Η κλοπή των κοσμημάτων της αυτοκράτειρας Ευγενίας, συζύγου του Ναπολέοντα, από το Λούβρο έχει όλα τα εχέγγυα για να γίνει κινηματογραφική ταινία. Τέσσερα άτομα, μέσα σε ελάχιστα λεπτά, κατόρθωσαν όχι μόνο να κλέψουν κοσμήματα τεράστιας οικονομικής (88 εκατ. ευρώ), αλλά και ιστορικής αξίας. Και ταυτόχρονα αποκάλυψαν σε όλο τον κόσμο πόσο ευάλωτο ήταν –και είναι ακόμα προφανώς- ένα από τα μεγαλύτερα μουσεία στον κόσμο.
Αυτοί που ήξεραν τους κινδύνους –και προειδοποιούσαν ανελλιπώς- όπως γίνεται συνήθως, δεν εισακούστηκαν. Οι εργαζόμενοι στο Λούβρο.
Ανεκπλήρωτες υποσχέσεις
Η Ελίζ Μιλέρ, υπεύθυνη αίθουσας και συνδικαλίστρια, είπε σε συνέντευξή της: «Μεταξύ των συναδέλφων μας, λέγαμε εδώ και μήνες ότι ήταν απίστευτο ότι δεν είχε συμβεί τίποτα δραματικό ακόμα».
Επισκέπτες του μουσείου φωτογραφίζουν τα εκθέματα
Η Μιλέρ είπε επίσης ότι εκπρόσωποι συνδικάτων όπως η ίδια έχουν «επανειλημμένα και με επιμονή» προειδοποιήσει το γαλλικό Υπουργείο Πολιτισμού για τη σοβαρότητα των προβλημάτων που συνδέονται με την υποχρηματοδότηση. Μεταξύ αυτών ήταν και η μείωση του προσωπικού που ειδικεύεται στην ασφάλεια και την επιτήρηση. Αλλά χωρίς αποτέλεσμα.
Βασική αιτία, η ανεπαρκής χρηματοδότηση, παρά τις υποσχέσεις του Εμανουέλ Μακρόν, για ενίσχυση του μουσείου, έπειτα από σειρά απεργιακών κινητοποιήσεων των εργαζομένων πριν από περίπου έναν χρόνο.
Η ληστεία έγινε η αφορμή να ακουστούν ξανά επικριτικές φωνές, επισήμαναν ότι η ληστεία στο Λούβρο δεν ήταν παρά ακόμη μια απόδειξη ότι το γαλλικό κράτος υπερηφανεύεται για τον πολιτισμό, αλλά δεν κάνει τίποτα γι’ αυτόν.
Μιλώντας στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση, μήνες πριν από τη ληστεία, η γενική διευθύντρια του μουσείου, Κιμ Φαμ, περιέγραψε την «κακή, ενίοτε ερειπωμένη κατάσταση» των υποδομών του. Επίσης, είχε τονίσει ότι ήταν «απολύτως απαραίτητο» να γίνουν ενημερώσεις στα ηλεκτρονικά συστήματα, συμπεριλαμβανομένης της αναμόρφωσης της ασφάλειας.
Τι λέει το Ελεγκτικό Συνέδριο
Σύμφωνα με το Politico, που έχει δει εν μέρει εμπιστευτική έκθεση του Γαλλικού Ελεγκτικού Συνεδρίου, το ένα τρίτο των αιθουσών στην πτέρυγα του μουσείου, όπου έγινε η ληστεία, δεν έχουν καθόλου κάμερες. Επίσης, καταγράφει τις «επίμονες» καθυστερήσεις στην αντικατάσταση του εξοπλισμού ασφαλείας σε όλο το μουσείο.
Σύμφωνα με τους τακτικούς ελέγχους που διεξάγονται, ο ρυθμός με τον οποίο ο εξοπλισμός καθίσταται απαρχαιωμένος στο Λούβρο ξεπερνά κατά πολύ τις επενδύσεις για την αλλαγή του. Ο Εμανουέλ Μακρόν έχει υποσχεθεί ένα κονδύλιο 700-800 εκατ. ευρώ για τον εκσυγχρονισμό του μουσείου, από ιδιωτική χρηματοδότηση. Αλλά τα έργα δεν αναμένεται να ολοκληρωθούν πριν από το 2031.
Αν δεν είχαν εφησυχάσει…
Ωστόσο, πέρα από την έλλειψη πόρων, υπήρχε και ο εφυσηχασμός. Σύμφωνα με τον Πίτερ Φάουλερ, CEO του British Westminster Group, που παρέχει λύσεις ασφαλείας για τον Πύργο του Λονδίνου, οι ληστές εκμεταλλεύθηκαν αυτό ακριβώς. «Το πόσο εύκολο ήταν… δείχνει πόσο χαλαρή ήταν η ασφάλεια», είπε.
Και ίσως να έχει δίκιο, καθώς η υπουργός Πολιτισμού, Ρασίντα Ντατί, ακόμη και μετά τη ληστεία, είχε δηλώσει ότι οι μηχανισμοί ασφαλείας του Λούβρου ήταν «λειτουργικοί».
Η Ντάτι παραδέχτηκε ότι η επιτυχία των ληστών στο Λούβρο μπορεί να οφείλεται εν μέρει σε διοικητικές αδυναμίες. Αλλά απέδωσε ευθύνες και στο μουσείου, λέγοντας ότι η ευθύνη ήταν κοινή μετά από «40 χρόνια εγκατάλειψης κατά τη διάρκεια των οποίων τα προβλήματα κρύφτηκαν κάτω από το χαλί».
«Πάντα επικεντρωνόμασταν στην ασφάλεια των πολιτιστικών ιδρυμάτων για τους επισκέπτες, πόσο μάλλον για την ασφάλεια των έργων τέχνης», είπε.
Και τώρα η Ρασίντα Ντατί παίζει την πολιτική της καριέρα. Η αντιπολίτευση ζητά την αποπομπή της, σε μια στιγμή που σχεδίαζε να θέσει υποψηφιότητα για τον δήμο της γαλλικής πρωτεύουσας.
Πιέσεις και στη διευθύντρια του μουσείου
Κάποιοι επίσης ζητούν το «κεφάλι» και της διευθύντριας του Λούβρου, Λοράνς ντε Καρ. Τόσο για τη ληστεία, όσο και για σπατάλη πόρων σε μη απαραίτητα έργα και αγορές, όπως μια πολυτελής τραπεζαρία. Η οποία, καταθέτοντας στην επιτροπή Πολιτισμού της Γαλλικής Γερουσίας βρέθηκε μπροστά σε πολύ δύσκολες ερωτήσεις. Και ενώ υποστήριξε ότι οι διαδικασίες ασφαλείας ακολουθούνταν σωστά, το παραδέχθηκε: «Παρά τις προσπάθειές μας, ηττηθήκαμε», είπε.
Η πρόεδρος του Λούβρου, Λοράνς ντε Καρ
Είπε επίσης ότι, καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας της, προσπάθησε να επιστήσει την προσοχή «στην κατάσταση υποβάθμισης και γενικής απαξίωσης του Λούβρου, των κτιρίων και των υποδομών του».
Απαντώντας στις κατηγορίες για κακοδιαχείριση, είπε ότι η τραπεζαρία αγοράστηκε για μια αίθουσα συσκέψεων, η οποία χρησιμοποιείται ευρέως και όχι μόνο από την ίδια.
Επίσης, αμφισβήτησε επίσης πτυχές της έκθεσης των ελεγκτών. Υποστήριξε ότι δεν υπήρξαν καθυστερήσεις στις προγραμματισμένες επενδύσεις για την αναβάθμιση της ασφάλειας και ότι το έγγραφο δεν αντικατόπτριζε ακόμη τα νέα μέτρα που σκόπευε να παρουσιάσει.
Στο στόχαστρο και ο Μακρόν
Η ληστεία στο Λούβρο δεν θα μπορούσε να έρθει σε χειρότερη στιγμή για τον Εμανουέλ Μακρόν, καθώς ακόμη μια κυβέρνηση που διόρισε μπορεί να πέσει οποιαδήποτε στιγμή. Η χώρα αντιμετωπίζει τεράστια οικονομικά προβλήματα και αν δεν περάσει ο προϋπολογισμός του 2026, θα βρεθεί ξανά σε περιπέτειες.
Ο Γάλλο πρόεδρος ήθελε να παρουσιάσει την ανακαίνιση του Λούβρου, όπως και την αποκατάσταση της Παναγίας, ως μέρος της κληρονομιάς της προεδρίας του. Έχει ανακοινώσει σχέδια για μια «νέα Αναγέννηση του Λούβρου». Αυτά περιλαμβάνουν μια δαπανηρή ανακαίνιση του μουσείου για την ενημέρωση της υποδομής και της ασφάλειάς του, καθώς και για τη μεταφορά της «Μόνα Λίζα» σε ξεχωριστό χώρο.
Μετά τη ληστεία, ζήτησε επίσπευση των έργων και κυρίως της αναβάθμισης της ασφάλειας. Αλλά η χώρα, λόγω των υψηλών ελλειμμάτων βρίσκεται σε δημοσιονομικούς περιορισμούς, ο προϋπολογισμός περιλαμβάνει μέτρα αυστηρής λιτότητας για τους πολλούς και περιορισμούς στη δημόσια υγεία. Πώς θα φαινόταν να μπει χέρι στα δημόσια ταμεία για αναβάθμιση του Λούβρου;
Σύμφωνα με τη Βαλερί Μποντ, εκπρόσωπο των εργαζομένων στο διοικητικό συμβούλιο του μουσείου, «υπάρχουν δημοσιονομικοί περιορισμοί. Αλλά έχουν δοθεί οικονομικές υποσχέσεις για το Λούβρο και πρέπει να τηρηθούν».
Επισήμανε δε ότι το Λούβρο «χρηματοδοτείται κατά 68% από τον ίδιο τον προϋπολογισμό, κάτι που είναι τεράστιο. Όσο για το υπόλοιπο του προϋπολογισμού, το κράτος δεν μπορεί πλέον να επιβάλει περικοπές στο μουσείο».
