Ο Μπιλ Γκέιτς και ο Έλον Μασκ έχουν πολλά κοινά: είναι δύο ηγετικές προσωπικότητες στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας και πολύ πλούσιοι άνθρωποι. Ο πρώτος ήταν 18 φορές πρώτος στη λίστα του Forbes με τους πλουσιότερους ηγέτες και ο δεύτερος έχει κατακτήσει αυτήν τη θέση από το 2021.
Ωστόσο έχουν και ορισμένες θεμελιώδεις διαφορές, οι οποίες θα μπορούσαν να εστιαστούν κυρίως σε μία λέξη: αποτελεσματικότητα. Διότι διαφορετικά την ερμηνεύει ο Μπιλ Γκέιτς και διαφορετικά ο Έλον Μασκ.
Ο Μπιλ Γκέιτς είναι η χελώνα με τα γυαλιά και ο Μασκ ο λαγός με το αλυσοπρίονο
Σε άρθρο του το Business Insider κάνει έναν πολύ ενδιαφέροντα παραλληλισμό, που έχει ρίζες στα παιδικά παραμύθια: Ο Μπιλ Γκέιτς είναι η χελώνα με τα γυαλιά και ο Μασκ ο λαγός με το αλυσοπρίονο. Το οποίο ήταν δώρο του Χαβιέρ Μιλέι, του ακροδεξιού και ελευθεριακού προέδρου της Αργεντινής, που επιβάλλει θεραπεία-σοκ στην οικονομία της χώρας του.
Τι σημαίνει να προσφέρεις
Η προσφορά προς τους άλλους, τους πιο αδύναμους, είναι ένα από τα σημεία της αντιπαράθεσης μεταξύ τους. Ο Μπιλ Γκέιτς σχεδιάζει να αυξήσει τις δωρεές του φιλανθρωπικού ιδρύματός του σε σκοπούς όπως η δημόσια υγεία και η εκπαίδευση τις επόμενες δύο δεκαετίες. Σκοπεύει έως το 2045 να έχει δωρίσει σε κοινωφελείς σκοπούς το 99% της περιουσίας του. Ο Έλον Μασκ, μέσω του υπουργείου Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας (DOGE) κόβει σχεδόν όλους τους πόρους για την παροχή βοήθειας στο εξωτερικό. Έχει χαρακτηρίσει την Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης των ΗΠΑ (USAID) «εγκληματική οργάνωση».
Οι στόχοι τους είναι ασφαλώς διαφορετικοί. Ο Έλον Μασκ επιδιώκει να μειώσει τις ομοσπονδιακές δαπάνες στις ΗΠΑ. Ο Μπιλ Γκέιτς θέλει να εξαλείψει τις ασθένειες που μπορούν να προληφθούν, ξοδεύοντας την τεράστια περιουσία του.
Ανοιχτό πορτοφόλι vs «μαχαίρι»
Ο τρόπος με τον οποίο ο Μπιλ Γκέιτς ξοδεύει τα χρήματά του είναι ακόμη ένας λόγος αντιπαράθεσης. Για τον ιδρυτή της Microsoft και του Ιδρύματος Γκέιτς, ο τρόπος δράσης είναι αργός και έχει σταδιακά βήματα. Είναι ένας οδικός χάρτης. Από την άλλη, ο Μασκ εμφορείται από την αρχή «κινήσου γρήγορα, σπάσε αυγά». Σαν η ομοσπονδιακή διακυβέρνηση να ήταν νεοσύστατη επιχείρηση. Ειδικοί στη διοίκηση θεωρούν ότι η δημιουργία του DOGE ήταν «αδέξια», «λανθασμένη» και γεμάτη «πολιτική απερισκεψία», λέει ο αρθρογράφος.
Σύμφωνα με τον Μάικλ Μόρις, καθηγητή στη Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων του Κολούμπια, μπροστά στον Έλον Μασκ, ο Μπιλ Γκέιτς «δείχνει σοφός». Και εξηγεί γιατί: «Η τεχνολογική καινοτομία λειτουργεί όταν ένα νέο widget ταράσσει την αγορά». Τα αναπτυξιακά προγράμματα, όμως, που εκπονεί ο Μπιλ Γκέιτς, «λειτουργούν καλύτερα όταν υπάρχει συνέχεια, σταθερότητα, προβλεψιμότητα, σιγουριά».
Ο καθηγητής Μόρις λέει στο Business Insider ότι η προσέγγιση του Μπιλ Γκέιτς δείχνει «ωριμότητα στην αντιμετώπιση του προβλήματος». Συμπεριφορά πολύ διαφορετική από εκείνη που είχε επιδείξει στο παρελθόν, ως επικεφαλής της Microsoft. Είχε χαρακτηριστεί ακόμη και αλαζονική.
200 εκατομμύρια για υγεία και εκπαίδευση
Ο Μπιλ Γκέιτς ανακοίνωσε ότι εντός της 20ετίας θα καταργήσει το Ίδρυμα Γκέιτς, αυξάνοντας τις δαπάνες σε φιλανθρωπικά προγράμματα. Το ίδρυμα θα διανείμει 9 δισεκατομμύρια δολάρια το 2026. Ο ιδρυτής του ελπίζει θα διπλασιάσει τα 100 δισ. δολάρια που έχει διαθέσει από την ίδρυσή του το 2000 και θα δωρίσει άλλα 200 δισεκατομμύρια δολάρια σε δράσεις δημόσιας υγείας και εκπαίδευσης έως τις 31 Δεκεμβρίου 2045.
Στην άλλη πλευρά, το DOGE του Έλον Μασκ κάνει ότι μπορεί για να διαλυθεί η USAID. Ποσοστό μεγαλύτερο από το 80% δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων σε συμβατικές δεσμεύσεις της έχουν περικοπεί. Οι οργανισμοί σε όλο τον κόσμο που εξαρτώνται από αυτά τα χρήματα βρίσκονται στον αέρα. Δεν μπορούν να υλοποιήσουν τα προγράμματά τους: από παροχή έκτακτης ανάγκης σε τρόφιμα για υποσιτισμένα παιδιά έως την εξασφάλιση φαρμάκων για την πρόληψη και θεραπεία του HIV.
Την ώρα που η κυβέρνηση Τραμπ, μέσω του DOGE και του Έλον Μασκ κόβει πόρους από παντού, ο Μπιλ Γκέιτς ακολουθεί ένα άλλο σχέδιο. Συντομεύει το αρχικό χρονοδιάγραμμα κλεισίματος του ιδρύματος με σκοπό την ταχύτερη επίλυση προβλημάτων.
Σπεύδε βραδέως
Το ίδρυμα του Μπιλ Γκέιτς βλέπει την αποτελεσματικότητα ως ένα συνδυασμό χρήσης της τεχνολογίας με την εμπειρογνωμοσύνη οργανισμών που εργάζονται άμεσα με άτομα που έχουν ανάγκη. Η Φατίμα Σουμάρ, επίκουρη λέκτορα δημόσιας πολιτικής στη Σχολή Κένεντι του Χάρβαρντ, περιγράφει τη δουλειά του Γκέιτς ως εξής: «Είναι ένα αναπαραγώγιμο μοντέλο μακροπρόθεσμης φιλανθρωπίας που βασίζεται σε δεδομένα και είναι ευθυγραμμισμένη με τις χώρες. Θα μπορούσαν να το ακολουθήσουν και άλλοι, και μέχρι στιγμής, λίγοι το κάνουν».
Επίθεση κατά μέτωπον
Ο Μπιλ Γκέιτς συνδύασε την ανακοίνωση για τον Ίδρυμα με επίθεση κατά του Έλον Μασκ: «Αυτός είναι που μείωσε τον προϋπολογισμό της USAID», είπε. «Την έβαλε στη μηχανή του κιμά». Και όταν ο δημοσιογράφος των New York Times επισήμανε ότι ο Μασκ έχει προσχωρήσει στην Υπόσχεση Δωρεάς, πρωτοβουλία του Γκέιτς και του Γουόρεν Μπάφετ, για να ενθαρρύνουν τους πλούσιους να δωρίσουν το μεγαλύτερο μέρος των περιουσιακών τους στοιχείων σε φιλανθρωπικούς σκοπούς, ο Μπιλ Γκέιτς απάντησε: «Μια ασυνήθιστη πτυχή της Υπόσχεσης Δωρεάς είναι ότι μπορείς να περιμένεις μέχρι να πεθάνεις και να την εκπληρώσεις. Θα μπορούσε να γίνει σπουδαίος φιλάνθρωπος. Εν τω μεταξύ, ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο έχει εμπλακεί στους θανάτους των φτωχότερων παιδιών του κόσμου».
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Βοστώνης εκτίμησαν ότι δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι μπορεί να έχουν ήδη πεθάνει από φυματίωση ή AIDS από τότε που διακόπηκε η χρηματοδότηση της USAID. Η περιουσία του Μπιλ Γκέιτς του επιτρέπει να καλύψει τα κενά που άφησε πίσω της η κυβέρνηση των ΗΠΑ.
Η διαφωνία τους για τη φιλανθρωπία κρατάει χρόνια. Σύμφωνα με τον βιογράφο του Έλον Μασκ, ο Μπιλ Γκέιτς τον επισκέφθηκε το 2022 για να τον πείσει να δωρίσει περισσότερα από τα χρήματά του. Ο Μασκ του απάντησε ότι το μεγαλύτερο μέρος της φιλανθρωπίας ήταν «ανοησίες». Και πως ο Μπιλ Γκέιτς θα μπορούσε να κάνει περισσότερα για το κλίμα αν επένδυε σε μετοχές της Tesla.
