H σκληρή γραμμή που έχει επιλέξει η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού εκφράστηκε με τον πλέον καθαρό τρόπο στην τροπολογία που έφτασε εσπευσμένα στη Βουλή το βράδυ της Τρίτης.
Ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Θάνος Πλεύρης υποστήριξε ότι «αυτό που συμβαίνει αυτή τη στιγμή από τη βόρεια Αφρική και τη Λιβύη είναι μια επιχείρηση εισβολής προς την Ευρώπη».
Επίσης, προανήγγειλε την κατάθεση νομοσχεδίου που θα ποινικοποιεί την παραμονή στη χώρα παράνομων μεταναστών.
Η ονομαστική ψηφοφορία για την τροπολογία προγραμματίστηκε για σήμερα το πρωί.
Τι ισχύει για τους μετανάστες
Της Τάνιας Γεωργιοπούλου
H σκληρή γραμμή που έχει επιλέξει η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού, εκφράστηκε με τον πλέον καθαρό τρόπο στην τροπολογία που έφτασε εσπευσμένα στη Βουλή το βράδυ της προηγούμενης Τρίτης.
Ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Θάνος Πλεύρης, τόσο κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στη Bουλή χθες, όσο και σε συνεντεύξεις του σε ΜΜΕ, περιέγραψε το σύστημα υποδοχής και φιλοξενίας αιτούντων άσυλο και προσφύγων στην Ελλάδα περίπου ως παράδεισο με πληρωμένη διαμονή, καλό και μπόλικο φαγητό και επιπλέον την καταβολή πολλών επιδομάτων. Η πραγματικότητα όμως απέχει. Αλλωστε, αν οι συνθήκες ήταν τόσο καλές δεν θα υπήρχαν τόσο πολλοί αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες που φεύγουν για την Ευρώπη. Χρειάζεται να σημειωθεί ότι τα όποια χρήματα χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού σε μεγάλο βαθμό προέρχονται από κοινοτικά κονδύλια, τα οποία σε διαφορετική περίπτωση δεν θα έφταναν στην Ελλάδα.
Οσον αφορά, επίσης, τις «αυτόματες» επιστροφές, οι οποίες νομοθετήθηκαν μέσω της ψήφισης της τροπολογίας, χρειάζεται να επισημανθεί ότι οι επιστροφές απέτυχαν να εφαρμοστούν από όλες τις κυβερνήσεις όλα αυτά τα χρόνια. Οχι, βέβαια, γιατί οι προηγούμενοι υπουργοί Μετανάστευσης και Ασύλου, εδώ και μια εξαετία, δεν ήθελαν να γυρίσουν όσοι παράνομα διαμένουν στην Ελλάδα στις χώρες προέλευσης ή καταγωγής, αλλά γιατί προφανώς δεν μπορούσαν. Είναι άλλωστε γνωστό ότι το θέμα των επιστροφών έχει απασχολήσει την Ε.Ε. και αναζητούνται συμφωνίες και δίαυλοι επικοινωνίας με τις χώρες προέλευσης. Δεν πρόκειται ασφαλώς για ένα θέμα που μπορεί να επιλυθεί με μια τροπολογία.
Τι ελέχθη από τον κ. Πλεύρη και τι ισχύει;
«Εχω δώσει εντολή να επανεξεταστούν όλα τα επιδόματα που δίνονται. Η Ελλάδα θα πάει σε πολιτική δραστικής μείωσης των επιδομάτων».
Οι αιτούντες άσυλο θα έπρεπε με βάση τη νομοθεσία να λαμβάνουν βοήθημα ύψους 75 ευρώ το άτομο μηνιαίως. Ομως από τον προηγούμενο Ιούλιο το συγκεκριμένο βοήθημα δεν έχει καταβληθεί με εξαίρεση τον περασμένο Απρίλιο. Οι πρόσφυγες τυπικά έχουν πρόσβαση στα οικογενειακά επιδόματα τα οποία λαμβάνουν οι Ελληνες –επίδομα γέννησης και ενοικίου– αλλά μετά από 12 χρόνια παραμονής στην Ελλάδα. Για τη μη συμμόρφωση της Ελλάδας με το ενωσιακό δίκαιο όσον αφορά τις οικογενειακές παροχές, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει κινήσει διαδικασία επί παραβάσει και έχει αποστείλει προειδοποιητική επιστολή προς την Ελλάδα.
Το σύστημα υποδοχής και φιλοξενίας αιτούντων άσυλο και προσφύγων στην Ελλάδα περιέγραψε χθες ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Θάνος Πλεύρης.
«Εχουν τρεις επιλογές γεύματος, τέσσερις φορές κρέας και μία ψάρι. Το υπουργείο Μετανάστευσης δεν είναι ξενοδοχείο».
Οι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες και, βέβαια, όσων το αίτημα ασύλου τους έχει απορριφθεί –αλλά παραμένουν στη χώρα γιατί δεν έχουν πού αλλού να πάνε– δεν έχουν δικαίωμα στη σίτιση. Η παροχή σίτισης αφορά μόνο τους αιτούντες άσυλο. Από την 1η Οκτωβρίου 2021 οι αιτούντες άσυλο που διαμένουν στα κέντρα φιλοξενίας σε όλη την Ελλάδα σιτίζονται από ιδιωτικές εταιρείες κέτερινγκ με κόστος 6,88 ευρώ την ημέρα ανά άτομο (χωρίς ΦΠΑ). Το κόστος σίτισης για μια τετραμελή οικογένεια αιτούντων άσυλο φτάνει έτσι στα 820 ευρώ τον μήνα. Αυτό ήταν μια επιλογή της κυβέρνησης πριν από τέσσερα χρόνια, που έχει ανεβάσει εξαιρετικά το κόστος σίτισης για τους αιτούντες άσυλο. Πριν από τη συγκεκριμένη ημερομηνία μια τετραμελής οικογένεια έπαιρνε οικονομικό βοήθημα 420 ευρώ τον μήνα, ώστε να προμηθεύεται τα υλικά, να μαγειρεύει και να τρώει. Οικογένειες με περισσότερα μέλη έπαιρναν το ίδιο ποσό. Ομως εκτιμήθηκε ότι ήταν καλύτερα οι αιτούντες άσυλο να μην κυκλοφορούν στις τοπικές κοινωνίες για να αποφευχθούν τα πιθανά προβλήματα, οπότε προκρίθηκε η παροχή κέτερινγκ.
Σύμφωνα με μαρτυρίες ανθρώπων που εργάζονται στις δομές φιλοξενίας, το φαγητό φτάνει μια φορά την ημέρα για όλη τη μέρα και είναι εξαιρετικά χαμηλής ποιότητας ή και χαλασμένο οπότε καταλήγει στα σκουπίδια, από όπου όμως κάποιοι το ανασύρουν γιατί δεν έχουν άλλη επιλογή. Χαρακτηριστικά, το πρωινό το οποίο συχνά είναι ένα αυγό βραστό, τις τελευταίες ημέρες μοιράζεται ωμό.
«Μπορούν να εργαστούν».
Οι άνθρωποι που έχουν φτάσει στην Κρήτη εφόσον δεν υποβάλουν αίτημα ασύλου, δεν έχουν δικαίωμα εργασίας. Οι υπόλοιποι μετανάστες που βρίσκονται στις δομές και έχουν υποβάλει αίτημα ασύλου ή είναι πρόσφυγες, εργάζονται χωρίς ένσημα και χωρίς ασφάλιση.
Την ίδια στιγμή, όσοι έχουν αποκτήσει καθεστώς πρόσφυγα στην Ελλάδα από το 2016 έως το 2025 είναι 166.213. Το ποσοστό αναγνώρισης κυμαίνεται ανάμεσα στο 72%- 67% ανάλογα τη χρονιά. Οι υπόλοιποι των οποίων το αίτημα ασύλου απορρίφθηκε και είναι αρκετές χιλιάδες, δεν έχουν επιστραφεί. Προφανώς επειδή κάτι τέτοιο δεν είναι τόσο εύκολο όσο προβάλλεται.
Συγκεκριμένα, όσον αφορά τη διαδικασία επιστροφής:
Το 2024, 5.865 αλλοδαποί, κυρίως Αλβανοί και Γεωργιανοί από την Ελλάδα επέστρεψαν στις χώρες προέλευσής τους, αλλά 57.300 ήρθαν τους πρώτους 11 μήνες του ίδιου χρόνου. Ενα στα τρία άτομα που βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε κράτηση προς επιστροφή είναι Αιγύπτιοι, αλλά με τις υφιστάμενες συνθήκες δεν είναι δυνατή η επιστροφή τους, αναφέρει ο Συνήγορος του Πολίτη.
Σοβαρές ενστάσεις για την αναστολή αιτήσεων ασύλου
Kαταπάτηση των διεθνών συμβάσεων εκ μέρους της Ελλάδας θα φέρει η εφαρμογή της τροπολογίας που ψηφίστηκε χθες, σύμφωνα με τον Συνήγορο του Πολίτη, την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και τον επίτροπο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η αναστολή του δικαιώματος κατάθεσης αιτήματος ασύλου σε συνδυασμό με την άμεση επιστροφή των μεταναστών που φθάνουν από τη Βόρειο Αφρική, ρυθμίσεις που προβλέπονται στην τροπολογία, παραβιάζει τις υποχρεώσεις της Ελλάδας απέναντι στο διεθνές δίκαιο σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τονίζουν.
Τι αναφέρουν ο Συνήγορος του Πολίτη, η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ και ο Ευρωπαίος επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων– «Γνωρίζουμε τα σχέδια. Πρόκειται για μια εξαιρετική κατάσταση», λέει εκπρόσωπος της Κομισιόν.
Στον αντίποδα, ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αρμόδιος για τα θέματα Μετανάστευσης Μάρκους Λάμερτ δήλωσε χθες ότι «γνωρίζουμε τα σχέδια που ανακοίνωσε η ελληνική κυβέρνηση. Πρόκειται για μια εξαιρετική κατάσταση». Συμπλήρωσε ότι η κατάσταση στη Λιβύη είναι ανησυχητική, με πιθανές συνέπειες για την ευρωπαϊκή ασφάλεια και τις μεταναστευτικές ροές. «Οποιαδήποτε μέτρα ληφθούν από την Ελλάδα πρέπει να γίνουν κατανοητά σε αυτό το πλαίσιο», κατέληξε.
Ειδικότερα, ο επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης Μάικλ Ο’ Φλάχερτι κάλεσε τα μέλη του ελληνικού Κοινοβουλίου να απορρίψουν την τροπολογία. «Η πρόταση αυτή θα νομιμοποιούσε την επιστροφή ανθρώπων σε συνθήκες όπου κινδυνεύουν να υποστούν βασανιστήρια και άλλες σοβαρές παραβιάσεις, παραβιάζοντας τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, τη Σύμβαση της Γενεύης του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων, καθώς και άλλα κείμενα, όπως το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα και τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε.», τόνισε ο Μάικλ Ο’ Φλάχερτι. Αν εφαρμοστούν τα μέτρα που περιλαμβάνουν τη σύλληψη και την κράτηση, «θα εγείρουν περαιτέρω ζητήματα συμμόρφωσης με το διεθνές δίκαιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων», πρόσθεσε ο επίτροπος.
Εγκαιρη αντιμετώπιση
Ο επίτροπος αναγνωρίζει ότι οι αυξανόμενες ροές στην Κρήτη και στη Γαύδο τους τελευταίους έξι μήνες έχουν δημιουργήσει νέες προκλήσεις για τις ελληνικές αρχές. Ωστόσο, τα μέτρα που λαμβάνονται πρέπει να σέβονται τις εφαρμοστέες συνθήκες. Ο ίδιος ο επίτροπος κατά την επίσκεψή του στην Ελλάδα τον περασμένο Φεβρουάριο είχε επισημάνει την ανάγκη δημιουργίας υποδομών στην Κρήτη με βάση τη διαφαινόμενη αύξηση των ροών. «Η ανθρωπιστική κατάσταση θα ήταν διαχειρίσιμη αν οι Αρχές είχαν αντιμετωπίσει εγκαίρως την έλλειψη δομών υποδοχής», κατέληξε ο επίτροπος.
Τον κίνδυνο να υπάρξουν σοβαρές αποκλίσεις «από τις πρόνοιες του διεθνούς και ενωσιακού δικαίου, αλλά και του κράτους δικαίου γενικότερα, που συνιστούν και την ειδοποιό διαφορά του νομικού πολιτισμού της Ευρωπαϊκής Ενωσης από πλείστες όσες άλλες χώρες» εντοπίζει σε υπόμνημά του προς τη Βουλή ο Συνήγορος του Πολίτη, Ανδρέας Ποττάκης. «Η επίκληση της σταθερότητας και ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ενωσης από την επίμαχη τροπολογία παραβλέπει το γεγονός ότι η ίδια η Ευρωπαϊκή Ενωση, τόσο με το ισχύον όσο και με το νέο θεσμικό πλαίσιο για καταστάσεις κρίσης, υιοθετεί άλλα μέτρα για τη διαφύλαξη της σταθερότητάς της», επισημαίνει ο Συνήγορος. Η κατάσταση στην Κρήτη από την αρχή του χρόνου θα έπρεπε να είχε διεγείρει τα αντανακλαστικά της διοίκησης λέει σε υπόμνημά του, έτσι ώστε να υπάρχει αυξημένη επιχειρησιακή ετοιμότητα και διαχειριστική επάρκεια και να είχε δημιουργηθεί μια δομή στην Κρήτη και να μη χρειάζεται η καταφυγή σε ακραία μέτρα.
Εντονη ανησυχία για την αναστολή των αιτήσεων ασύλου στην Ελλάδα εκφράζει και η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. «Τα κράτη έχουν το δικαίωμα να διαχειρίζονται τα σύνορά τους και να αντιμετωπίζουν την παράτυπη μετανάστευση. Ωστόσο, ο έλεγχος των συνόρων ενός κράτους πρέπει να συνάδει με το διεθνές και το ευρωπαϊκό δίκαιο. Η Ελλάδα έχει μακρά παράδοση στην παροχή προστασίας σε ανθρώπους που διαφεύγουν από τον πόλεμο και τους διωγμούς. Αυτή η παράδοση πρέπει να συνεχιστεί», επισημαίνει.
Μετωπική σύγκρουση στη Βουλή
Του Γιώργου Μπουρδάρα
Στη δίνη νέας σφοδρής πολιτικής αντιπαράθεσης, με επίκεντρο την τροπολογία για επί τρίμηνο «αναστολή της υποβολής αιτήσεων χορήγησης ασύλου από άτομα που εισέρχονται στη χώρα παράνομα με οποιοδήποτε πλωτό μέσο που προέρχεται από τη βόρεια Αφρική», εγκλωβίστηκε χθες στη Βουλή το πολιτικό σύστημα. Η επιλογή της κυβέρνησης να υιοθετήσει σκληρή στάση έναντι του φαινομένου των διαρκώς αυξανόμενων ροών μεταναστών και προσφύγων με προέλευση τη Λιβύη και προορισμό την Κρήτη συνάντησε έντονο προβληματισμό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, δριμύτατες επιθέσεις άλλων κομμάτων της αποκαλούμενης κεντροαριστερής αντιπολίτευσης, ενστάσεις από πρόσωπα όπως ο κ. Ευ. Βενιζέλος, αλλά και την όχι στερούμενη αιχμών για την έως τώρα στάση της κυβέρνησης στήριξη των εκ δεξιών της Ν.Δ. κομματικών σχηματισμών Ελληνική Λύση και Νίκη.
«Για το καλό της χώρας»
Για «αναγκαία και απολύτως σύννομη απόφαση για το καλό της χώρας και των πολιτών» έκανε λόγο ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Π. Μαρινάκης, για να προσθέσει: «Αυτή τη στιγμή η χώρα όφειλε να αντιδράσει σε μια έκτακτη κατάσταση και νέα κρίση την οποία δεν προκάλεσε, αλλά έχει υποχρέωση να την αντιμετωπίσει. Και θα το κάνουμε με όλες μας τις δυνάμεις με βάση τις ισχύουσες διατάξεις».
Στην Ολομέλεια της Βουλής ο αρμόδιος υπουργός Θ. Πλεύρης αρχικώς υποστήριξε ότι «αυτό που συμβαίνει αυτή τη στιγμή από τη βόρεια Αφρική και τη Λιβύη είναι μια επιχείρηση εισβολής προς την Ευρώπη», προσθέτοντας πως αν επιτρέψουμε να έρθει μαζικά στην Ευρώπη όλος ο πληθυσμός των μεταναστών που βρίσκονται στην ακτή της Λιβύης, «τότε θα μιλάμε για αντικατάσταση πληθυσμού και όχι για προστασία ευάλωτων». Επανέλαβε, δε, ότι επίκειται κατάθεση νομοσχεδίου για συνολικότερη αυστηροποίηση της μεταναστευτικής πολιτικής. Οι φραστικές επιθέσεις που δέχθηκε εξαιτίας των θέσεών του κάποιες στιγμές ξεπέρασαν τα όρια, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το σχόλιο Κωνσταντοπούλου ότι «ο Χίτλερ έτσι ακριβώς ξεκίνησε».
Παρέμβαση Βενιζέλου για την επίκληση του άρθρου 15 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων και την «κατάσταση πολιορκίας» – Τι απαντάει η κυβέρνηση.
Σε σαφώς ηπιότερους τόνους ο υπουργός Εξωτερικών Γ. Γεραπετρίτης, απορρίπτοντας τις αντικυβερνητικές ενστάσεις, μεταξύ άλλων ανέφερε: «Υπάρχει εν δυνάμει απειλή. Δεν μπορούμε να περιμένουμε να εκδηλωθεί αυτή η απειλή για να αντιδράσουμε τότε. Αναπτύσσεται ένα φαινόμενο που μπορεί να καταστεί πολύ επικίνδυνο. Δεν είναι μια ευτυχής, αλλά είναι μια αναγκαία διάταξη».
Εναντι των κατηγορηματικών «όχι» που διατυπώνουν ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΚΕ –που ζήτησε διεξαγωγή ονομαστικής ψηφοφορίας η οποία προγραμματίστηκε για σήμερα το πρωί, «ώστε ο καθένας να αναμετρηθεί με τη συνείδησή του»–, η Νέα Αριστερά και η Πλεύση Ελευθερίας, το ΠΑΣΟΚ διά του προέδρου του διαχώρισε τη θέση του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης: «Εμείς θα ψηφίσουμε “παρών” στην τροπολογία γιατί δεν φέρνει λύση. Είναι επικοινωνιακό παιχνίδι. Θεωρούμε ότι η λύση είναι μία: Επιταχύνετε τις διαδικασίες απόρριψης του ασύλου, ώστε να επιστρέφουν άμεσα στις χώρες τους, από τη στιγμή που τα στοιχεία μας συμφωνούν ότι κατά 80% δεν είναι πρόσφυγες, αλλά είναι μετανάστες και ειδικά από χώρες που έχουμε διμερείς συμβάσεις», είπε ο Ν. Ανδρουλάκης.
Της κοινοβουλευτικής θυελλώδους αντιπαράθεσης προηγήθηκε δημόσια συζήτηση με αφορμή ανάρτηση του κ. Ευ. Βενιζέλου, μέσω της οποίας ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και πρώην αρχηγός του ΠΑΣΟΚ υποστήριζε πως ο τρόπος με τον οποίο η κυβέρνηση αιτιολογεί την προταθείσα ρύθμιση «θέτει ζήτημα υψίστης σημασίας για την υπόσταση του κράτους δικαίου στη χώρα μας και τον σεβασμό θεμελιωδών υποχρεώσεών της κατά το διεθνές δίκαιο», καθώς για την αιτιολόγησή της γίνεται μεταξύ άλλων επίκληση του άρθρου 15 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που οδηγεί ουσιαστικά σε εφαρμογή «κατάστασης πολιορκίας» σε τμήμα της χώρας.
«Είναι μια επιστημονική ανάλυση και στο πλαίσιο της δημοκρατικής λειτουργίας είναι αυτονόητο ότι είναι σεβαστή», σχολίασε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, απορρίπτοντας πάντως την ουσία της ένστασης, με τον κ. Γεραπετρίτη αργά το απόγευμα από το βήμα της Βουλής να υπογραμμίζει πως δεν τίθεται ούτε θέμα συνταγματικότητας ούτε ενεργοποίηση κατάστασης πολιορκίας.
