Την ώρα που οι σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας βρίσκονται στα τάρταρα, η Ταϊβάν νιώθει τον κλοιό των υπερδυνάμεων να στενεύει και τον πόλεμο να γίνεται ολοένα και πιο ορατός.
Οι τραμπικοί δασμοί κατά του Πεκίνου εκτοξεύτηκαν και οι δυο πλευρές έχουν διακόψει το μεταξύ τος εμπόριο. Αμφότερες προσπαθούν να κυριαρχήσουν στις τεχνολογίες του 21ου αιώνα, όπως η τεχνητή νοημοσύνη (AI).
Ταυτόχρονα, μια τεράστια συσσώρευση στρατιωτικών δυνάμεων βρίσκεται σε εξέλιξη, υπογραμμίζει ο Economist.
Με φόντο την τεχνητή νοημοσύνη
Στον Ψυχρό Πόλεμο, τέτοιου είδους ανταγωνισμοί έφθασαν στο σημείο της ανάφλεξης, όπως στην περίπτωση του αποκλεισμού του Βερολίνου ή της κρίσης των πυραύλων της Κούβας. Σήμερα, η αμερικανική αποφασιστικότητα είναι πιθανόν να δοκιμαστεί στην Ταϊβάν – νωρίτερα απ’ ό,τι εκτιμάται.
Η Κίνα υποστηρίζει ότι η Ταϊβάν είναι δική της και λέει ότι είναι έτοιμη να εισβάλει, ειδικά εάν η Ταϊβάν κηρύξει ανεξαρτησία. Αλλά η Ταϊβάν θέλει να συνεχίσει να υπάρχει ως αυτοδιοικούμενη δημοκρατία.
Η Αμερική συμβιβάζει αυτήν την αντίφαση διά μέσου μιας επισφαλούς ασάφειας: Ενεργεί για την αποτροπή μιας επίσημης απόσχισης της Ταϊβάν, μολονότι αντιτίθεται στη χρήση βίας για την επίλυση της διαφοράς και πουλάει όπλα στην Ταϊβάν χωρίς να εγγυάται την ασφάλειά της.
Τα τελευταία χρόνια, αυτή η αντιπαράθεση γίνεται ολοένα και πιο έντονη. Τις τρεις τελευταίες προεδρικές εκλογές στην Ταϊβάν τις κέρδισε το Δημοκρατικό Προοδευτικό Κόμμα (DPP), το οποίο κλίνει προς την ανεξαρτησία.
Η Κίνα προβάρει καινοτόμες, πιο σκληρές τακτικές «γκρίζας ζώνης»
Από το 2010, η οικονομική σημασία του νησιού έχει εκτοξευθεί καθώς μια τοπική εταιρεία, η TSMC, έχει κυριαρχήσει στην κατασκευή προηγμένων ημιαγωγών, συμπεριλαμβανομένων αυτών για την τεχνητή νοημοσύνη.
Οι αμυντικές δαπάνες της Κίνας έχουν τριπλασιαστεί σε τρέχοντες όρους δολαρίου, διαβρώνοντας αυτό που ήταν το αποφασιστικό στρατιωτικό πλεονέκτημα της Αμερικής στην Ασία.
Οι Αμερικανοί στρατηγοί προσκολλώνται στην ελπίδα ότι, εάν η χώρα τους γίνει πειστική ως προς την πρόθεσή της να στηρίξει την Ταϊπέι ακόμη και πολεμώντας, τότε ο πρόεδρος της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, θα αναβάλει τον ισόβιο στόχο του επανενώσει τη χώρα του με την Ταϊβάν.
Δεν είναι λίγοι αυτοί που εκτιμούν ότι ο Σι δεν θα έπαιρνε ένα τέτοιο ρίσκο: «Θα πόνταρε την κληρονομιά του και το μέλλον του Κομμουνιστικού Κόμματος σε μια εισβολή που θα μπορούσε να πάει καταστροφικά στραβά;».
Η Αμερική χάνει την αποτροπή της
Σήμερα, ωστόσο, τα δεδομένα δείχνουν ότι ένα πόλεμος μόνον απίθανος δεν μπορεί να θεωρείται. Δύο είναι οι κύριοι παράγοντες που το καταδεικνύουν.
Πρώτον, υπό τον κ. Τραμπ η Αμερική χάνει την αποτροπή της. Ο πρόεδρος και τα «γεράκια» του μιλούν για ειρήνη διά της ισχύος. Παρουσιάζουν τον εμπορικό του πόλεμο και την απομάκρυνσή του από την Ευρώπη ως απόδειξη ότι βάζει τον ανταγωνισμό της Αμερικής με την Κίνα στο επίκεντρο της εξωτερικής του πολιτικής.
Δυστυχώς, ο εμπορικός του πόλεμος έχει τα αντίθετα αποτελέσματα. Το 2024, ο Τραμπ είπε ότι, εάν η Κίνα προσπαθούσε να εισβάλει στην Ταϊβάν, τότε θα της επέβαλε δασμούς: «Θα σας φορολογήσω, με 150% έως 200%». Πλέον το έχει κάνει πράξη, αλλά αποτελέσματα δεν βλέπει. Η Αμερική έχει ήδη κάνει όλα όσα μπορούσε να κάνει, επομένως δεν μπορεί να κάνει περισσότερα.
Ένας εμπορικός πόλεμος έχει να κάνει με το ποιος θα αντέξει περισσότερο στον πόνο που του προκαλεί, με την Κίνα να δείχνει ορκισμένη να σταθεί όρθια σε αυτόν που της κήρυξε ο Τραμπ – πάση θυσία.
Επιπλέον, ο προστατευτισμός βλάπτει τους συμμάχους της Αμερικής: Η Ταϊβάν αντιμετωπίζει δασμούς 32% και ο Τραμπ πιέζει την TSMC να μεταφέρει εργοστάσια της χώρας στην Αμερική. Η Αυστραλία, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα αντιμετωπίζουν δασμούς και απαιτήσεις περί αποσύνδεσής τους από την Κίνα – έναν μεγάλο εμπορικό εταίρο τους.
Καμία ασιατική χώρα δεν πρόκειται να σπάσει τη συμμαχία της για την ασφάλεια με την Αμερική: καμία δεν έχει εναλλακτική, εξηγεί ο απερχόμενος πρωθυπουργός της Νότιας Κορέας. Όμως, αυτές οι χώρες θα είναι ακόμη πιο διστακτικές απέναντι σε ένα κάλεσμα να εμπλακούν στην υπόθεση της Ταϊβάν.
Δεύτερον, τα νέα κινεζικά σχέδια για την Ταϊβάν παρακάμπτουν το στοίχημα «όλα ή τίποτα» μιας ξεκάθαρης εισβολής. Η Κίνα συνεχίζει τις εργασίες για την κατάληψη του νησιού διά της βίας. Με τις στρατιωτικές ασκήσεις «Strait Thunder», που έκανε πρόσφατα, το περικύκλωσε με 38 πλοία του πολεμικού της ναυτικού.
Παράλληλα, η Κίνα προβάρει καινοτόμες, πιο σκληρές τακτικές «γκρίζας ζώνης». Στην κορυφή της εν λόγω λίστας βρίσκονται οι προσωρινές καραντίνες και οι τελωνειακοί έλεγχοι πλοίων στα ύδατα της Ταϊβάν, χρησιμοποιώντας την εξαιρετικά διευρυμένη δύναμη της ακτοφυλακής της.
Εκτιμάται ότι η Κίνα θέλει να υπονομεύσει την κυριαρχία της Ταϊβάν και να σπείρει αμφιβολίες στους πολίτες της ως προς το εάν η Αμερική θα μπορούσε ή θα ήθελε να τους βοηθήσει στην περίπτωση που το Πεκίνο προχωρούσε σε εισβολή. Πολλές ιδιωτικές εμπορικές ναυτιλιακές εταιρείες ενδέχεται να συμμορφωθούν με μια καραντίνα.
Επιπλέον, το Πεκίνο κατόρθωσε να μαλακώσει την αυστηρότητα της διεθνούς κριτικής ύστερα από μια διπλωματική εκστρατεία που ξεκίνησε το 2023, η οποία 70 χώρες να υποστηρίξουν τις προσπάθειες της Κίνας για επανένωση με την Ταϊβάν.
