Η λεκτική επιθετικότητα στις ρομαντικές σχέσεις ενηλίκων αποτελεί ένα σύνθετο φαινόμενο, το οποίο φαίνεται να επηρεάζεται από εμπειρίες που διαμορφώνονται ήδη από την παιδική και εφηβική ηλικία. Νέα διαχρονική μελέτη διάρκειας δύο δεκαετιών δείχνει ότι η συμπεριφορά του πατέρα απέναντι στη μητέρα και οι συγκρούσεις με στενούς φίλους στην εφηβεία μπορούν να προβλέψουν την εμφάνιση λεκτικής επιθετικότητας σε μετέπειτα σχέσεις. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι τα δεδομένα της μελέτης βασίστηκαν σε αυτοαναφορές, αφήνοντας περιθώρια για πιθανή μεροληψία στις αναφορές.
Η μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Development and Psychopathology, ανέλυσε δεδομένα από 154 άτομα που συμμετείχαν σε ερευνητικό πρόγραμμα παρακολούθησης από την εφηβεία έως την ενήλικη ζωή (ηλικίες 13 έως 33 ετών). Οι ερευνητές εξέτασαν πώς εμπειρίες στην οικογένεια και στο πλαίσιο των εφηβικών φιλιών σχετίζονται με την ποιότητα και τη δυναμική των ρομαντικών σχέσεων στην ενηλικίωση.
Advertisment
Τα βασικά ευρήματα της μελέτης δείχνουν ότι άτομα που μεγάλωσαν σε οικογένειες όπου ο πατέρας εκδήλωνε λεκτική επιθετικότητα προς τη μητέρα είχαν αυξημένες πιθανότητες να εμπλέκονται σε σχέσεις με ανάλογα χαρακτηριστικά επιθετικότητας ως ενήλικες. Η επίδραση αυτή φάνηκε να ενισχύεται ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπου το άτομο είχε βιώσει έντονες συγκρούσεις με στενούς φίλους κατά την εφηβεία — μια περίοδο καθοριστική για την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων και στρατηγικών επίλυσης συγκρούσεων.
Ένα ακόμα ενδιαφέρον εύρημα αφορά το κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο των συμμετεχόντων. Τα άτομα που παρουσίασαν υψηλότερα επίπεδα λεκτικής επιθετικότητας στην ενήλικη ζωή προέρχονταν συχνότερα από οικογένειες με υψηλότερο εισόδημα και ανήκαν σε φυλετικές ή εθνοτικές μειονότητες. Επίσης, πολλοί από αυτούς είχαν περάσει λιγότερο χρόνο ζώντας με δύο γονείς, γεγονός που συχνά υποδηλώνει εμπειρίες διαζυγίου ή μονογονεϊκής ανατροφής.
Η μελέτη επιβεβαιώνει την ανάγκη για ευρύτερη κατανόηση της λεκτικής επιθετικότητας όχι μόνο ως μεμονωμένου φαινομένου, αλλά ως συμπεριφοράς που ριζώνει σε πρώιμες διαπροσωπικές σχέσεις — τόσο εντός της οικογένειας όσο και στο δίκτυο των εφηβικών σχέσεων. Οι συγγραφείς της έρευνας υποστηρίζουν ότι «οι εμπειρίες έντονης διαπροσωπικής σύγκρουσης κατά την εφηβεία, ειδικά όταν συνδυάζονται με πρότυπα επιθετικότητας από τους γονείς, ενισχύουν την πιθανότητα εκδήλωσης λεκτικής επιθετικότητας στις ρομαντικές σχέσεις της ενήλικης ζωής».
Advertisment
Παράλληλα, επισημαίνουν ότι η εφηβική φιλία λειτουργεί ως κρίσιμο πεδίο άσκησης και επανάληψης των μοντέλων επικοινωνίας που έχουν ήδη εδραιωθεί από την οικογένεια. Όπως αναφέρουν, «η ποιότητα των εφηβικών σχέσεων μπορεί να ενισχύσει ή να περιορίσει την επιρροή των οικογενειακών προτύπων, λειτουργώντας είτε ως καταλύτης είτε ως φίλτρο».
Ωστόσο, είναι σημαντικό να αποφευχθούν οι υπεραπλουστεύσεις. Το γεγονός ότι εντοπίζεται στατιστική σύνδεση μεταξύ συγκεκριμένων εμπειριών και της λεκτικής επιθετικότητας δεν σημαίνει ότι κάθε παιδί που μεγαλώνει σε περιβάλλον με εντάσεις ή διαζύγιο θα αναπτύξει ανάλογες δυσκολίες. Οι ερευνητές ξεκαθαρίζουν ότι πρόκειται για πιθανολογικές σχέσεις και όχι για απόλυτες αιτιότητες. Η ανθρώπινη συμπεριφορά διαμορφώνεται από ένα πολύπλοκο πλέγμα παραγόντων, όπως η προσωπικότητα, τα προστατευτικά περιβάλλοντα, η κοινωνική στήριξη και η ψυχική ανθεκτικότητα.
Η κατανόηση αυτών των στατιστικών προτύπων δεν αποσκοπεί στη “μοιρολατρική” πρόβλεψη της συμπεριφοράς, αλλά στη δημιουργία καλύτερων εργαλείων πρόληψης και υποστήριξης. Όπως σημειώνουν οι συγγραφείς, «τα ευρήματα δεν αποσκοπούν στην ενοχοποίηση των οικογενειών, αλλά στην ανάδειξη ευκαιριών για παρέμβαση σε κρίσιμα αναπτυξιακά στάδια».
Πηγή
PsyPost.org – Verbal aggression in adult relationships linked to father’s behavior and adolescent friendships, 20-year study finds
