Πρόσφατα, ο στρατηγός των ΗΠΑ Ντέιβιντ Πετρέους, γνωστός για τον πρωταγωνιστικό ρόλο του στις καταστροφικές εκστρατείες σε Ιράκ και Αφγανιστάν, πρότεινε κάποιες πρωτότυπες ιδέες για να κερδίσουν οι Ουκρανοί τον πόλεμο: περισσότερα drones, συμπεριλαμβανομένων συστημάτων μεγάλης εμβέλειας και ρομποτικών υποβρυχίων. Αρκούν;
Πράγματι τα drones έχουν παίξει καταλυτικό ρόλο στον πόλεμο Ρωσίας–Ουκρανίας, έχοντα μεταμόρφωση τον τρόπο που διεξάγονται οι συγκρούσεις. Συμπλήρωσαν και, σε ορισμένες περιπτώσεις, υποκατέστησαν συμβατικούς πυραύλους, ενώ ενίσχυσαν εντυπωσιακά την ικανότητα κάθε πλευράς να επιτηρεί την άλλη.
Έως και το 80% των απωλειών στη σύγκρουση αποδίδεται σε drones(FPV), και η χρήση αυτών των φθηνών συστημάτων έχει καταστήσει δυσχερή τη συγκέντρωση χερσαίων δυνάμεων για επιθετικές προελάσεις.
Αυτό ήταν ιδιαίτερα σημαντικό για την Ουκρανία, που αξιοποίησε τα drones για να αποτρέπει αιφνιδιαστικές επιθέσεις και να μετριάζει κάπως την έλλειψη προσωπικού.
Ωστόσο, για τη Τζέννιφερ Κάβανα, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Τζορτζτάουν και διευθύντρια στρατιωτικής ανάλυσης στον οργανισμό Defense Priorities, η λύση του Πετρέους στα προβλήματα της Ουκρανίας δεν θα είναι αποτελεσματικότερη από προηγούμενες «συνταγές», αφήνοντας το Κίεβο σε ακόμη χειρότερη θέση.
«Τα drones από μόνα τους δεν θα βοηθήσουν την Ουκρανία να κερδίσει τον πόλεμο, ακόμη κι αν παραχθούν σε πολύ μεγαλύτερους αριθμούς, με μεγαλύτερη ισχύ πυρός και εμβέλεια» λέει σε ανάλυσή της στο Unherd.
«Η κύρια αξία τους μέχρι τώρα υπήρξε αμυντική, όχι επιθετική. Συνεπώς, ελάχιστα μπορούν να προσφέρουν στην ανάκτηση εδαφών. Ακόμη κι αν ο στόχος του Κιέβου είναι απλώς να αποτρέψει περαιτέρω ρωσικές προελάσεις, τα drones θα προσφέρουν μόνο οριακά οφέλη έως ότου η Ουκρανία βρει τρόπο να αντιμετωπίσει τις ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό και υλικό».
Σε αυτό και σε άλλα πεδία, η Ουκρανία υστερεί -και θα συνεχίσει να υστερεί- έναντι του πολύ μεγαλύτερου αντιπάλου της, σύμφωνα με την Κάβανα.
Εξηγεί πως η Ρωσία διαθέτει πλεονέκτημα προσωπικού 3/1 και παράγει πολλαπλάσιες ποσότητες πυρομαχικών τον μήνα από ό,τι το σύνολο του ΝΑΤΟ, ενώ πρόσφατα, πέτυχε πλεονέκτημα στην παραγωγή drones, τόσο σε αριθμό όσο και σε ταχύτητα καινοτομίας.
«Περισσότερη επένδυση στη βιομηχανία drones της Ουκρανίας μπορεί να βοηθήσει να κλείσει το ποσοτικό χάσμα, αλλά δεν θα επαναφέρει το τεχνολογικό προβάδισμα που τώρα κατέχει η Ρωσία» σημειώνει η ειδική.
Είναι πολύ μεγάλη για να χτυπηθεί
Ο Πετρέους προτείνει η Ουκρανία να επικεντρωθεί σε δύο συγκεκριμένους τύπους drones: μεγάλης εμβέλειας και υποβρύχια. Υποστηρίζει ότι αμφότερα μπορούν να προσφέρουν τακτικό πλεονέκτημα, όμως ακόμη κι αυτό είναι αμφίβολο. Τα μεγάλης εμβέλειας drones -με βεληνεκές άνω των 1.000 χλμ.- έχουν μικρότερη ισχύ πυρός από τους πυραύλους μεγαλύτερης εμβέλειας, αλλά μπορούν να παραχθούν φθηνότερα και σε πολύ μεγαλύτερους αριθμούς από την εγχώρια αμυντική βάση.
Μπορούν να πλήξουν κρίσιμες υποδομές της Ρωσίας, να διαταράξουν γραμμές ανεφοδιασμού και να απειλήσουν βασικούς στρατιωτικούς στόχους, συμπεριλαμβανομένων των πλατφορμών εκτόξευσης που βομβαρδίζουν ουκρανικές πόλεις.
Όμως ακόμη και μια εντατικοποιημένη εκστρατεία τέτοιων πλήγματων θα αποφέρει μόνο οριακά οφέλη, υπογραμμίζει η ειδική, καθώς το γεωγραφικό μέγεθος της Ρωσίας σημαίνει ότι μπορεί να μετακινήσει στρατηγικά μέσα, κόμβους εφοδιασμού και γραμμές ανεφοδιασμού εκτός εμβέλειας της Ουκρανίας.
«Επιτυχή πλήγματα θα επιβάλουν κόστος στη Ρωσία, αλλά όχι αρκετό για να διαταράξει την ικανότητα της Μόσχας να εφοδιάζει το μέτωπο με πυρομαχικά, πυραύλους ή άλλο υλικό, ούτε για να αλλάξει την ισορροπία δυνάμεων επί του πεδίου. Ούτε θα αρκούν για να πείσουν τον πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν να προχωρήσει σε παραχωρήσεις. Έχει ήδη δείξει προθυμία να υφίσταται υψηλά κόστη για να πετύχει τους στόχους του στην Ουκρανία» λεέι η ίδια.
Υποβρύχια drones;
Το πιο παράδοξο μέρος των οδηγιών του Πετρέους, σύμφωνα με την Κάβαννα αφορά τον ισχυρισμό ότι περισσότερες αυτόνομες υποβρύχιες δυνατότητες μπορούν να παίξουν μεγάλο ρόλο στη μελλοντική νίκη της Ουκρανίας.
Η Ουκρανία είχε σημαντική επιτυχία στη χρήση επιφανειακών και υποβρύχιων drones κατά του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας, ωθώντας τα εναπομείναντα πλοία πίσω σε ρωσικά παράκτια λιμάνια. Αυτό εμπόδισε τη Μόσχα να χρησιμοποιεί πολεμικά πλοία για πλήγματα στην ουκρανική ενδοχώρα και επέτρεψε στο Κίεβο να επαναλάβει το εμπορικό εμπόριο σιτηρών.
«Ωστόσο, τα κέρδη στη Μαύρη Θάλασσα έχουν μικρή σημασία για το συνολικό αποτέλεσμα του πολέμου. Παρότι η απώλεια επιπλέον πλοίων θα ήταν ντροπιαστική για το Κρεμλίνο, δεν θα επηρέαζε ουσιαστικά την εκστρατεία ξηράς της Ρωσίας. Μάλιστα, υπερβολική εστίαση στις ναυτικές επιχειρήσεις θα ήταν άστοχη απόσπαση για το Κίεβο, το οποίο θα πρέπει να συγκεντρώσει τους περιορισμένους πόρους του εκεί όπου χρειάζονται περισσότερο: στην ενίσχυση της αντιαεροπορικής άμυνας και στην προστασία της γραμμής του μετώπου από καταστροφική κατάρρευση».
Η δυσάρεστη αλήθεια είναι ότι η θέση της Ουκρανίας στο πεδίο χειροτερεύει ολοένα. Δεν υπάρχει ένα όπλο -ούτε ένα «πακέτο» όπλων- που να αντιστρέψει τη συγκυρία, όσο κι αν ισχυρίζεται ο Πετρέους. Κανένα μεμονωμένο σύστημα δεν μπορεί να γυρίσει το παιχνίδι. Η καλύτερη ελπίδα της Ουκρανίας, επομένως, βρίσκεται στις διαπραγματεύσεις.
