Η ισραηλινή επίθεση σε συνάντηση στελεχών της Χαμάς, που πραγματοποιούνταν στην Ντόχα του Κατάρ, φέρεται ότι ανησυχεί ιδιαίτερα την Τουρκία. Η στάση της Τουρκίας στο Μεσανατολικό, η υποστήριξή της προς τη Χαμάς, αλλά και οι στενές σχέσεις της με το Κατάρ, θεωρούνται ικανός λόγος ανησυχίας. Επιπλέον, οι δύο χώρες έχουν εκ διαμέτρου διαφορετικά συμφέροντα στη Συρία.
Μέσα στην εβδομάδα, ο εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Άμυνας, αντιναύαρχος Ζέκι Ακτούρ, προειδοποίησε ότι το Ισραήλ θα «επεκτείνει περαιτέρω τις απερίσκεπτες επιθέσεις του, όπως έκανε στο Κατάρ, και θα σύρει ολόκληρη την περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της δικής του χώρας, στην καταστροφή». Και ο Μπενιαμίν Νετανιάχου δεν έχει αποκλείσει επιθέσεις κατά της Χαμάς σε άλλες χώρες.
Το Παλαιστινιακό
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που θέλει να εμφανίζεται ως προστάτης των απανταχού μουσουλμάνων, είναι μακροχρόνιος υποστηρικτής του παλαιστινιακού ζητήματος, αλλά και της Χαμάς. Πολλές φορές έχει επικρίνει το Ισραήλ, και ιδιαίτερα τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, για όσα συμβαίνουν στη Γάζα. Έχει κατηγορήσει το Ισραήλ για γενοκτονία και έχει παρομοιάσει τον Νετανιάχου με τον Αδόλφο Χίτλερ.
Επίσης, αξιωματούχοι της Χαμάς επισκέπτονται τακτικά την Τουρκία. Ορισμένοι εξ αυτών έχουν εγκατασταθεί εκεί. Η κυβέρνηση του Ισραήλ είχε κατηγορήσει την Τουρκία ότι επιτρέπει στη Χαμάς να σχεδιάζει επιθέσεις από το έδαφός της. Επίσης ότι από την Τουρκία στρατολογεί μέλη και συγκεντρώνει χρήματα.
Επιπλέον, ο πρόεδρος της Τουρκίας έχει πολύ καλές σχέσεις με την ηγεσία του εμιράτου του Κατάρ, καθώς οι δύο χώρες διατηρούν ισχυρούς στρατιωτικούς και εμπορικούς δεσμούς.
Επιθέσεις σε αραβικά κράτη
Στον πόλεμο που έχει ανοίξει το Ισραήλ με στόχο την εξόντωση της Χαμάς, αλλά και άλλων οργανώσεων στη Μέση Ανατολή, έχει πραγματοποιήσει επιθέσεις και σε άλλες χώρες. Μεταξύ αυτών, το Ιράν, η Συρία και η Υεμένη.
Σύμφωνα με τον Σερχάτ Σούχα Τσουμπουκτσούογλου, διευθυντή του προγράμματος για την Τουρκία στη συμβουλευτική Trends Research and Advisory, «η ικανότητα του Ισραήλ να διεξάγει επιθέσεις με φαινομενική ατιμωρησία, συχνά παρακάμπτοντας τις περιφερειακές αεροπορικές άμυνες και τους διεθνείς κανόνες, θέτει ένα προηγούμενο που ανησυχεί βαθιά την Άγκυρα».
Μιλώντας στο Associated Press, είπε ότι η Τουρκία βλέπει αυτές τις επιθέσεις ως μια «ευρύτερη ισραηλινή στρατηγική για τη δημιουργία μιας κατακερματισμένης ζώνης ασφαλείας από αδύναμα ή ειρηνευμένα κράτη γύρω της».
Μικρής κλίμακας επιθέσεις
Από την πλευρά του, ο Οζγκούρ Ουνλουχισαρτσικλί, διευθυντής του Γερμανικού Ταμείου Marshall στην Άγκυρα, θεωρεί «εξαιρετικά απίθανη» μια ισραηλινή επίθεση σε χώρα του ΝΑΤΟ. Ωστόσο, είπε, δεν μπορούν να αποκλειστούν μικρής κλίμακας επιθέσεις με βόμβες ή πυροβόλα όπλα. Πιθανοί στόχοι θα μπορούσαν να είναι μέλη της Χαμάς σε επιχειρήσεις Ισραηλινών πρακτόρων.
Επιπλέον, ο Τσουμπουκτσούογλου εκτιμά ότι η ισραηλινή επίθεση στο Κατάρ θα μπορούσε να ενισχύσει τη στήριξη της Άγκυρας στη Χαμάς.
Protesters march in support of Palestinians in Gaza, amid the ongoing conflict between Israel and the Palestinian Islamist group Hamas, in Istanbul, Turkey, November 12, 2023. REUTERS/Dilara Senkaya
«Αυτό αντηχεί στις τουρκικές ανησυχίες ότι το Ισραήλ μπορεί τελικά να επεκτείνει τέτοιες επιχειρήσεις σε τουρκικό έδαφος», είπε. «Η τουρκική κυβέρνηση υπολογίζει ότι η εγκατάλειψη της Χαμάς τώρα θα αποδυνάμωνε την περιφερειακή της επιρροή. Αντίθετα, αν παραμείνει σταθερή, θα ενισχύσει τον ρόλο της ως υπερασπιστή των παλαιστινιακών υποθέσεων».
Επιπλέον, ο Ουνλουχισαρτσικλί εκτιμά ότι μπορεί η έμμεση σύγκρουση να μεταφερθεί στη Συρία. Εκεί, είπε βρίσκονται «σε τροχιά σύγκρουσης».
Από τότε που οι Σύροι αντάρτες ανέτρεψαν τον Άσαντ τον Δεκέμβριο, έχουν εκδηλωθεί αυξανόμενες εντάσεις μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ. Η Άγκυρα έχει υποστηρίξει τη νέα προσωρινή κυβέρνηση και έχει επιδιώξει να επεκτείνει την επιρροή της, συμπεριλαμβανομένου του στρατιωτικού τομέα.
Το Ισραήλ βλέπει τη νέα κυβέρνηση με καχυποψία. Έχει καταλάβει μια ζώνη ασφαλείας που περιπολείται από τον ΟΗΕ στη νότια Συρία, έχει εξαπολύσει εκατοντάδες αεροπορικές επιδρομές σε συριακές στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Επίσης, έχει αυτοανακηρυχθεί σε προστάτη της θρησκευτικής μειονότητας των Δρούζων έναντι των κυρίως σουνιτικών μουσουλμανικών αρχών στη Δαμασκό.
Αποτροπή και διπλωματία
Η Τουρκία φαίνεται να επιδιώκει ένα μείγμα στρατιωτικής αποτροπής και διπλωματίας στη Συρία με στόχο την εκτόνωση των εντάσεων για την αποφυγή άμεσης σύγκρουσης με το Ισραήλ.
Τούρκοι και Ισραηλινοί αξιωματούχοι πραγματοποίησαν συνομιλίες τον Απρίλιο για τη δημιουργία ενός «μηχανισμού αποκλιμάκωσης» στη Συρία. Η κίνηση αυτή ακολούθησε τις ισραηλινές επιθέσεις σε μια συριακή αεροπορική βάση που η Τουρκία φέρεται να σχεδίαζε να χρησιμοποιήσει. Ο Νετανιάχου δήλωσε τότε ότι οι τουρκικές βάσεις στη Συρία θα αποτελούσαν «κίνδυνο για το Ισραήλ».
Η Άγκυρα και η Δαμασκός υπέγραψαν τον περασμένο μήνα συμφωνία για την παροχή στρατιωτικής εκπαίδευσης και συμβουλών από την Τουρκία στις ένοπλες δυνάμεις της Συρίας.
Οι σχέσεις των δύο χωρών με τις ΗΠΑ μπορεί να είναι κλειδί στις εξελίξεις. Ο πρόεδρος της Τουρκίας ελπίζει ότι η Ουάσιγκτον θα ακολουθήσει σκληρή γραμμή έναντι τυχόν ισραηλινών στρατιωτικών επιθέσεων. Από την άλλη πλευρά, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ ζήτησε υποστήριξη από τον Ντόναλντ Τραμπ στην αντιπαράθεση με την Τουρκία. Ο Αμερικανός πρόεδρος όμως επαίνεσε τον Ερντογάν για την «ανάκτηση της Συρίας» και προέτρεψε τον Νετανιάχου να είναι «λογικός» στις συναλλαγές του με την Τουρκία.
Αλλά, όπως επισημαίνει ο Ουνλουχισαρτσικλί, η επίθεση στο Κατάρ έδειξε ότι οι καλές σχέσεις με τις ΗΠΑ δεν είναι απαραίτητα εγγύηση. Και δεν μπορεί να αποκλειστεί μια επίθεση από το Ισραήλ. Η επίθεση στο Κατάρ έδειξε ότι «δεν υπάρχει όριο σε αυτά που μπορεί να κάνει η ισραηλινή κυβέρνηση», σημείωσε.
- Με πληροφορίες από το AP.
