Οι βουλευτικές εκλογές στη Μολδαβία αναμένεται να κρίνουν τη μελλοντική πορεία της στο ταραγμένο γεωπολιτικό τοπίο της Ευρώπης, όπως αυτό έχει διαμορφωθεί και με τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Στην ουσία, ανάλογα με τον νικητή των εκλογών, θα κριθεί αν η χώρα θα προχωρήσει την ενταξιακή της πορεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή θα δεθεί στο άρμα της Ρωσίας. Σύμφωνα με την τελευταία μετα-ανάλυση των τελευταίων δημοσκοπήσεων από το Politico, πριν ανοίξουν οι κάλπες το πρωί της Κυριακής, το φιλορωσικό BEP (Πατριωτικό Εκλογικό Μπλοκ), φαίνεται ότι μπορεί να κερδίσει τις εκλογές με 33,4%, έναντι 31,6% του κυβερνώντος φιλοευρωπαϊκού PAS (Κόμμα της Δράσης και της Αλληλεγγύης), ενώ τρίτη δύναμη, με 14,8% είναι το PSRM (Σοσιαλιστικό Κόμμα της Δημοκρατίας της Μολδαβίας).
REUTERS/Vladislav Culiomza TPX IMAGES OF THE DAY
Εάν καμία πλευρά δεν εξασφαλίσει πλειοψηφία στο κοινοβούλιο των 101 εδρών, θα ακολουθήσουν πολιτικές διαβουλεύσεις που ενδέχεται να προκαλέσουν αστάθεια στη χώρα. Επίσης, περίπου το ένα τρίτο της χώρας, η περιοχή της Υπερδνειστερίας, ελέγχεται από φιλορώσους αυτονομιστές. Η Ρωσία διατηρεί μικρή στρατιωτική δύναμη στην περιοχή της Υπερδνειστερίας.
Τεταμένη προεκλογική εκστρατεία
Η προεκλογική εκστρατεία στη χώρα αυτή των περίπου 2,5 εκατομμυρίων κατοίκων, χαρακτηρίστηκε από έντονες αντεγκλήσεις κυρίως ανάμεσα στα δύο μεγαλύτερα κόμματα. Το κυβερνών PAS, της προέδρου Μάγια Σάντου, έχει καταγγείλει τη Ρωσία για προσπάθεια επηρεασμού των ψηφοφόρων, μέσω διαδικτυακής εκστρατείας, αλλά και μέσω της ορθόδοξης εκκλησίας της χώρας. Η Μολδαβία ούτως ή άλλως έχει μακροχρόνιους γλωσσικούς και θρησκευτικούς δεσμούς με τη Ρωσία.
Το διακύβευμα των εκλογών
Την ώρα που ο πόλεμος στην Ουκρανία μαίνεται, το PAS υποστηρίζει ότι η Ρωσία επιθυμεί να ελέγξει την πολιτική κατάσταση στη Μολδαβία, υποστηρίζοντας ότι το Κρεμλίνο εποφθαλμιά και αυτή τη μικρή χώρα.
Εάν το PAS δεν κερδίσει τις εκλογές, τότε ευρωσκεπτικιστικές και φιλορωσικές δυνάμεις μπορεί να αναλάβουν την εξουσία. Η Μάγια Σάντου κατηγορεί τη Μόσχα ότι «δεν σταματάει πουθενά» και ότι έχει ξοδέψει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για να αγοράσει κρίσιμες ψήφους.
REUTERS/Ramil Sitdikov
Σύμφωνα με τον Νίκου Ποπέσκου, πρώην υπουργό Εξωτερικών, υποψήφιο με το PAS, που μίλησε στο Politico, «αυτό που διακυβεύεται δεν είναι μόνο η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση της Μολδαβίας. Είναι, σε μεγάλο βαθμό, η ελευθερία της Μολδαβίας και η ανεξαρτησία της».
Ωστόσο, το PAS δεν έχει τη δυναμική που είχε στο παρελθόν. Έπειτα από δύο νικηφόρες εκλογικές αναμετρήσεις το 2020 και το 2021, διαρκώς χωλαίνει. Η κατάσταση της οικονομίας στη χώρα έχει επιδεινωθεί, λόγω και του πολέμου στην Ουκρανία και των ευρύτερων συνεπειών του στην περιοχή.
Ο Νίκου Ποπέσκου, αναφορικά με την οικονομία, επισημαίνει ο κόσμος στη Μολδαβία «βιώνει τις ίδιες απογοητεύσεις με αλλού – πληθωρισμό, αγοραστική δύναμη, κόστος ενέργειας».
Ωστόσο, σημειώνει ο Βαλέριου Πάσα, της δεξαμενής σκέψης WatchDog.MD με έδρα τη Μολδαβία, το PAS δεν κατάφερε να τηρήσει καμία από τις κρίσιμες υποσχέσεις του. Την καταπολέμηση της διαφθοράς και τη μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης.
«Ο μεγαλύτερος εχθρός του PAS αυτή τη στιγμή είναι το PAS», είπε, «επειδή κάνουν όλα τα πιθανά λάθη».
Μόλις ένα χρόνο πριν, το δημοψήφισμα για την ένταξη της χώρας στην ΕΕ πέρασε οριακά, ενώ η Σάντου επανεξελέγη πρόεδρος με 55%.
Ορατή η νίκη του BEP
Η διαφορά ανάμεσα στο PAS και το φιλορωσικό BEP είναι στο όριο του στατιστικού λάθους. Το δεύτερο έχει στόχο να σχηματίσει την επόμενη κυβέρνηση στη Μολδαβία και να θέσει βέτο σε κάθε νομοθετική ρύθμιση που επέτρεπε την ένταξη της χώρας στην ΕΕ.
Επίσης, οι αναποφάσιστοι ψηφοφόροι είναι πάρα πολύ και, αν ισχύει ότι η Ρωσία έχει κατορθώσει να εξαγοράσει ψήφους ή να επηρεάσει τις αποφάσεις τους, το PAS δεν θα εξασφαλίσει την πλειοψηφία. Επίσης, θα μείνει και χωρίς αξιόπιστους εταίρους για να σχηματίσει κυβέρνηση.
Σύμφωνα με τον Βαλέριου Πάσα, δύο μικρότερα κόμματα που κινούνται γύρω από το όριο της εισόδου στο κοινοβούλιο, μπορεί να κρίνουν τελικά το μέλλον της Μολδαβίας. Το ένα είναι το Εναλλακτικό Μπλοκ (ΒΑ), που φαίνεται ότι απευθύνεται σε φιλοευρωπαίους ή ουδέτερους ψηφοφόρους. Ωστόσο, η ηγεσία του προέρχεται από φιλορωσικά κόμματα, συνεπώς είναι πιθανό να συνταχθεί με το BEP.
Επίσης, το Κόμμα Μας (PN) του Ρενάτο Ουσατίι θα μπορούσε επίσης να αναδειχθεί σε ρυθμιστή. Και αυτό γιατί ο Ουσατίι, επιχειρηματίας που έκανε την περιουσία του στη Ρωσία, κινείται αμφίδρομα. Το 2020 βοήθησε τη Μάγια Σάντου να κερδίσει τις εκλογές, αλλά κινείται εύκολα και προς τις δύο κατευθύνσεις: τη φιλοευρωπαϊκή και τη φιλορωσική.
Από τα fake news στις εκκλησίες
Οι Βρυξέλλες έχουν κάνει μεγάλη εκστρατεία για να βοηθήσουν τη Μάγια Σάντου να κερδίσει τις εκλογές. Ευρωπαίοι ηγέτες επισκέπτονταν την πρωτεύουσα της Μολδαβίας Κισινάου για να παροτρύνουν τους ψηφοφόρους να υποστηρίξουν την φιλοευρωπαϊκή κυβέρνηση της χώρας τους.
Από τη άλλη πλευρά, σύμφωνα με τη Βικτόρια Ολάρι, ερευνήτρια για τη Μολδαβία στο Ατλαντικό Συμβούλιο, η ρωσική εμπλοκή στις εκλογές είναι απροκάλυπτη.
«Αυτό που κάνει τη Μολδαβία να διαφέρει από άλλες χώρες που στοχοποιούνται από τη Ρωσία είναι το πόσο ανοιχτή είναι η παρέμβαση — δεν μπαίνουν πλέον στον κόπο να την κρύψουν», δήλωσε στο Politico.
Στόχος των επιθέσεων ήταν αρχικά η ίδια η πρόεδρος Σάντου, η οποία έχει κατηγορηθεί για πράγματα που περιλαμβάνουν από εμπόριο παιδιών έως την αγορά σπέρματος από τον Μπραντ Πιτ.
Επίσης, σύμφωνα με τη Βικτόρια Ολάρι, προσπαθεί να επηρεάσει το εκκλησίασμα σε ορθόδοξους ναούς και βρίσκεται πίσω από αντικυβερνητικές διαμαρτυρίες. Επίσης, υπάρχουν αναφορά για απευθείας εξαγορά ψήφων.
Η Μολδαβία και ο πόλεμος στην Ουκρανία
Σύμφωνα με τον Στανισλάβ Σεκριέρου, της Εθνικής Ασφάλειας στη Μολδαβία, «όποιος ελέγχει το κοινοβούλιο ελέγχει την κυβέρνηση. Η Μόσχα το βλέπει αυτό ως πύλη αποσταθεροποίησης όχι μόνο της Μολδαβίας, αλλά και της Ουκρανίας και των μελών της ΕΕ».
Αυτό που φοβούνται είναι ότι μια φιλορωσική κυβέρνηση θα μπορούσε να εκτροχιάσει την επιτυχημένη έως σήμερα ενταξιακή πορεία της Μολδαβίας προς την ΕΕ. Και ενδεχομένως και αυτήν της Ουκρανίας στο μέλλον.
Επιπλέον, η Μολδαβία, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, και παρά το γεγονός ότι είναι μικρή χώρα, έχει στρατηγική θέση. Αποτελεί σημαντικό κόμβο υλικοτεχνικής υποστήριξης μεταξύ της ΕΕ και της Ουκρανίας. Μια φιλορωσική κυβέρνηση πιθανότατα θα δημιουργούσε προβλήματα στην πολεμική προσπάθεια της Ουκρανίας.
