Φόρτωση Text-to-Speech…
Με τον τρόπο που η κυβέρνηση άφησε να εξελιχθεί το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, για το οποίο υπήρχαν προειδοποιήσεις τόσο από στελέχη του Οργανισμού όσο και από τις αρμόδιες ευρωπαϊκές Αρχές, κατέληξε να έχει να επιλέξει μεταξύ μόνο κακών λύσεων.
Η παρατεταμένη αδράνεια για διακοπή του ομφάλιου λώρου διαφθοράς και εξαπάτησης, με στόχο την υφαρπαγή ευρωπαϊκών επιδοτήσεων, και η αδιαφορία –τουλάχιστον– με την οποία αντιμετωπίστηκε η εξόφθαλμη γιγάντωση ενός κύκλου διαπλοκής και του εγκληματικού μηχανισμού που αυτός παρήγαγε, άφησαν ένα εξαιρετικά περιορισμένο πεδίο πολιτικών κινήσεων και πρωτοβουλιών για τη διαχείριση της υπόθεσης όταν, τελικά, αυτή «έσκασε» στην κεντρική πολιτική σκηνή μέσω της δικογραφίας που η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έστειλε στη Βουλή.
Το δίλημμα μπροστά στο οποίο βρέθηκε η κυβερνητική ηγεσία κατέληξε να είναι «Εξεταστική ή Προανακριτική» για δύο πρώην υπουργούς, αφού το μέγεθος του σκανδάλου και οι γλαφυρές αποκαλύψεις, με διαλόγους, παρεμβάσεις, δυσθεώρητα χρηματικά ποσά, απειλές, υποσχέσεις, λαδώματα κ.ά. οδήγησαν γρήγορα στο να εγκαταλειφθούν οι όποιες σκέψεις υπήρχαν να μη γίνει τίποτα και απλώς η κυβερνητική πλειοψηφία να απορρίψει τις προτάσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης.
Αντιστάσεις – Το σενάριο μιας νέας Προανακριτικής έδειξε να συναντά αντιστάσεις και στο εσωτερικό της κοινοβουλευτικής ομάδας της Ν.Δ., με βουλευτές να διαμηνύουν ότι δεν είναι διατεθειμένοι να συνεχίσουν να υπερψηφίζουν την παραπομπή κυβερνητικών στελεχών.
Η πίεση της κοινής γνώμης για απαντήσεις δεν θα μπορούσε να αγνοηθεί. Την ίδια στιγμή, όμως, οι συσχετισμοί δυνάμεων στο εσωτερικό της κυβέρνησης και της κυβερνητικής πλειοψηφίας έθεσαν το δικό τους περιοριστικό πλαίσιο στους χειρισμούς που θα μπορούσαν να γίνουν. Ενώ για αρκετές ημέρες το σενάριο της Εξεταστικής έδειχνε να απορρίπτεται, τελικά επικράτησαν δεύτερες σκέψεις. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι αποτυπώθηκε σημαντική διάσταση απόψεων και στο επιτελείο του Μαξίμου αλλά και μεταξύ κυβερνητικών στελεχών, καθώς με ισχυρά επιχειρήματα κάποιοι τοποθετήθηκαν υπέρ της σύστασης Εξεταστικής, ενώ άλλοι σθεναρά υποστήριξαν μέχρι την τελευταία στιγμή την Προανακριτική.
Για την κυβερνητική ηγεσία η επιλογή της Προανακριτικής και στην περίπτωση του ΟΠΕΚΕΠΕ θα μεταφραζόταν σε «μοντέλο Τριαντόπουλου», μια διαδικασία-εξπρές και παραπομπή στο δικαστικό συμβούλιο. Οταν ο Μάκης Βορίδης κατέστησε σαφές ότι δεν είναι θετικός απέναντι σε μια τέτοια εξέλιξη, υπήρξαν συζητήσεις για διαχωρισμό των δύο περιπτώσεων. Οτι, δηλαδή, θα μπορούσε να παραπεμφθεί σε Προανακριτική ο Λευτέρης Αυγενάκης, ώστε να υποχωρήσει η πίεση για διερεύνηση ποινικών ευθυνών και να μείνει εκτός κάδρου ο κ. Βορίδης. Πέραν της αντίδρασης Αυγενάκη, που και αυτός, όπως και ο Μάκης Βορίδης, δεν φάνηκε να αποδέχεται μια τέτοια προοπτική, υπήρξε και προβληματισμός αν θα ήταν εφικτός ο διαχωρισμός, με δεδομένο ότι η δικογραφία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας ήταν ενιαία για τους δύο πρώην υπουργούς.
Η προοπτική μιας νέας Προανακριτικής έδειξε να συναντά αντιστάσεις και στο εσωτερικό της κοινοβουλευτικής ομάδας της Ν.Δ., με βουλευτές να διαμηνύουν ότι δεν είναι διατεθειμένοι να συνεχίσουν να υπερψηφίζουν την παραπομπή κυβερνητικών στελεχών, κάποιοι γιατί δεν πείθονται για την ενοχή τους, άλλοι από αντίδραση απέναντι στους χειρισμούς και στις επιλογές του Μαξίμου και κάποιοι άλλοι γιατί θεωρούν ότι η πλειοψηφία υποχωρεί υπό την πίεση της αντιπολίτευσης σε αυτές τις αποφάσεις.
Δείγμα γραφής αυτών των αντιρρήσεων αποτυπώθηκε και στη διαδικασία της Προανακριτικής για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή, για την υπόθεση των Τεμπών. Αυτή τη φορά, ωστόσο, η κατάσταση έδειχνε να βγαίνει εκτός ελέγχου, σε σημείο που η κυβέρνηση απειλείτο να χάσει τη δεδηλωμένη. Είναι μάλλον σαφές ότι ο Μάκης Βορίδης δεν επρόκειτο να απευθυνθεί στους βουλευτές της πλειοψηφίας για να ζητήσει να υπερψηφίσουν την παραπομπή του, όπως έκανε ο κ. Καραμανλής.
Κάπως έτσι, η σημαία του δικαστικού συμβουλίου, η παραπομπή στον φυσικό δικαστή, που για τα Τέμπη διαφημίστηκε από την κυβέρνηση ως η καλύτερη και πιο ενδεδειγμένη λύση για να κρίνει μακριά από πολιτικές σκοπιμότητες, υπεστάλη τάχιστα.
Η επιλογή της εξεταστικής επιτροπής θεωρήθηκε η λιγότερο κακή μεταξύ κακών επιλογών. Πέρα από τις αναφορές κυβερνητικών στελεχών στο παρελθόν στην αναποτελεσματικότητα των εξεταστικών επιτροπών, η λειτουργία της Εξεταστικής συνεπάγεται μια μακρόσυρτη, πολύμηνη διαδικασία και η τηλεοπτική μετάδοση προεξοφλεί επεισοδιακές συνεδριάσεις.
Η κυβερνητική πλειοψηφία ζητεί με την πρότασή της να διερευνηθεί όλη η περίοδος λειτουργίας του ΟΠΕΚΕΠΕ, από την ίδρυση του Οργανισμού το 1998 μέχρι σήμερα. Η σκοπιμότητα είναι προφανής: να καταδειχθεί ότι και στο παρελθόν, και με άλλες κυβερνήσεις στην εξουσία, η λειτουργία του Οργανισμού ήταν προβληματική και σκανδαλώδης. Οτι, δηλαδή, η κυβέρνηση κληρονόμησε τον ΟΠΕΚΕΠΕ με ήδη δομημένα μέσα σε αυτό το περιβάλλον και τον μηχανισμό υπεξαίρεσης των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων.
Παράλληλα, η κυβερνητική πρόταση υποστηρίζει ότι δεν εντοπίζονται στοιχεία για ευθύνες των δύο πρώην υπουργών, αλλά διαπιστώνεται εκτεταμένη διαφθορά μέσα στον Οργανισμό και διαπλοκή με ισχυρούς γεωργοκτηνοτρόφους και τους διαχειριστές των κέντρων υποβολής δηλώσεων. Γίνεται, τέλος, αναφορά σε «μήνυμα μηδενικής ανοχής» που αποτυπώθηκε με εντατικοποίηση ελέγχων για τον εντοπισμό παράνομων πληρωμών.
Η δικογραφία – Το αίτημα διερεύνησης όλης της περιόδου από την εποχή συστάσεως του ΟΠΕΚΕΠΕ μέχρι σήμερα δεν διαγράφει το γεγονός ότι η δικογραφία που έφθασε στη Βουλή αφορά πολύ συγκεκριμένη περίοδο
στη λειτουργία του Οργανισμού: το διάστημα από το 2019 και μετά.
Τα ερωτήματα που εγείρουν αυτές οι διαπιστώσεις καταδεικνύουν γιατί η επιλογή της Εξεταστικής ήταν, επίσης, μια κακή επιλογή. Το αίτημα διερεύνησης όλης της περιόδου από την εποχή συστάσεως του ΟΠΕΚΕΠΕ μέχρι σήμερα δεν διαγράφει το γεγονός ότι η δικογραφία που έφθασε στη Βουλή αφορά πολύ συγκεκριμένη περίοδο στη λειτουργία του Οργανισμού: το διάστημα από το 2019 και μετά.
Το επιχείρημα ότι από προηγούμενες κυβερνήσεις υιοθετήθηκαν τα μέτρα και οι πολιτικές που επέτρεψαν να ακμάσει ένα περιβάλλον διαφθοράς και διαπλοκής δεν εξηγεί γιατί διατηρήθηκε το ίδιο πλαίσιο τα τελευταία έξι χρόνια, ιδιαίτερα από μια κυβέρνηση που ήρθε στην εξουσία με σημαία τον εκσυγχρονισμό του κράτους και των θεσμών, την πάταξη ακριβώς τέτοιων πρακτικών και συμπεριφορών.
Τέλος, το «μήνυμα μηδενικής ανοχής», στο οποίο γίνεται επίκληση, δείχνει ιδιαίτερα αντιφατικό σε σχέση με το περιεχόμενο της δικογραφίας, όπου οι παράνομες ενέργειες που περιγράφονται αφορούν συχνά την ενεργοποίηση διαδικασιών για να παρακαμφθεί το αποτέλεσμα αυτών των ελέγχων, να ξεμπλοκαριστούν ΑΦΜ και πληρωμές ή να μη γίνουν καν οι έλεγχοι.
Στην κυβέρνηση επενδύουν στο γεγονός ότι οι αποκαλύψεις, όσον αφορά το περιεχόμενο της δικογραφίας, εξαντλούνται, οπότε από τη λειτουργία της Εξεταστικής δεν θα υπάρχουν πολύ περισσότερα να ειπωθούν για την περίοδο που η δικογραφία καλύπτει. Εκτιμούν, επίσης, ότι το όποιο ενδιαφέρον του κοινού για τις εργασίες της Εξεταστικής θα ατονήσει σχετικά γρήγορα, ασχέτως του χρόνου που θα διαρκέσουν οι εργασίες της.
Το σημαντικό είναι ότι ο κύκλος που άνοιξε με την έλευση της δικογραφίας στη Βουλή θα κλείσει με τις ψηφοφορίες για τις δύο προτάσεις για Προανακριτική που κατέθεσαν τα κόμματα της αντιπολίτευσης και την πρόταση της πλειοψηφίας για Εξεταστική, το αργότερο μέχρι το τέλος του μήνα. Και μέχρι το τρίτο δεκαήμερο του Αυγούστου, οπότε η πολιτική σκηνή θα αρχίσει να επανέρχεται σε συνθήκες κανονικότητας μετά την καλοκαιρινή ανάπαυλα, άλλα θέματα θα κυριαρχούν.
