού επενδυτικού ταμείου της Ρωσίας και διαπραγματευτή που είχε επιλέξει ο ίδιος ο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος είχε διαμορφώσει σε μεγάλο βαθμό το έγγραφο που αναθεώρησαν στην οθόνη. Ο Τζάρεντ Κούσνερ, γαμπρός του προέδρου, είχε φτάσει από το κοντινό σπίτι του σε ένα νησί γνωστό ως «Billionaire Bunker».
Ο Ντμίτριεφ προωθούσε ένα σχέδιο για τις αμερικανικές εταιρείες να αξιοποιήσουν τα περίπου 300 δισεκατομμύρια δολάρια των περιουσιακών στοιχείων της ρωσικής κεντρικής τράπεζας, που είχαν παγώσει στην Ευρώπη, για επενδυτικά έργα μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας και για την ανασυγκρότηση της Ουκρανίας υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.
Αμερικανικές και ρωσικές εταιρείες θα μπορούσαν να συνεργαστούν για την εκμετάλλευση του τεράστιου ορυκτού πλούτου στην Αρκτική. Δεν υπήρχαν όρια σε ό,τι μπορούσαν να επιτύχουν δύο μακροχρόνιοι αντίπαλοι, υποστήριζε ο Ντμίτριεφ εδώ και μήνες: Οι ανταγωνιστικές διαστημικές βιομηχανίες τους, που συναγωνίζονταν μεταξύ τους κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, θα μπορούσαν ακόμη και να πραγματοποιήσουν μια κοινή αποστολή στον Άρη με την SpaceX του Έλον Μασκ.
Για το Κρεμλίνο, οι συνομιλίες στο Μαϊάμι ήταν το αποκορύφωμα μιας στρατηγικής, που είχε εκκολαφθεί πριν από την ορκωμοσία του Τραμπ, με στόχο να παρακάμψει τον παραδοσιακό μηχανισμό εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ και να πείσει την κυβέρνηση να δει την Ρωσία όχι ως στρατιωτική απειλή, αλλά ως μια χώρα με άφθονες ευκαιρίες, σύμφωνα με δυτικούς αξιωματούχους ασφαλείας.
Με την προσφορά συμφωνιών πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων για σπάνιες γαίες και ενέργεια, η Μόσχα θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει τον οικονομικό χάρτη της Ευρώπης, δημιουργώντας παράλληλα ρήξη μεταξύ της Αμερικής και των παραδοσιακών συμμάχων της.
Ο Ντμίτριεφ, πρώην στέλεχος της Goldman Sachs, βρήκε δεκτικούς συνεργάτες στον Γουίτκοφ – μακροχρόνιο σύντροφο του Τραμπ στο γκολφ – και στον Κούσνερ, του οποίου το επενδυτικό ταμείο «Affinity Partners» προσέλκυσε επενδύσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων από τις αραβικές μοναρχίες, καθώς ο ίδιος είχε συμβάλει στη διασομεσολάβηση για τη σύγκρουσή τους με το Ισραήλ.
«Η Ρωσία έχει τόσους πολλούς τεράστιους πόρους, τεράστιες εκτάσεις γης», δήλωσε ο Γουίτκοφ στην εφημερίδα The Wall Street Journal, περιγράφοντας αναλυτικά τις ελπίδες του ότι η Ρωσία, η Ουκρανία και η Αμερική θα γίνουν όλες επιχειρηματικοί εταίροι. «Αν κάνουμε όλα αυτά, και όλοι ευημερούν και όλοι συμμετέχουν, και υπάρχει όφελος για όλους, αυτό θα αποτελέσει φυσικά ένα προπύργιο ενάντια σε μελλοντικές συγκρούσεις εκεί. Επειδή όλοι θα ευημερούν», εξήγησε.
Όταν μια έκδοση του σχεδίου 28 σημείων διέρρευσε νωρίτερα αυτό το μήνα, προκάλεσε άμεσες διαμαρτυρίες. Ηγέτες στην Ευρώπη και την Ουκρανία παραπονέθηκαν ότι αντανακλούσε κυρίως τα ρωσικά επιχειρήματα και παραβίαζε σχεδόν όλες τις κόκκινες γραμμές του Κιέβου. Δεν ηρέμησαν ακόμη και μετά τη διαβεβαίωση των αξιωματούχων της κυβέρνησης ότι το σχέδιο δεν ήταν οριστικό, ανησυχώντας ότι η Ρωσία – μετά την βίαιη αναδιαμόρφωση των ευρωπαϊκών συνόρων – ανταμειβόταν με εμπορικές ευκαιρίες.
Καθώς οι δυτικοί ηγέτες συγκεντρώθηκαν αυτή την εβδομάδα για να εξετάσουν το σχέδιο, ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Ντόναλντ Τουσκ το συνόψισε με μια λακωνική φράση: «Γνωρίζουμε ότι δεν πρόκειται για ειρήνη. Πρόκειται για επιχειρήσεις».
Για πολλούς στο Λευκό Οίκο του Τραμπ, αυτή η ασαφής διαχωριστική γραμμή μεταξύ επιχειρήσεων και γεωπολιτικής είναι ένα χαρακτηριστικό, όχι ένα σφάλμα. Κύριοι σύμβουλοι του προέδρου βλέπουν μια ευκαιρία για τους Αμερικανούς επενδυτές να κλείσουν προσοδοφόρες συμφωνίες στη νέα μεταπολεμική Ρωσία και να γίνουν οι εμπορικοί εγγυητές της ειρήνης.
Σε συνομιλίες με τους Γουίτκοφ και Κούσνερ, η Ρωσία έχει καταστήσει σαφές ότι θα προτιμούσε να εμπλακούν αμερικανικές επιχειρήσεις και όχι ανταγωνιστές από ευρωπαϊκές χώρες, των οποίων οι ηγέτες έχουν «μιλήσει πολύ άσχημα» για τις ειρηνευτικές προσπάθειες, όπως είπε ένας εξ αυτών: «Είναι η ‘τέχνη της συμφωνίας’ του Τραμπ να λέει: ‘Κοιτάξτε, θα διευθετήσω αυτό το θέμα και θα υπάρξουν τεράστια οικονομικά οφέλη για την Αμερική, σωστά;’»
Ένα ερώτημα για την ιστορία θα είναι αν ο Πούτιν υιοθέτησε αυτή την προσέγγιση με σκοπό να τερματίσει τον πόλεμο ή ως τέχνασμα για να κατευνάσει τις ΗΠΑ, παρατείνοντας παράλληλα μια σύγκρουση που πιστεύει ότι ιστορικά πρέπει να κερδίσει αργά, αλλά αναπόφευκτα.
Ένα σημάδι ότι μπορεί να είναι σοβαρός είναι πως μερικοί από τους πιο έμπιστους φίλους του, δισεκατομμυριούχοι από την πατρίδα του, την Αγία Πετρούπολη, οι Γκενάντι Τιμτσένκο, Γιούρι Κοβάλτσουκ και οι αδελφοί Ρότενμπεργκ, Μπόρις και Αρκάντι, έστειλαν εκπροσώπους για να συναντηθούν διακριτικά με αμερικανικές εταιρείες, προκειμένου να διερευνήσουν συμφωνίες για την εξόρυξη σπάνιων γαιών και την ενέργεια, σύμφωνα με άτομα που είναι εξοικειωμένα με τις συναντήσεις και Ευρωπαίους αξιωματούχους ασφαλείας. Αυτό περιλαμβάνει την αναβίωση του γιγαντιαίου αγωγού Nord Stream, ο οποίος σαμποτάρεται από Ουκρανούς τακτικούς δύτες και υπόκειται σε κυρώσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Νωρίτερα φέτος, η Exxon Mobil συναντήθηκε με τη μεγαλύτερη κρατική εταιρεία ενέργειας της Ρωσίας, τη Rosneft, για να συζητήσει την επιστροφή στο τεράστιο έργο φυσικού αερίου του Σαχαλίν, εάν η Μόσχα και η Ουάσινγκτον δώσουν το πράσινο φως. Αλλού, μια ομάδα επιχειρηματιών που είναι κοντά στην κυβέρνηση Τραμπ προσπαθεί να τοποθετηθεί ως νέος οικονομικός σύνδεσμος μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας.
Ο Γουίτκοφ, ο οποίος δεν έχει ταξιδέψει στην Ουκρανία φέτος, πρόκειται να επισκεφθεί την Ρωσία για έκτη φορά την επόμενη εβδομάδα και θα συναντήσει ξανά τον Πούτιν. Επιμένει ότι δεν κάνει διακρίσεις. «Οι Ουκρανοί έχουν αγωνιστεί ηρωικά για την ανεξαρτησία τους», δήλωσε, καθώς έχει προσπαθήσει να εμπνεύσει στους Ουκρανούς αξιωματούχους την ιδέα οι στρατιώτες να αποστρατευτούν για να κερδίσουν μισθούς της τάξης της Silicon Valley, λειτουργώντας κέντρα δεδομένων τεχνητής νοημοσύνης που έχουν κατασκευαστεί από τις ΗΠΑ. «Τώρα είναι η ώρα να εδραιώσουμε αυτό που έχουν επιτευχθεί μέσω της διπλωματίας», τόνισε.
«Η κυβέρνηση Τραμπ συγκέντρωσε πληροφορίες τόσο από τους Ουκρανούς όσο και από τους Ρώσους, για να διαμορφώσει μια ειρηνευτική συμφωνία που θα σταματήσει τις σφαγές και θα τερματίσει αυτόν τον πόλεμο», δήλωσε η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Άννα Κέλι. «Όπως είπε ο πρόεδρος, η ομάδα εθνικής ασφάλειάς του έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο την τελευταία εβδομάδα και η συμφωνία θα συνεχίσει να τελειοποιείται μετά από συνομιλίες με αξιωματούχους και από τις δύο πλευρές».
Ένας αξιωματούχος της κυβέρνησης δήλωσε ότι ο Κούσνερ και ο Γουίτκοφ συναντήθηκαν επίσης με τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας της Ουκρανίας, Ρουστέμ Ουμέροφ, στο Μαϊάμι και μίλησαν με τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Ο αξιωματούχος ανέφερε πως, ενώ ο Τραμπ «έχει κάνει πολλά νέα, σημαντικά πράγματα όσον αφορά τα οικονομικά κίνητρα», ο ίδιος και η ομάδα του έχουν επίσης επικεντρωθεί στις «γεωπολιτικές και στρατιωτικές πραγματικότητες».
Καθώς ο Γουίτκοφ συνέχιζε τις συνομιλίες με τον Ντμίτριεφ για εννέα μήνες, ορισμένες υπηρεσίες της κυβέρνησης Τραμπ είχαν περιορισμένη εικόνα των σχέσεών του με τη Μόσχα.
Ο Ρώσος απεσταλμένος Κιρίλ Ντμίτριεφ συνομιλεί με τον απεσταλμένο του προέδρου των ΗΠΑ Στιβ Γουίτκοφ στην Αγία Πετρούπολη
Στην προετοιμασία της συνάντησης κορυφής μεταξύ Τραμπ και Πούτιν τον Αύγουστο στην Αλάσκα, ο Γουίτκοφ και ο Ντμίτριεφ συζήτησαν μια ανταλλαγή κρατουμένων, που θα ήταν η μεγαλύτερη διμερής ανταλλαγή στην ιστορία των χωρών τους. Η Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών, η οποία παραδοσιακά διαχειρίζεται τις ανταλλαγές κρατουμένων με την Ρωσία, δεν ενημερώθηκε πλήρως για την προτεινόμενη ανταλλαγή. Ούτε το γραφείο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τους άδικα φυλακισμένους Αμερικανούς. Η CIA δεν απάντησε στα αιτήματα για σχόλια. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ παρέπεμψε τις ερωτήσεις στο Λευκό Οίκο.
Οι μόνιμοι υπάλληλοι του γραφείου, που εποπτεύει τις κυρώσεις στο Υπουργείο Οικονομικών, έμαθαν κατά καιρούς λεπτομέρειες για τις συναντήσεις του Γουίτκοφ με τη Μόσχα από τους Βρετανούς ομολόγους τους.
Τις ημέρες μετά την Αλάσκα, μια ευρωπαϊκή υπηρεσία πληροφοριών διένειμε μια έντυπη έκθεση σε φάκελο από χαρτόνι σε μερικούς από τους ανώτερους αξιωματούχους εθνικής ασφάλειας της ηπείρου, οι οποίοι σοκαρίστηκαν από το περιεχόμενό της – μέσα υπήρχαν λεπτομέρειες για τα εμπορικά και οικονομικά σχέδια που η κυβέρνηση Τραμπ είχε επιδιώξει με την Ρωσία, συμπεριλαμβανομένης της κοινής εξόρυξης σπάνιων γαιών στην Αρκτική.
Ο Γουίτκοφ έχει συνεργαστεί στενά με τον αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς και τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο. Ωστόσο, ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ για την Ουκρανία, ο πρώην υποστράτηγος Κιθ Κέλογκ, έχει ουσιαστικά αποκλειστεί από τις σοβαρές συνομιλίες και την περασμένη εβδομάδα ανακοίνωσε ότι αποχωρεί από την κυβέρνηση.
Για να κατανοήσει την ιστορία πίσω από τις διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης με την Ρωσία, η εφημερίδα WSJ μίλησε με δεκάδες αξιωματούχους, διπλωμάτες, πρώην και νυν αξιωματικούς των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ, της Ρωσίας και της Ευρώπης, καθώς και με Αμερικανούς λομπίστες και επενδυτές που έχουν στενές σχέσεις με την κυβέρνηση.
Η εικόνα που προκύπτει είναι μια αξιοσημείωτη ιστορία επιχειρηματιών που εργάζονται εκτός των παραδοσιακών πλαισίων της διπλωματίας, για να εδραιώσουν μια ειρηνευτική συμφωνία με επιχειρηματικές συμφωνίες.
Ένας επισκέπτης από τη Μόσχα
Ο Γουίτκοφ είχε μόλις λίγες εβδομάδες στη νέα του θέση ως διαπραγματευτής του προέδρου Τραμπ για την Ρωσία και την Ουκρανία, όταν το γραφείο του ζήτησε βοήθεια από το Υπουργείο Οικονομικών για να επιτρέψει σε έναν Ρώσο επιχειρηματία που είχε υποστεί κυρώσεις να επισκεφθεί την Ουάσινγκτον.
Ο Κίριλ Ντμίτριεφ, επενδυτικός τραπεζίτης με πτυχία από το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ, μιλούσε τη γλώσσα που προτιμούσε ο Γουίτκοφ: τα επιχειρηματικά. Είχε προσκαλέσει τον Γουίτκοφ στη Μόσχα τον Φεβρουάριο και τον συνόδευσε σε μια τρίωρη συνάντηση με τον Πούτιν για να συζητήσουν τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ωστόσο, ο Ντμίτριεφ ήταν persona non grata στις ΗΠΑ, καθώς το Υπουργείο Οικονομικών τον είχε αποκλείσει το 2022, λόγω του ρόλου του στην ηγεσία του Κρατικού Ταμείου Πλούτου της χώρας του, το οποίο χαρακτήρισε «ταμείο μαύρου χρήματος για τον Βλαντίμιρ Πούτιν».
Ο Τραμπ είχε πει στον Γουίτκοφ ότι ήθελε να τελειώσει ο πόλεμος και πως η κυβέρνηση ήταν διατεθειμένη να αναλάβει το ρίσκο να υποδεχτεί τον απεσταλμένο του Πούτιν στην Ουάσινγκτον. Ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ είχε αμφιβολίες για το ασυνήθιστο αίτημα, αλλά τελικά το ενέκρινε.
Ο Ντμίτριεφ έφτασε στο Λευκό Οίκο στις 2 Απριλίου και παρουσίασε μια λίστα με επιχειρηματικά έργα αξίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων που οι δύο κυβερνήσεις θα μπορούσαν να υλοποιήσουν από κοινού. Σε κάποιο σημείο, ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο είπε στον Ντμίτριεφ ότι ο Πούτιν έπρεπε να αποδείξει πως ήταν σοβαρός όσον αφορά την ειρήνη.
Ωστόσο, ο Ντμίτριεφ ένιωθε ότι η επαγγελματική του σχέση έβρισκε απήχηση. «Μπορούμε να μετατρέψουμε την επενδυτική εμπιστοσύνη σε πολιτικό ρόλο», είπε σε μια αδημοσίευτη συνέντευξη εκείνο το μήνα.
Τον Απρίλιο, ο Ντμίτριεφ υποδέχτηκε τον Γουίτκοφ στην προεδρική βιβλιοθήκη της Αγίας Πετρούπολης για μια άλλη τρίωρη συνάντηση με τον Πούτιν. Ο Γουίτκοφ κράτησε τις δικές του σημειώσεις, με τη βοήθεια ενός μεταφραστή του Κρεμλίνου, και στη συνέχεια ενημέρωσε το Λευκό Οίκο από την αμερικανική πρεσβεία.
Τον ίδιο μήνα, οι σύμβουλοι εθνικής ασφάλειας της Ευρώπης σχεδίαζαν να συναντήσουν τον Γουίτκοφ στο Λονδίνο για να τον εντάξουν στην ειρηνευτική διαδικασία. Αλλά αυτός ήταν απασχολημένος με το άλλο του χαρτοφυλάκιο – τις διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα – και δεν μπόρεσε να παρευρεθεί.
Στη συνέχεια, ένας Ευρωπαίος αξιωματούχος ζήτησε από τον Γουίτκοφ να αρχίσει να μιλάει με τους συμμάχους, μέσω της ασφαλούς σταθερής γραμμής που χρησιμοποιούν οι αρχηγοί κρατών της Ευρώπης για να διεξάγουν ευαίσθητες διπλωματικές συνομιλίες. Ο Γουίτκοφ αρνήθηκε, καθώς ταξίδευε πάρα πολύ για να χρησιμοποιήσει το δυσκίνητο αυτό σύστημα.
Εν τω μεταξύ, ο Ντμίτριεφ και ο Γουίτκοφ συνομιλούσαν τακτικά μέσω τηλεφώνου για όλο και πιο φιλόδοξες προτάσεις. Οι ΗΠΑ και η Ρωσία συζητούσαν σημαντικές συμφωνίες για την εξερεύνηση πετρελαίου και φυσικού αερίου και τις μεταφορές στην Αρκτική, δήλωσε ο Ντμίτριεφ στην Journal. «Πιστεύουμε ότι οι ΗΠΑ και η Ρωσία μπορούν να συνεργαστούν ουσιαστικά σε όλα τα θέματα που αφορούν την Αρκτική. Εάν βρεθεί λύση στην Ουκρανία, η οικονομική συνεργασία με τις ΗΠΑ μπορεί να αποτελέσει τη βάση για την προώθηση των σχέσεών μας», επισήμανε.
Έτοιμοι να επωφεληθούν από την ειρήνη
Αμερικανοί και Ρώσοι επιχειρηματικοί κολοσσοί περίμεναν σιωπηλά ότι ο Γουίτκοφ και ο Ντμίτριεφ θα έφερναν αποτελέσματα, τοποθετώντας τις εταιρείες τους σε θέση να επωφεληθούν από την ειρήνη.
Σε μυστικές συνομιλίες, ο ανώτερος αντιπρόεδρος της Exxon Mobil, Νιλ Τσάμπαν, συναντήθηκε με τον επικεφαλής της Rosneft, Ιγκόρ Σέτσιν, πρώην ιδιωτικό γραμματέα του Πούτιν, στην πρωτεύουσα του Κατάρ, Ντόχα, για να συζητήσουν την επιστροφή της Exxon στο τεράστιο έργο του Σαχαλίν, μια επένδυση που είχε εγκαταλειφθεί μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022.
Η Exxon, ο δισεκατομμυριούχος επενδυτής Todd Boehly και άλλοι έχουν διερευνήσει την αγορά περιουσιακών στοιχείων που ανήκουν στη Lukoil, τη δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία παραγωγής πετρελαίου της Ρωσίας. Η Elliott Investment Management εξέτασε το ενδεχόμενο να αγοράσει μερίδιο σε αγωγό που μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο στην Ευρώπη.
Πιο πρόσφατα, οι επιχειρηματίες Τιμτσένκο, Κοβάλτσουκ και Ρότενμπεργκ, που έχουν σχέσεις με το Κρεμλίνο, προσφέρουν στους Αμερικανούς ομολόγους τους παραχωρήσεις φυσικού αερίου στη Θάλασσα του Οχοτσκ, καθώς και σε τέσσερις άλλες πιθανές τοποθεσίες, σύμφωνα με έναν Ευρωπαίο αξιωματούχο ασφαλείας και ένα πρόσωπο που είναι εξοικειωμένο με τις συνομιλίες. Η Ρωσία έχει επίσης αναφερθεί σε ευκαιρίες εξόρυξης σπάνιων γαιών κοντά στα τεράστια ορυχεία νικελίου του Νορίλσκ και σε έως και έξι άλλες τοποθεσίες της Σιβηρίας που δεν έχουν ακόμη αξιοποιηθεί, σύμφωνα με τα ίδια άτομα.
Στα τέλη Ιουλίου, επίσης, ο Ντμίτρι Μπακάνοφ, επικεφαλής της ρωσικής διαστημικής υπηρεσίας Roscosmos, επισκέφθηκε το Διαστημικό Κέντρο Lyndon B. Johnson της NASA στο Χιούστον – η πρώτη τέτοια επίσκεψη από το 2018 – καθώς και τις εγκαταστάσεις κατασκευής διαστημικών σκαφών της Boeing και της SpaceX.
Ο δρόμος προς το Μαϊάμι
Τα πιόνια του σκακιού τοποθετούνταν στις θέσεις τους. Όμως, όλα εξαρτώνταν, σε κάποιο βαθμό, από το αν ο Γουίτκοφ θα κατάφερνε να επιλύσει τη διαμάχη που ο προϊστάμενός του είχε υποσχεθεί κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας να λύσει σε μία μόνο μέρα.
Στις 6 Αυγούστου, ο Γουίτκοφ πέταξε στη Μόσχα, κατόπιν πρόσκλησης του Πούτιν, για μια συνάντηση που είχε προγραμματιστεί μόλις λίγες ημέρες νωρίτερα. Ο Ντμίτριεφ τον συνόδευσε στο πάρκο Ζαριάντιε με θέα στον ποταμό Μόσχοβα και στη συνέχεια τον οδήγησε στο Κρεμλίνο για μια τρίωρη συνάντηση με τον Ρώσο ηγέτη.
Ο Πούτιν ανέφερε ότι ήθελε να συναντήσει προσωπικά τον Τραμπ. Έδωσε στον Γουίτκοφ ένα μετάλλιο, το Τάγμα του Λένιν, για να το παραδώσει σε έναν αναπληρωτή διευθυντή της CIA, ο οποίος είχε έναν ψυχικά άρρωστο γιο που σκοτώθηκε πολεμώντας για την Ρωσία στην Ουκρανία.
Την επόμενη μέρα, ο Γουίτκοφ συμμετείχε σε τηλεδιάσκεψη με αξιωματούχους και αρχηγούς κρατών από τους κορυφαίους Ευρωπαίους συμμάχους και εξήγησε τα βασικά σημεία της πρότασης του Πούτιν, όπως την είχε κατανοήσει. Αν η Ουκρανία παραδώσει το υπόλοιπο 20% περίπου της επαρχίας του Ντόνετσκ που η Ρωσία δεν κατάφερε να κατακτήσει, η Μόσχα θα παραιτηθεί από τις διεκδικήσεις της στις επαρχίες Ζαπορίζια και Χερσώνα.
Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ήταν μπερδεμένοι. Εννοούσε ο Πούτιν ότι θα αποσύρει τα στρατεύματά του από τη Ζαπορίζια και τη Χερσώνα, όπως υπονοούσε ο Γουίτκοφ; Ή, το πιο πιθανό, ο Πούτιν απλώς υποσχόταν να μην κατακτήσει τα χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα των δύο αυτών επαρχιών που, μετά από χρόνια αιματηρών μαχών, παρέμεναν στα χέρια της Ουκρανίας; Σε κάθε περίπτωση, η Ουκρανία ήταν σκεπτική ως προς την αξία μιας υπόσχεσης από τον Πούτιν.
Στις 9 Αυγούστου, ο Γουίτκοφ αποσύρθηκε στο ισπανικό νησί Ίμπιζα. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες εξακολουθούσαν να ζητούν διευκρινίσεις από τον ίδιο, τον Λευκό Οίκο και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ σχετικά με το τι ακριβώς είχε προσφέρει ο Πούτιν. Ο Γουίτκοφ ήθελε να δράσει αμέσως και να πραγματοποιήσει μια σύνοδο κορυφής χωρίς καθυστέρηση. Ο Ντμίτριεφ ήταν αισιόδοξος πως ο Γουίτκοφ είχε λάβει υπόψη τις ευαισθησίες της Ρωσίας: «Πιστεύουμε ότι ο Στιβ Γουίτκοφ και η ομάδα του κάνουν εξαιρετική δουλειά για να κατανοήσουν τη ρωσική θέση για τον τερματισμό της σύγκρουσης», δήλωσε στην Journal λίγες ημέρες πριν.
Η σύνοδος κορυφής της 15ης Αυγούστου κατέρρευσε σχεδόν αμέσως μόλις ξεκίνησε. Οι Γουίτκοφ, Ρούμπιο και Τραμπ έφτασαν με το Air Force One και συναντήθηκαν με τον Πούτιν, τον σύμβουλό του Γιούρι Ουσάκοφ και τον υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ. Ο Πούτιν ξεκίνησε μια διάλεξη για την χιλιόχρονη ιστορία της ενότητας του ρωσικού και του ουκρανικού λαού. Οι δύο πλευρές ακύρωσαν ένα γεύμα και μια απογευματινή συνεδρίαση όπου επρόκειτο να εξετάσουν άλλα θέματα, όπως την ανταλλαγή κρατουμένων. Ο Γουίτκοφ έφυγε χωρίς να είναι σίγουρος για την κατάσταση, αλλά με την ελπίδα ότι οι συνομιλίες θα επιταχυνθούν σύντομα. «Όλοι δούλευαν σκληρά, αλλά ήταν θετικό», είπε.
Τον Οκτώβριο, ο Ζελένσκι πέταξε στην Ουάσινγκτον, ελπίζοντας να εξασφαλίσει πυραύλους Κρουζ Tomahawk μακράς εμβέλειας, κατασκευασμένους στις ΗΠΑ. Ο στρατός του ήθελε να καταστρέψει τα ρωσικά διυλιστήρια, πιέζοντας τη Μόσχα να διαπραγματευτεί με καλύτερους όρους.
Όταν έφτασε ο Ζελένσκι, ο Τραμπ είχε μιλήσει με τον Πούτιν μια μέρα νωρίτερα και είχε αποφασίσει να μην προσφέρει τους Tomahawk. Αντ’ αυτού, ο Γουίτκοφ ενθάρρυνε τους Ουκρανούς αξιωματούχους να δοκιμάσουν μια άλλη τακτική – τι καλό θα έκαναν μερικοί πύραυλοι; Αντίθετα, η Ουκρανία θα μπορούσε να ζητήσει από τον Τραμπ δεκαετή απαλλαγή από δασμούς. Αυτό θα έδινε μεγάλη ώθηση στην οικονομία τους, ανέφερε.
«Ασχολούμαι με τη διευθέτηση συμφωνιών. Γι’ αυτό είμαι εδώ», δήλωσε στην Wall Street Journal, προσθέτοντας: «Συνεχίζουμε να χτυπάμε την πόρτα και να προτείνουμε ιδέες».
