Η Ελλάδα εισέρχεται σε μια νέα εποχή για τις Ιατροδικαστικές Υπηρεσίες με στόχο την ταχύτερη, αποτελεσματικότερη και πιο ανθρωποκεντρική εξυπηρέτηση των πολιτών. Ανάμεσα στα νέα εργαλεία που σύντομα θα βρίσκονται στη διάθεση των ιατροδικαστών είναι ο ψηφιακός βοηθός.
της Άννας Κανδύλη
Με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πειραιά, οι υπηρεσίες ενισχύονται με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης. Πλέον, οι νεκροτομές και οι κλινικές εξετάσεις θα μπορούν να πραγματοποιούνται ψηφιακά μέσω tablet, χάρη στο ερευνητικό πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Πειραιά, το οποίο θεωρείται μοναδικό παγκοσμίως. Το πληροφοριακό σύστημα βρίσκεται ήδη σε πιλοτική λειτουργία και θα εφαρμοστεί πλήρως έως τον Μάιο.
Η αναμόρφωση των Ιατροδικαστικών Υπηρεσιών παρουσιάστηκε σήμερα σε εκδήλωση στο Υπουργείο Δικαιοσύνης από τον υπουργό Γιώργο Φλωρίδη, την Υπηρεσιακή Γραμματέα Βίκυ Γιαβή και τον καθηγητή Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιά, Ηλία Μαγκλογιάννη.
«Εξαιρετικά κακή» η προηγούμενη εικόνα
Ο υπουργός Δικαιοσύνης χαρακτήρισε «εξαιρετικά κακή» την εικόνα που επικρατούσε επί δεκαετίες στις ιατροδικαστικές υπηρεσίες, τονίζοντας πως αυτή η κατάσταση «πιστοποιήθηκε δυστυχώς και από δικαστικές αποφάσεις που έκριναν πως εξετάσεις για σοβαρές υποθέσεις δεν έγιναν σωστά». Όπως είπε, δεν υπήρχε ενιαίο πλαίσιο λειτουργίας, εποπτεία ή καθοδήγηση, γεγονός που οδήγησε σε αποσπασματικές υπηρεσίες χωρίς οργανωμένη δομή.
Οργάνωση από μηδενική βάση
Ο κ. Φλωρίδης παρουσίασε το πλαίσιο αναμόρφωσης όλων των Ιατροδικαστικών Υπηρεσιών της χώρας, 115 χρόνια μετά τη σύστασή τους το 1910. Η μεταρρύθμιση βασίζεται στον νόμο 5172/2025, με τον οποίο:
- Δημιουργήθηκε Γενική Διεύθυνση στο Υπουργείο Δικαιοσύνης.
- Δημιουργήθηκαν περιφερειακές διευθύνσεις και τμήματα, εγκαθιδρύοντας σαφή ιεραρχία και υπαγωγή.
- Θεσπίστηκε ενιαίος τρόπος σύνταξης ιατροδικαστικών εκθέσεων, με σαφώς καθορισμένα στοιχεία που πρέπει να περιλαμβάνονται υποχρεωτικά.
- Προβλέφθηκε τριμελής επιτροπή επαναξιολόγησης για υποθέσεις που δημιουργούν σοβαρές αμφιβολίες, ώστε να διασφαλίζεται επιστημονική εγκυρότητα και δικαστική αξιοπιστία.
Η συμβολή της τεχνητής νοημοσύνης
Ο κοσμήτορας της Σχολής Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών και διευθυντής του Εργαστηρίου Υπολογιστικής Βιοϊατρικής του Πανεπιστημίου Πειραιά, Ηλίας Μαγκλογιάννης, παρουσίασε το καινοτόμο πληροφοριακό σύστημα τεχνητής νοημοσύνης. Πρόκειται για ψηφιακή βάση δεδομένων που θα χρησιμοποιηθεί σε όλες τις Ιατροδικαστικές Υπηρεσίες, με στόχο:την τυποποίηση της διαδικασίας,την ταχεία καταγραφή ευρημάτων και την ασφαλή διασύνδεση με άλλες υπηρεσίες της Δικαιοσύνης.
Ο υπουργός τόνισε ότι το σύστημα δεν είναι θεωρητικό: «Λειτουργεί ήδη. Δεν αφορά μόνο τις εξετάσεις με τεχνητή νοημοσύνη, αλλά την ολική ψηφιοποίηση του έργου των υπηρεσιών ιατροδικαστικής».
Για το κόστος του έργου ο κ. Φλωρίδης ανέφερε ότι η προγραμματική σύμβαση ανέρχεται σε 751.635 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ. Το Πανεπιστήμιο Πειραιά έχει αναλάβει και εγκατάσταση πληροφοριακών συστημάτων αξίας 100.000 ευρώ. Το παραγόμενο σύστημα θεωρείται παγκόσμια πρωτοτυπία, η οποία αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία του Πανεπιστημίου.
Η εικόνα πριν την αναμόρφωση: «Ερήμωση και και εγκατάλειψη»
Η Υπηρεσιακή Γραμματέας Βίκυ Γιαβή περιέγραψε την προηγούμενη κατάσταση ως «ερήμωση», με εγκαταλελειμμένες εγκαταστάσεις, υποστελέχωση και παντελή έλλειψη σχεδιασμού, παρουσιάζοντας και σχετικές φωτογραφίες του πριν σε σύγκριση με το τώρα.Όπως ανέφερε, υπήρξαν περιπτώσεις όπου ιατροδικαστική έκθεση καθυστέρησε έως και 5 χρόνια.
Οι βασικές παθογένειες ήταν: ανυπαρξία υπηρεσιακής δομής,έλλειψη συντονισμού και αξιολόγησης,τεράστιες καθυστερήσεις στις εκθέσεις και εργαστηριακές αναλύσεις,σοβαρές ελλείψεις σε εξοπλισμό και προσωπικό,νεκροτομεία και ιατρεία σε υποβαθμισμένη κατάσταση,υποχρέωση νεκροτομής σε κάθε ενδονοσοκομειακό θάνατο καθώς και άγνωστες σοροί σε ψυκτικούς θαλάμους για υπερβολικά μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Όπως δήλωσε η κ. Γιαβή: «Το υπουργείο Δικαιοσύνης υλοποιεί συγκεκριμένο επιχειρησιακό σχεδιασμό σε όλα τα επίπεδα για την αναμόρφωση των Ιατροδικαστικών Υπηρεσιών, ώστε να εκσυγχρονιστούν πλήρως και να βρίσκονται δίπλα στον πολίτη στις κρίσιμες περιστάσεις.
Ήδη, συντάσσουμε κώδικα δεοντολογίας των Ιατροδικαστών και πρωτόκολλα διαδικασιών για την παιδική κακοποίηση, τη σεξουαλική κακοποίηση, τις μαζικές καταστροφές, τη διαχείριση των αγνώστων σορών και την οργάνωση της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας.
Τέλος, βρίσκεται σε εξέλιξη μεγάλο πρόγραμμα προμηθειών που στοχεύει στην αναβάθμιση των χώρων και του εξοπλισμού των Ιατροδικαστικών Υπηρεσιών.».
Νέα λειτουργική δομή
Η αναδιοργάνωση περιλαμβάνει:
- Από 1.11.2025: Υπηρεσία στη Χαλκίδα δύο ημέρες την εβδομάδα για Ευβοία και Βοιωτία.
- Από 18.12.2025: Έναρξη κύκλου επιμόρφωσης ιατροδικαστών με έμφαση στην παιδική κακοποίηση και την ψυχολογική υποστήριξη των πολιτών.
- Από αρχές 2026: Υπηρεσία στον Πολύγυρο — δύο φορές την εβδομάδα τον χειμώνα και καθημερινά το καλοκαίρι. Ιατρείο στα Νέα Μουδανιά για κλινικές εξετάσεις.
- Από 1.1.2026: Λειτουργία ιατροδικαστικής υπηρεσίας στην Καβάλα, για νομούς Καβάλας και Δράμας.
- Από 1.7.2026: Ενοποίηση των νεκροτομείων Αθήνας και Πειραιά σε νέο χώρο υψηλών προδιαγραφών, για εξυπηρέτηση όλης της Αττικής.
