Φόρτωση Text-to-Speech…
ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Εν μέσω συνεχιζόμενης μεταναστευτικής πίεσης, τέσσερα κράτη-μέλη –ανάμεσά τους η Ελλάδα– αξιολογούνται ως «επιλέξιμα» από την Κομισιόν για πρόσβαση στη λεγόμενη «δεξαμενή αλληλεγγύης», όταν εφαρμοστεί το Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου, τον Ιούνιο του 2026.
Πρόκειται για εργαλείο της Ε.Ε. σχετικά με κράτη-μέλη υπό μεταναστευτική πίεση, όταν το Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου τεθεί σε εφαρμογή στα μέσα του 2026.
Στο πλαίσιο του πρώτου ετήσιου «κύκλου» διαχείρισης της μετανάστευσης, όπως προβλέπεται από το εν λόγω σύμφωνο, που αποφασίστηκε τον Δεκέμβριο του 2023, η Κομισιόν προχώρησε χθες σε έκθεση αξιολόγησης των τρεχουσών συνθηκών στα κράτη-μέλη και προσδιόρισε ποιες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι «υπό μεταναστευτική πίεση», «σε κίνδυνο μεταναστευτικής πίεσης» ή «αντιμετωπίζουν μια σημαντική μεταναστευτική κατάσταση».
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται, «η Ελλάδα και η Κύπρος βρίσκονται υπό μεταναστευτική πίεση λόγω του δυσανάλογου επιπέδου αφίξεων, κατά το τελευταίο έτος». Συγχρόνως, η Ισπανία και η Ιταλία βρίσκονται υπό μεταναστευτική πίεση και γι’ αυτό «τα τέσσερα κράτη-μέλη θα είναι επιλέξιμα για πρόσβαση στη δεξαμενή αλληλεγγύης, όταν το σύμφωνο τεθεί σε εφαρμογή στο δεύτερο μισό του 2026».
Παρότι η μεταναστευτική κατάσταση και στην Ελλάδα «παρέμεινε γενικά σταθερή» σε σύγκριση με την περίοδο Ιουνίου 2023 – Ιουλίου 2024, «η χώρα κατέγραψε μεγαλύτερο αριθμό παράνομων διελεύσεων σε σχέση με το ΑΕΠ και τον πληθυσμό της, καθώς και σε σχέση με την πλειονότητα των παράνομων διελεύσεων κατά μήκος της διαδρομής της Ανατολικής Μεσογείου (πάνω από 60.000 διελεύσεις), κυρίως από την Τουρκία και τη Λιβύη, με σημαντική αύξηση των αφίξεων που καταγράφηκαν στην Κρήτη», υπογραμμίζει η σχετική έκθεση.
Ενδιαφέρον είχε, πάντως, ο προσδιορισμός των κρατών-μελών τα οποία βρίσκονται «σε κίνδυνο μεταναστευτικής πίεσης», που αφορά συνολικά δώδεκα κράτη-μέλη, όπως το Βέλγιο, η Γερμανία και η Πολωνία, που γι’ αυτόν τον λόγο θα έχουν «πρόσβαση κατά προτεραιότητα στην εργαλειοθήκη στήριξης», ενώ η κατάστασή τους «θα επαναξιολογείται» εάν αυτή επιδεινωθεί. Συνολικά έξι κράτη-μέλη, συμπεριλαμβανομένης και σε αυτή την περίπτωση της Πολωνίας, αλλά και της Αυστρίας, «λόγω σωρευτικών πιέσεων των τελευταίων πέντε ετών» θα έχουν τη δυνατότητα «να ζητήσουν από το Συμβούλιο να χορηγήσει πλήρη ή μερική έκπτωση από τις συνεισφορές τους στη δεξαμενή αλληλεγγύης την επόμενη χρονιά».
Οι τρεις επιλογές
Ο «μηχανισμός αλληλεγγύης», όπως τουλάχιστον ορίζεται από το Σύμφωνο Μετανάστευσης, αφορά τρεις επιλογές των κρατών-μελών: μετεγκατάσταση ορισμένου αριθμού αιτούντων άσυλο στην επικράτειά τους, πληρωμή 20.000 ευρώ ανά άτομο που δεν θα μετεγκατασταθεί ή χρηματοδότηση επιχειρησιακής υποστήριξης στις χώρες υπό μεταναστευτική πίεση. Συνολικά ο «μηχανισμός» περιλαμβάνει τουλάχιστον 30.000 μετεγκαταστάσεις και 600 εκατ. ευρώ σε οικονομικές συνεισφορές.
Στη σύντομη παρουσίαση της πρώτης ετήσιας έκθεσης, ο αρμόδιος επίτροπος Μάγκνους Μπρούνερ ήταν αρκετά προσεκτικός στις διατυπώσεις του, καθώς το ζήτημα της «αλληλεγγύης» δημιουργεί διάφορα ζητήματα σε κράτη-μέλη τα οποία δέχονται κατά κύριο λόγο δευτερογενείς ροές, όπως η Γερμανία, καθώς και άλλα όπως η Πολωνία, που εξαρχής εξέφρασε ενστάσεις ειδικά για την εφαρμογή του «μηχανισμού». Οι πολιτικές αυτές ευαισθησίες εξηγούν σε μεγάλο βαθμό την καθυστέρηση της δημοσίευσης της έκθεσης κατά σχεδόν ένα μήνα, καθώς αρχικά είχε προγραμματιστεί για τις 15 Οκτωβρίου.
Κατά το τελευταίο συμβούλιο υπουργών Εσωτερικών και Μετανάστευσης, τον Οκτώβριο, άλλωστε, διαπιστώθηκε εκ νέου ο γνωστός διαχωρισμός, με τα κράτη-μέλη του Νότου να πιέζουν για υποχρεωτικές μετεγκαταστάσεις και εκείνα της Κεντρικής και της Βόρειας Ευρώπης να προτιμούν χρηματικές συνεισφορές.
Δύσκολες ισορροπίες
Σε μια πολιτική εξισορρόπηση αυτών των διαφορετικών θέσεων, η Κομισιόν κατέγραψε τις παραπάνω κατηγοριοποιήσεις, αν και αρμόδιοι αξιωματούχοι ισχυρίστηκαν χθες ότι όλα έγιναν βάσει δεδομένων. Η αλήθεια είναι όμως ότι η Γερμανία συνεχίζει να ζητάει από τις χώρες πρώτης εισόδου, Ελλάδα και Ιταλία, σεβασμό του Κανονισμού του Δουβλίνου, διαφορετικά διαμηνύει ότι δεν θα συνεισφέρει στον μηχανισμό, όπως και το Βέλγιο, ενώ η Πολωνία απαίτησε νέα κριτήρια προσδιορισμού της τρέχουσας κατάστασης που αντιμετωπίζει λόγω 1 εκατομμυρίου Ουκρανών προσφύγων και «εργαλειοποίησης» μεταναστών στα σύνορα με τη Λευκορωσία.
Βάσει αυτών των πολιτικών ισορροπιών θα αναζητηθούν οι σχετικές αποφάσεις από τα κράτη-μέλη. Η πρόταση, δηλαδή, της Κομισιόν για το μέγεθος της δεξαμενής αλληλεγγύης και των σχετικών συνεισφορών θα αποφασιστεί πλέον από τις εθνικές κυβερνήσεις με ειδική πλειοψηφία, τουλάχιστον 15 από τα 27 κράτη-μέλη. Γι’ αυτόν τον λόγο, άλλωστε, δεν αποκαλύφθηκαν δημόσια χθες οι προτάσεις της Κομισιόν προς τα κράτη-μέλη για χρηματικές συνεισφορές ή μετεγκαταστάσεις.
