Την 1η Ιουνίου θα διεξαχθούν για πρώτη φορά στο Μεξικό εκλογές για την ανανέωση του δικαστικού σώματος. Ωστόσο, καθώς τα καρτέλ λυμαίνονται τη χώρα, η υποψηφιότητα της δικηγόρου του Χοακίν Ελ Τσάπο Γκουσμάν, έχει προκαλέσει ανησυχία. Σε τι βαθμό έχει φτάσει η διείσδυση των καρτέλ ναρκωτικών στο πολιτικό και νομικό σύστημα της χώρας; Πόσο πιθανό είναι να δικάζει από την έδρα μέλη του καρτέλ κάποια που κάποτε εκπροσώπησε τον αρχηγό του;
Στόχος της προέδρου, Κλάουντια Σαϊνμπάουμ, είναι ένα εντελώς νέο Ανώτατο Δικαστήριο και νέα, καθαρά και άμεμπτα πρόσωπα, με ιδεαλισμό, για να στελεχώσουν τα δικαστήρια.
Ποια είναι η Σίλβια Ντελγκάδο
Μεταξύ των υποψηφίων είναι η 51χρονη Σίλβια Ντελγκάδο. Πριν από οκτώ χρόνια ήταν η συνήγορός του Χοακίν Ελ Τσάπο Γκουσμάν όταν εκδόθηκε στις ΗΠΑ, όπου καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη. Ελπίζει να γίνει δικαστής του ποινικού δικαστηρίου στην πολιτεία Σιναλόα, όπου το καρτέλ του πρώην πελάτη της είναι ισχυρό.
Η Σίλβια Ντελγκάδο
Και δεν είναι το μοναδικό παράδειγμα. Τόσο η Καθολική Εκκλησία όσο και η κυβέρνηση των ΗΠΑ προειδοποιούν ότι τα καρτέλ μπορεί να προσπαθήσουν να βάλουν τους δικούς τους υποψηφίους στις δικαστικές έδρες. Εκτός από την Ντελγκάδο, με τη γνωστή σχέση με τον Ελ Τσάπο, υποψήφιος είναι δικηγόρος ηγετικού στελέχους των Σέτας, του καρτέλ που έχει εξαφανίσει χιλιάδες ανθρώπους. Ένας άλλος υποψήφιος εξέτισε ποινή φυλάκισης έξι ετών σε φυλακή του Τέξας για κατοχή μεθαμφεταμίνης. Και οι ιστορίες ανθρώπων που δολοφονούνται από τα καρτέλ δεν έχουν τέλος.
Το δικαίωμα στην εκπροσώπηση και οι κίνδυνοι
Η πρόεδρος Κλαούντια Σάινμπαουμ έχει επισημάνει ότι οι περιπτώσεις υποψηφίων από τα καρτέλ είναι πολύ λίγες, ενώ οι νομικοί τονίζουν ότι όλοι, ακόμη και οι χειρότεροι εγκληματίες δικαιούνται να έχουν εκπρόσωπο στο δικαστήριο. Το ίδιο λέει και η Ντελγκάδο: ότι παρείχε στον Ελ Τσάπο τις υπηρεσίες που θα προσέφερε σε οποιονδήποτε άλλο πελάτη της.
Ωστόσο, οι νομικοί αναλυτές καταλογίζουν στην κυβέρνηση του Μεξικού ανεπαρκείς ελέγχους των υποψηφίων. Επιπλέον, ενώ μέχρι σήμερα οι δικαστές επιλέγονταν μέσω της δημόσιας διοίκησης, ο κίνδυνος είναι οι νέοι δικαστές να μην εκλεγούν βάσει ικανοτήτων ή προσόντων, αλλά χάρη στην επιρροή εγκληματικών ομάδων με επιρροή. Οι προϋποθέσεις για να είναι κάποιος υποψήφιος ήταν ελάχιστες: μόλις τρία χρόνια νομικής εμπειρίας, συστατικές επιστολές από συναδέλφους ή γείτονες και έλλειψη ποινικού μητρώου. Περισσότεροι από 50.000 υποψήφιοι ελέγχθηκαν σε λίγες εβδομάδες από την ομοσπονδιακή και την πολιτειακή κυβέρνηση.
Η κυβέρνηση υποχρεώθηκε να αποκλείσει τουλάχιστον 18 υποψηφίους. Η δικηγόρος του Ελ Τσάπο δεν είναι μεταξύ αυτών.
Ονόματα στο Google
Ο πρώτος που χτύπησε το καμπανάκι ήταν ο Μιγκέλ Αλφόνσο Μέσα, ακτιβιστής κατά της διαφθοράς. Η ομάδα του, Defensorxs, απηύθυνε έκκληση στο κοινό να υποβάλει ονόματα προβληματικών υποψηφίων. Και βρέθηκαν πολλοί, ακόμη και αν δεν συνδέονταν με το καρτέλ του Ελ Τσάπο.
Διαμαρτυρία για τα εξαφανισμένα παιδιά των καρτέλ στο Μεξικό
Παράδειγμα, ο Φρανσίσκο Ερέρα Φράνκο, πρώην εισαγγελέας στην κεντρική Μιτσοακάν. Παραιτήθηκε το 2022, καθώς ήρθε στο φως ηχογράφηση όπου ακουγόταν να δίνει νομικές συμβουλές σε ύποπτο γκάνγκστερ. Δύο δημοσιογράφοι που έκανα ρεπορτάζ γι’ αυτόν, κατηγορώντας τον για διαφθορά, δολοφονήθηκαν. Ο Ερέρα Φράνκο αρνήθηκε ότι η φωνή στην κασέτα ήταν δική του. Δεν του έχουν απαγγελθεί κατηγορίες για κάποιο έγκλημα.
Όσον αφορά τη δικηγόρο του Ελ Τσάπο, Σίλβια Ντελγκάδο, ο Μέσα τη χαρακτηρίζει «εξαιρετικά επικίνδυνη» υποψήφια. «Ο ελάχιστος κίνδυνος σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η σύγκρουση συμφερόντων», είπε στην Washington Post. «Δεν μπορείς τη μια μέρα να υπερασπίζεσαι το καρτέλ της Σιναλόα και τον Ελ Τσάπο και την επόμενη μέρα να βρίσκεσαι σε μια δουλειά όπου κρίνεις πολλούς ανθρώπους που ανήκουν στο καρτέλ της Σιναλόα», πρόσθεσε.
Υπερασπιζόμενη τον εαυτό της, η Ντελγκάδο υποστηρίζει ότι επειδή είναι υποψήφια για πολιτειακός δικαστής και η εμπορία ναρκωτικών είναι ομοσπονδιακό έγκλημα, εκείνη δεν θα χειρίζεται τέτοιες υποθέσεις. Παρόλα αυτά, θα μπορούσε να αντιμετωπίσει μέλη του καρτέλ της Σιναλόα, των «παιδιών» του Ελ Τσάπο (Λος Τσαπίτος) που κατηγορούνται για ανθρωποκτονία, εκβίαση, κλοπή αυτοκινήτου ή μικρής κλίμακας διακίνηση ναρκωτικών.
Επαγγελματική ευκαιρία
Η Ντελγκάδο ήταν 27 ετών, πρόσφατα διαζευγμένη με παιδιά, εργαζόμενη σε εταιρεία διαχείρισης αποβλήτων, όταν αποφάσισε να γίνει δικηγόρος. Γράφτηκε στο πανεπιστήμιο, έκανε μεταπτυχιακό, ασκούσε δικηγορία για κάθε υπόθεση: εργατική, ποινική, οικογενειακή.
Το 2016, της τηλεφώνησε ο κορυφαίος δικηγόρος του Ελ Τσάπο και της πρότεινε να εργαστεί στην ομάδα του. Οι ακροάσεις του βαρόνου των ναρκωτικών ήταν στην Πόλη του Μεξικού, αλλά ήταν φυλακισμένος στη Χουάρες, εμφανιζόμενος στις ακροάσεις με βιντεοκλήσης. «Για μένα, επαγγελματικά, ήταν μια ευκαιρία», λέει, «να αποκτήσω κύρος ως δικηγόρος. Να ξέρω ότι είμαι ένα καλά προετοιμασμένο άτομο και γι’ αυτό με επέλεξαν».
«Είναι τιμή να υπερασπιστείς τον Ελ Τσάπο, όχι στίγμα», λέει επίσης. «Και είναι ανθρώπινο δικαίωμα η υπεράσπιση στο δικαστήριο». «Όλοι οι πελάτες μου είναι εξίσου σημαντικοί. Δεν υπήρχε λόγος να ξεχωρίσω κανέναν. Ωστόσο, αυτό δείχνει ότι έχω τον χαρακτήρα και την ψυχραιμία που χρειάζονται για να γίνω δικαστής», έχει επίσης δηλώσει.
Κλάουντια Σέινμπάουμ, πρόεδρος του Μεξικού
Η επιρροή των καρτέλ
Υπάρχει και η άλλη πλευρά, όπως του Κάρλος Μουρίγιο, καθηγητή στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Σιουδάδ Χουάρες. Μελετητής του δικαστικού συστήματος, δήλωσε ότι είναι πιθανό να υπάρξει επιρροή των καρτέλ των ναρκωτικών στην ψηφοφορία, αλλά μικρή. Τα πολιτικά κόμματα πιθανότατα θα καθορίσουν ποιος θα κερδίσει, γιατί μόνο αυτά έχουν τις δομές για να προσελκύσουν ψηφοφόρους σε μια εκλογή που έχει δημιουργήσει ελάχιστο δημόσιο ενθουσιασμό.
Ένας τυπικός ψηφοφόρος της Χουάρες θα πρέπει να επιλέξει περισσότερους από 100 τοπικούς, πολιτειακούς και ομοσπονδιακούς δικαστές, συμπληρώνοντας δώδεκα ψηφοδέλτια. Τα πολιτικά κόμματα επιτρέπεται να παρέχουν σε κάθε ψηφοφόρο μια λίστα προτεινόμενων υποψηφίων για να τα φέρει στο εκλογικό τμήμα. Ομάδες συμφερόντων –και τα καρτέλ- θα πιέσουν τα κόμματα να συμπεριλάβουν τους υποψηφίους τους στις κρίσιμες λίστες.
«Θα υπάρξει διείσδυση του οργανωμένου εγκλήματος», είπε. «Επειδή υπάρχει σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας».
- Με πληροφορίες από Washington Post, El Financiero, El Pais
