Φόρτωση Text-to-Speech…
Από την Τρίπολη της Λιβύης, ο ακαδημαϊκός και δημοσιογράφος Μουσταφά Φετούρι μιλάει στην «Κ» για την κατάσταση στη Λιβύη και την κλιμακούμενη ένταση στη σχέση με την Ελλάδα. Εκτιμά ότι η χώρα του διολισθαίνει στην τουρκική επιρροή και προειδοποιεί για τον κίνδυνο να προκληθεί περαιτέρω κλιμάκωση από την πλευρά της Αθήνας, κάτι που, όπως σημειώνει, θα μπορούσε τελικά να ευνοήσει την επιρροή της Aγκυρας.
– Βλέπουμε την Τρίπολη και τη Βεγγάζη να ευθυγραμμίζονται όλο και περισσότερο με την τουρκική εξωτερική πολιτική. Ποιο ήταν το σημείο καμπής σε αυτή τη σχέση, ιδιαίτερα για την πλευρά του Χαφτάρ;
– Η διείσδυση της Τουρκίας στη Λιβύη είναι επικίνδυνη για το μέλλον της Λιβύης και απορρίπτεται ευρέως από τους περισσότερους Λίβυους. Δεν νομίζω ότι ο Χαφτάρ και η Aγκυρα εμπιστεύονται ο ένας τον άλλον, λόγω της σχέσης του Χαφτάρ με το Κάιρο και προσωπικά με τον πρόεδρο Σίσι, ο οποίος δεν εμπιστεύεται πολύ τον Ερντογάν.
Αυτό που βλέπουμε να συμβαίνει μεταξύ της Βεγγάζης και της Aγκυρας είναι πραγματικά συναλλακτικής φύσης και είναι πιθανό να μη διαρκέσει για πολύ. Αυτό που θέλει ο Χαφτάρ είναι να ελέγχει ολόκληρη τη χώρα και να γίνει πρόεδρος. Δεδομένου ότι αυτό δεν φαίνεται πιθανό να συμβεί, κυρίως λόγω της τουρκικής επιρροής στη δυτική Λιβύη, δεν θα δείτε μια θεμελιώδη αλλαγή στη σχέση των δύο πλευρών.
– Η κυβέρνηση της Τρίπολης υπέβαλε ρηματική διακοίνωση στα Ηνωμένα Eθνη, στην οποία αντιτίθεται στην οριοθέτηση της «αποκλειστικής οικονομικής ζώνης» μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου. Γιατί η κυβέρνηση της Τρίπολης επέλεξε αυτή τη χρονική στιγμή για να κάνει αυτή την κίνηση;
– Επειδή η ελληνική πλευρά έχει αρχίσει να δημοσιοποιεί κάποιου είδους προσφορές για εξερεύνηση πετρελαίου και φυσικού αερίου στην περιοχή. Αλλά πραγματικά αυτό που συμβαίνει είναι ότι πίσω από την κυβέρνηση της Τρίπολης είναι η Aγκυρα. Οι άνθρωποι στην κυβέρνηση, δυστυχώς, δεν είναι ελεύθεροι να κάνουν αυτό που θεωρούν σωστό. Και αυτό δεν είναι καν προς το συμφέρον της Λιβύης και προς το μακροπρόθεσμο συμφέρον της.
Ωστόσο, επειδή η κυβέρνηση υποστηρίζεται από την Aγκυρα και ελέγχεται από ένα πολύ αμφιλεγόμενο έγγραφο που υπέγραψαν, όποια κίνηση κι αν κάνουν είναι σε αυτό το πλαίσιο και σε συνεννόηση με την Aγκυρα. Και ακόμη κι αν θέλουν να αλλάξουν πορεία τώρα, είναι πολύ δύσκολο.
Στο θέμα της μετανάστευσης νομίζω ότι η Λιβύη δεν αντιμετωπίζεται δίκαια από τους Ευρωπαίους, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Δεν είναι η Λιβύη που αποίκησε το μεγαλύτερο μέρος της Αφρικής επί αιώνες.
– Κατά τη γνώμη σας, θα δούμε την εφαρμογή του τουρκολιβυκού μνημονίου ή θα παραμείνει στα χαρτιά;
– Εφαρμόζεται λίγο-πολύ, ωστόσο το θέμα είναι το ίδιο το έγγραφο, δηλαδή η ιδέα του εγγράφου, το οποίο συνδέεται άμεσα με την κυριαρχία και την ανεξαρτησία της Λιβύης. Γιατί; Επειδή συνδέεται άμεσα με τη συμφωνία ασφάλειας των δύο χωρών. Ενώ η «θαλάσσια συμφωνία» είναι απλώς ένα «μνημόνιο κατανόησης (MoU)», το οποίο είναι εντελώς διαφορετικό από μια πλήρη συμφωνία, από την άλλη η «συμφωνία για την ασφάλεια» είναι μια πλήρης συμφωνία και έχει ήδη εγκριθεί από το τουρκικό κοινοβούλιο και καταχωριστεί στον ΟΗΕ. Αντιθέτως, στη Λιβύη η συμφωνία δεν έχει κυρωθεί επειδή το κοινοβούλιο την απορρίπτει.
– Πώς θα μπορούσε η ελληνική κυβέρνηση να αποκαταστήσει τους δεσμούς με την κυβέρνηση της Τρίπολης;
– Νομίζω ότι είναι αρκετά δύσκολο λόγω του τουρκικού παράγοντα. Αν μελετήσετε προσεκτικά το «μνημόνιο κατανόησης» στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Aγκυρας και Τρίπολης, θα βρείτε ένα άρθρο που λέει ότι η Λιβύη δεν επιτρέπεται να διαπραγματευτεί με άλλες χώρες. Επομένως, για να επιχειρήσει η κυβέρνηση να κάνει κάποια αλλαγή σε αυτό το μνημόνιο και να συζητήσει με την Ελλάδα, πρέπει να έχει συμφωνήσει η Aγκυρα.
Αυτό που μπορεί πραγματικά να κάνει η Αθήνα είναι να χρησιμοποιήσει τον μηχανισμό της Ε.Ε. που έχει στη διάθεσή της και να ασκήσει πίεση πρώτα στην Aγκυρα, πριν πιέσουν την κυβέρνηση στην Τρίπολη. Γιατί; Επειδή η Aγκυρα είναι αυτή που κινεί τα νήματα.
– Τελευταία βλέπουμε δεκάδες βάρκες που πλέουν από τις ακτές της Λιβύης προς την Κρήτη μεταφέροντας εκατοντάδες μετανάστες. Πιστεύετε ότι το μεταναστευτικό χρησιμοποιείται ως μέσο πίεσης για να εξασφαλιστεί ευρωπαϊκή χρηματοδότηση;
– Eχουν ακουστεί πολλά, όπως ότι ο πρόεδρος Πούτιν χρησιμοποιεί τις σχέσεις του με την ανατολική Λιβύη, με τον Χαφτάρ, για να εκμεταλλευτεί το θέμα της μετανάστευσης, αλλά νομίζω ότι η Λιβύη δεν αντιμετωπίζεται δίκαια από τους Ευρωπαίους γείτονές της, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Δεν είναι η Λιβύη που αποίκησε το μεγαλύτερο μέρος της Αφρικής επί αιώνες. Το πρόβλημα, λοιπόν, πρέπει να αναζητηθεί στη ρίζα του και αυτή δεν βρίσκεται στη Λιβύη.
