«Η Ελλάδα ήταν και είναι μέλος της Ε.Ε. και δεν μπορούσα να φανταστώ ότι θα βιώναμε τέτοια κρίση», είπε σε συνέντευξή της με τον διευθυντή της «Καθημερινής», Αλέξη Παπαχελά, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ), η Άνγκελα Μέρκελ:
Η πρώην καγκελάριος της Γερμανίας αποκάλυψε ότι δεν είχε εκτιμήσει σωστά το μέγεθος της κρίσης που θα ζούσαμε στην Ελλάδα, και πως στο διάστημα των διαπραγματεύσεων βρισκόταν σε συνεχή επικοινωνία με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος ήθελε να πραγματοποιηθεί το Grexit.
«Δεν μπορούσα να φανταστώ ότι θα ζούσαμε τέτοια κρίση»
Η πρώην Γερμανίδα καγκελάριος δήλωσε ότι ως καγκελάριος και παλαιότερα συνεργαζόταν με τους Έλληνες και τόνισε: «Δεν μπορούσα να φανταστώ ότι θα ζούσαμε τέτοια κρίση. Προερχόμενη από την Ανατολική Γερμανία, πίστευα στην κοινωνική οικονομία, στο Γερμανικό θαύμα».
Τα προβλήματα που είχε να αντιμετωπίσει η Ελλάδα δεν περίμενε να ήταν τόσο δύσκολα. «Στην οικονομική κρίση της Ελλάδας, δεν περίμενα ότι οι Έλληνες εταίροι μου είχαν να αντιμετωπίσουν τέτοιο πρόβλημα. Και για το προσφυγικό μπορώ να πω ότι δεν περίμενα ότι θα ήταν τόσο μεγάλο το κοινό μας πρόβλημα.»
Το μέγεθος του προβλήματος έγινε κατανοητό το Φεβρουάριο του 2010.
Ο Γιώργος Παπανδρέου είπε ότι δεν θέλει «τίποτα»
Περιέγραψε τις πρώτες συναντήσεις που είχε αφού έγινε γνωστό ότι η Ελλάδα έχει πρόβλημα – «μου είπαν ότι η Ελλάδα χρειάζεται χρήματα» και επικαλέστηκε τη «ρήτρα μη διάσωσης» που υπήρχε στο ευρώ, άρα «δεν μπορούσα να δώσω χρήματα».
Ρώτησα τον Γιώργο Παπανδρέου, «εσύ τι θες;» και μου απάντησε: «Τίποτα».
Στη συνεδρίαση ο Έλληνας πρωθυπουργός ήταν σιωπηρός, συζητούσαμε έντονα και εγώ έμοιαζα η κακιά που έλεγα ότι «δεν μπορώ να δώσω χρήματα». Ο Ρομπέι διέκοψε τη συνεδρίαση και έγραψε μερικές φράσεις, η Ελλάδα θα κάνει όσα πρέπει, θα στηρίξουμε και το ευρώ είναι το κοινό μας νόμισμα.
Ο Σόιμπλε ήθελε εκτός την Ελλάδα – Τον ενημέρωνα κάθε δύο ώρες
Η πρώην καγκελάριος δεν ήθελε την Ελλάδα να βγει από την ευρωζώνη, σε αντίθεση με τον τότε υπουργό οικονομικών της Γερμανίας, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.
«Ημουν καθαρή σε αυτό, ότι δεν θέλω το Grexit. Ηξερα ότι αυτή μου η θέση θα δημιουργούσε εντάσεις ανάμεσα σε μένα και τον Σόιμπλε. Γνωρίζοντας ότι ο Σόιμπλε ήθελε εκτός την Ελλάδα, είχα πει ελάτε μαζί μου στις Βρυξέλλες, και τηλεφωνούσα κάθε 2 ώρες στον Σόιμπλε και τον ενημέρωνα.»
«Η Ελλάδα δεν μπορεί να έχει διακυμάνσεις στις ισοτιμίες έλεγε ο Σόιμπλε, εγώ είπα όχι, είμαστε μία ένωση, έχουμε αναλάβει ευθύνες, δεν πρέπει να κάνουμε πισωγυρίσματα. Το 2011 έπρεπε να κάνουμε ό,τι περνάει από τα χέρια μας. Αν η Ελλάδα δεν έμενε στη ζώνη του ευρώ, θα έπρεπε οι Έλληνες πολίτες να το πουν, όχι εμείς», δήλωσε.
«Πολλές φορές έκανα τον “κακό αστυνομικό”»
Για την πρόταση Παπανδρέου του 2011 για δημοψήφισμα η πρώην καγκελάριος δήλωσε «ήμασταν αντίθετοι, καθώς δεν θα ξέραμε πώς θα αντιμετωπίσουμε μία έξοδο της Ελλάδας» και αποκάλυψε ότι την επόμενη ημέρα η πρόταση απορρίφθηκε. Οπως σχολίασε «ήταν η καλύτερη δυνατή απόφαση».
«Θα έπρεπε να μπει κανείς σε σωστή τροχιά. Αυτή ήταν η άποψή μου. Πολλές φορές έκανα εγώ τον “κακό αστυνομικό”, αλλά έπρεπε να επανέλθουμε σε μια εξισορρόπηση των οικονομικών στην Ελλάδα».
«Πίστευα ότι θα πρέπει να αποφορτίσουμε την Ελλάδα από το βάρος, αλλά και οι άλλοι είχαν καλά επιχειρήματα. Για αυτό και πήγαμε σε μία εθελοντική διαδικασία. Τότε ήταν παρακινδυνευμένη διαδικασία. Μου έλεγαν “είσαι τρελή” που επιμένεις για το κούρεμα», ανέφερε η πρώην καγκελάριος.
«Μου έλεγαν “είσαι τρελή” που επιμένεις – Έβαλα τα κλάματα από την πίεση»
Σε ό,τι αφορά στο «κούρεμα» του ελληνικού χρέους, παραδέχτηκε ότι ήταν υπέρ – μαζί με τον Σόιμπλε. Όμως, όπως είπε, «ο Τρισέ και ο Σαρκοζί διαφώνησαν – φοβόντουσαν ότι θα πληγεί η εμπιστοσύνη στο ευρώ». Παρ’ όλα αυτά, το κούρεμα προχώρησε σε εθελοντική βάση.
«Μου έλεγαν “είσαι τρελή” που επιμένεις, αλλά έπρεπε να αποφορτίσουμε την Ελλάδα».
Αναφέρθηκε και στον ρόλο του τότε Αμερικανού Προέδρου, Μπαράκ Ομπάμα. «Δεν γνώριζε το νομικό πλαίσιο και τις αρμοδιότητες της ΕΚΤ. Ήθελε να πούμε στην ΕΚΤ να ρίξει χρήμα στην αγορά. Του εξήγησα ότι κάτι τέτοιο δεν θα περνούσε από τα γερμανικά δικαστήρια», είπε στη συνέχεια η Άνγκελα Μέρκελ.
Στη Σύνοδο της G20 ένιωσε να την αντιμετωπίζουν «σαν άρρωστο άλογο», ενώ εξομολογήθηκε ότι κάποια στιγμή «έβαλε τα κλάματα» υπό την πίεση των εξελίξεων. Για τη συνάντηση με τον Μάριο Ντράγκι και την ιστορική φράση «whatever it takes», αναγνώρισε τη συμβολή του στη σωτηρία του ευρώ.
«Έχασα τη φωνή μου με το δημοψήφισμα»
«Αν το αποτέλεσμα ήταν “όχι”, θα σήμαινε έξοδος από το ευρώ», είπε η πρώην καγκελάριος. «Μια δημοκρατία, όμως, δεν μπορεί να αποφασίσει για όλους τους άλλους», πρόσθεσε η ίδια στη συνέχεια.
Η τέχνη στην πολιτική είναι, έχεις 2 θέσεις και ξέρεις ότι δεν θα συγκεραστούν πότε, άρα η τέχνη ήταν να διαμορφώσεις μια κοινή θέση. Είναι σημαντικό να ακούς τον άλλο, και θεωρώ σημαντικό ότι ο Τσίπρας ήταν ειλικρινής, δεν προσπάθησε να με παραπλανήσει. Στην πρώτη συνάντηση συμφωνήσαμε για τη διαδικασία, πώς θα κινηθούμε στην πορεία.
Και οι 2 είχαμε τη βούληση να δουλέψουνε πάνω στη δύσκολη υπόθεση, εγώ δεν ήθελα να φύγει η Ελλάδα από το ευρώ, κι αυτός δεν ήθελε μνημόνιο.
Ηταν το πιο αιφνιδιαστικό τηλεφώνημα της πολιτικής μου καριέρας η κλήση με την οποία ενημερώθηκα για το δημοψήφισμα.
Περιέγραψε τη συνάντηση στο συμβούλιο αρχηγών πριν την απόφαση του δημοψηφίσματος – και τότε ο Τσίπρας ήταν σιωπηλός, κι έτσι αποφάσισαν να μιλήσουν τηλεφωνικά. Σε αυτή την κλήση την ενημέρωσε για το δημοψήφισμα. Όταν τον ρώτησα ποια θα ειναι η σύσταση σας, είπε «όχι». Εκεί έχασα τη φωνή μου… Κι ο Ολάντ με ρώτησε: «και τώρα;»…
Αν ήταν «όχι», είπαμε ότι αυτό σημαίνει έξοδος από το ευρώ, η Ελλάδα δεν συμφώνησε και εμείς είπαμε ότι μια δημοκρατία δεν μπορεί να αποφασίσει για όλους τους άλλους.
«Όσοι δεν έχουν λάβει άσυλο πρέπει να επιστραφούν»
Ήξερα ότι κάτι πρέπει να κάνω με το προσφυγικό, ήξερα ότι έπρεπε να μιλήσουμε με τους γείτονες της Ευρώπης, για αυτό τάχθηκε υπέρ της συμφωνίας με την Τουρκία για το προσφυγικό. Η κατάσταση στην Ελλάδα ήταν δραματική – έπρεπε να επιστραφούν οι παράνομοι μετανάστες. Η Τουρκία ως αντάλλαγμα πήρε χρήματα. Η πολιτική χρειάζεται ρεαλισμό – έπρεπε να μιλήσω με τον Ερντογάν και δεν μετανιώνω για αυτό.
Όταν μου ζήτησαν, ενώ είχα επισκεφτεί ένα ίδρυμα, να βγάλω μια σέλφι, δεν αρνήθηκα. Δεν σκέφτηκα ότι λόγω της σέλφι κάποιος θα διακινδύνευε να χάσει τη ζωή του για να έρθει στη Γερμανία – μολονότι με κατηγόρησαν για αυτό.
Όσοι δεν έχουν λάβει άσυλο πρέπει να επιστραφούν. Όσοι έχουν παραβεί τον νόμο ή είναι τρομοκράτες, πρέπει να απελαθούν. Πάντα πρέπει να συνομιλούμε με τους γείτονες μας – χρειαζόμαστε συμφωνίες με τα γειτονικά κράτη. Κάποιοι μετανάστες έχουν καταφέρει ιστορίες επιτυχίας κι αυτό είναι εντυπωσιακό.
Υπήρχαν εντάσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και συχνά προσπαθήσαμε να διαμεσολαβήσουμε – ήταν δύσκολες οι συζητήσεις με τον Ερντογάν, δεν συμφωνούσαμε πάντα. Πάντα προσπαθούσα να αξιοποιούμε τις μικρές ευκαιρίες, ώστε να επιδεινώνονται οι σχέσεις.
