Έναν νέο τρόπο κατανομής 750 δισ. ευρώ σε αγροτικά και αναπτυξιακά κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προσαρμόζοντας τον κοινό προϋπολογισμό ώστε να ευνοεί τα νεότερα κράτη – μέλη και εκείνα που συνορεύουν με τη Ρωσία, σκοπεύει να παρουσιάσει η Κομισιόν, σύμφωνα με προσχέδιο της πρότασης που φέρνουν στο φως οι Financial Times.
Συγκεκριμένα, το νέο αυτό σύστημα δίνει προτεραιότητα σε επενδύσεις στην εξωτερική ασφάλεια, κάτι που ωφελεί χώρες με σύνορα με τη Λευκορωσία και τη Ρωσία, όπως οι χώρες της Βαλτικής, η Πολωνία και η Φινλανδία, αλλά και χώρες που διαχειρίζονται μεγάλες ροές μεταναστών, όπως η Ελλάδα και η Μάλτα.
Την Τετάρτη, η Επιτροπή θα παρουσιάσει το σχέδιό της για τον επόμενο επταετή προϋπολογισμό της ΕΕ, μια πρόταση για κοινές δαπάνες πάνω από 1 τρισ. ευρώ, η οποία πρέπει να εγκριθεί ομόφωνα από όλα τα 27 κράτη – μέλη.
Η πιο ριζική μεταρρύθμιση περιλαμβάνει την ένωση εκατοντάδων υφιστάμενων προγραμμάτων δαπανών – ιδίως τα 392 δισ. ευρώ για την περιφερειακή ανάπτυξη και τα 387 δισ. ευρώ για τη γεωργία στο τρέχον δημοσιονομικό πλαίσιο – σε ένα ενιαίο σχέδιο ανά χώρα.
Εκτός από την προσαρμογή του τρόπου κατανομής των κονδυλίων μεταξύ των χωρών, η νέα προσέγγιση παραχωρεί στα κράτη – μέλη μεγαλύτερη ευελιξία στις δαπάνες και τους επιτρέπει να ανακατανέμουν πόρους από τομείς, όπως η περιφερειακή ανάπτυξη προς την άμυνα.
«Η ύπαρξη ενός ενιαίου ”φακέλου” για κάθε κράτος – μέλος θα διασφαλίσει την αποτελεσματική και ευέλικτη κατανομή της χρηματοδότησης σε διάφορους τομείς πολιτικής, επιτρέποντας στα κράτη μέλη να ανταποκριθούν σε νέες προτεραιότητες όπως οι αμυντικές δυνατότητες ή η ετοιμότητα», αναφέρεται σε διαρροή της πρότασης που είδαν οι Financial Times.
Το μέγεθος του εθνικού «φακέλου», όπως τον ονομάζει η Επιτροπή, θα υπολογίζεται με έναν νέο περίπλοκο τύπο, ο οποίος αναθεωρεί σημαντικά τα κριτήρια κατανομής των κονδυλίων, σύμφωνα με το προσχέδιο.
Αυτό το αναθεωρημένο σύστημα αλλάζει την κατανομή των λεγόμενων κονδυλίων συνοχής, καταργώντας τη μέχρι τώρα κατηγοριοποίηση των περιφερειών ανάλογα με το επίπεδο ανάπτυξής τους.
Η Ρόμι Χανσούν, ερευνήτρια στο Κέντρο Ζακ Ντελόρ στο Βερολίνο, δήλωσε: «Οι φτωχότερες χώρες θα κερδίσουν περισσότερα εις βάρος των πλουσιότερων χωρών που έχουν φτωχές περιφέρειες, ειδικά η Γαλλία και, σε κάποιο βαθμό, η Ισπανία και η Γερμανία».
Επιπλέον, η Επιτροπή επιδιώκει να κλείσει το χάσμα ευημερίας στον αγροτικό τομέα μειώνοντας τις διαφορές στη χρηματοδότηση ανά εκτάριο μεταξύ παλαιών και νέων κρατών μελών. «Οι χώρες με μεγάλες γεωργικές εκτάσεις και σχετικά χαμηλές επιδοτήσεις ανά εκτάριο -ουσιαστικά όλες οι ανατολικές ευρωπαϊκές χώρες- θα είναι οι κύριες ωφελημένες», είπε η Χανσούν.
Οι αλλαγές σημαίνουν επίσης ότι χώρες που λαμβάνουν μεγάλα ποσά τόσο από τα περιφερειακά κονδύλια όσο και από τις γεωργικές επιδοτήσεις, όπως η Γαλλία και η Ιταλία, πιθανόν να χάσουν μέρος των περιφερειακών κονδυλίων, καθώς οι άμεσες αγροτικές επιδοτήσεις θα προστατευθούν.
Ωστόσο, αυτή η μετατόπιση πόρων προς την Ανατολή πιθανότατα θα περιοριστεί, καθώς κάθε εθνικός «φάκελος» «δεν μπορεί να είναι χαμηλότερος από το 80% και όχι υψηλότερος από το 105%» της τρέχουσας κατανομής των κονδυλίων, σύμφωνα με το προσχέδιο.
Η ιδέα δημιουργίας ενός ενιαίου «φακέλου» για κάθε κράτος μέλος έχει προκαλέσει αντιδράσεις από τους σημερινούς δικαιούχους των κονδυλίων, ειδικά τις τοπικές και περιφερειακές αρχές που είναι οι παραδοσιακοί αποδέκτες των κονδυλίων συνοχής.
Η Κάτα Τούτο, πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών της ΕΕ, δήλωσε στους Financial Times πως η πρόταση μπορεί τελικά να αποτελέσει «έναν υπερβολικά περίπλοκο τρόπο για να δοθεί ”λευκή επιταγή” στις εθνικές κυβερνήσεις».
