Την Τετάρτη το πρωί, πορτοκαλί φλόγες εξακολουθούν να ξεπηδούν από τα παράθυρα του Προεδρικού Μεγάρου Singha Darbar. Τα πυροσβεστικά οχήματα, τα οποία κατάφεραν να φτάσουν στο σημείο, προσπαθούσαν να σβήσουν τις φλόγες. Τα περισσότερα υπουργεία μέσα στο Singha Darbar, συμπεριλαμβανομένου του γραφείου του πρωθυπουργού, έχουν καεί ολοσχερώς.
Η επιβλητική δυτική πρόσοψη του 117 ετών Singha Darbar και η αίθουσα όπου οι ηγέτες συναντούσαν τους ξένους πρεσβευτές που επισκέπτονταν τη χώρα, καταστράφηκαν στον σεισμό του 2015 και αποκαταστάθηκαν με τεράστιο κόστος («Πέρυσι αποκαταστάθηκε στην αρχική της λαμπρότητα με βιτρό παράθυρα και περίτεχνη οροφή» λένε τα τοπικά ΜΜΕ).
Αφού οι διαδηλωτές εισέβαλαν στην κεντρική γραμματεία της κυβέρνησης στις 9 Σεπτεμβρίου, έβαλαν φωτιά σε ολόκληρο το συγκρότημα. Δεκάδες SUV και αυτοκίνητα που καταστράφηκαν και κάηκαν είναι διασκορπισμένα στο πάρκινγκ.
Απέναντι, στα νότια, στο Ανώτατο Δικαστήριο, ένα πυροσβεστικό όχημα που ανήκει στην Μητροπολιτική Πόλη του Κατμαντού προσπαθεί να σβήσει τις φλόγες. Το κτίριο εξακολουθεί να καπνίζει και εκατοντάδες φακέλους υποθέσεων έχουν καταστραφεί από τις φλόγες. Τώρα υπάρχει επίσης η απειλή από φυγάδες κρατουμένους από φυλακές σε όλη τη χώρα. Αυτή είναι η εικόνα που χτίζουν τα συντηρητικά ΜΜΕ σε όλο τον κόσμο: Καταστροφή.
Το πρόβλημα είναι ο στρατός και η αστυνομία στους δρόμους
Ο στρατός διαπραγματεύεται με τον πρόεδρο και εκπροσώπους της εκστρατείας GenZ, στην οποία συμμετέχει η ομάδα Hami Nepal που οργάνωσε τις διαμαρτυρίες, για τη συγκρότηση νέας κυβέρνησης. Ο δήμαρχος του Κατμαντού, Μπαλέν Σαχ και η πρώην πρόεδρος του Ανώτατου Δικαστηρίου, Σουσίλα Καρκί, έχουν αναφερθεί ως πιθανοί υποψήφιοι για την ηγεσία της νέας κυβέρνησης.
Η Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας του Νεπάλ αποφάσισε να κρατήσει το αεροδρόμιο του Κατμαντού κλειστό για όλες τις πτήσεις εσωτερικού και εξωτερικού «μέχρι νεωτέρας». Το πρόβλημα είναι πως ο στρατός δεν μπορεί να μείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα στους δρόμους, πρέπει να υπάρξουν διαβουλεύσεις και επιστροφή στην ομαλότητα.
Οι αρχές προειδοποίησαν ότι «αναρχικά στοιχεία έχουν διεισδύσει στις διαδηλώσεις, πραγματοποιώντας εμπρησμούς, λεηλασίες, βανδαλισμούς δημόσιας και ιδιωτικής περιουσίας, στοχευμένες βίαιες επιθέσεις και ακόμη και απόπειρες σεξουαλικών επιθέσεων».
«Οποιαδήποτε τέτοια εγκληματική πράξη που διαπράττεται υπό το πρόσχημα της διαδήλωσης θα αντιμετωπίζεται ως αξιόποινη πράξη και θα λαμβάνονται αυστηρά μέτρα από τις δυνάμεις ασφαλείας», δήλωσε ο στρατός, όπως μεταφέρουν τα τοπικά ΜΜΕ. Αυτό είναι το αφήγημα που πρέπει να αντιπαρέλθουν οι εξεγερμένοι.
Η κυβέρνηση είχε αποτύχει πλήρως στην αποστολή της, τώρα όμως απαιτείται οργάνωση
Οι διαμαρτυρίες των νέων στο Νεπάλ (λένε τα πιο φιλικά μέσα της χώρας) ανέτρεψαν μια αποτυχημένη πολιτική τάξη, αλλά άφησαν βαθιά σημάδια καταστροφής, απώλειας και χάους. Η πραγματική δοκιμασία τώρα έγκειται στο αν οι νέοι μπορούν να μετατρέψουν τον ενθουσιασμό τους για διαμαρτυρία σε πειθαρχία διακυβέρνησης.
Οι διήμερες διαμαρτυρίες που συγκλόνισαν το Νεπάλ οδήγησαν αδιαμφισβήτητα τη χώρα σε μια νέα εποχή. Αυτό που ξεκίνησε ως μια εξέγερση των νέων ενάντια σε μια κουρασμένη πολιτική τάξη κατέληξε στην κατάρρευση της, αλλά και με πληγές που θα χρειαστεί χρόνος για να επουλωθούν.
Η κλίμακα της οργής, οι νέες ζωές που χάθηκαν και η αποφασιστικότητα που επιδείχθηκε στους δρόμους έχουν ήδη γράψει μια νέα ιστορία για τη χώρα. Ωστόσο, οι συνέπειες αποτελούν μια θλιβερή υπενθύμιση ότι οι γρήγορες αλλαγές συχνά συνοδεύονται από κόστος που δεν μπορεί να αγνοηθεί.
Οι δύο ημέρες αναταραχών στοίχισαν τη ζωή σε πολλούς νέους και σε μερικούς αστυνομικούς. Οι οικογένειες θρήνησαν τους γιους και τις κόρες τους. Η θυσία τους έγινε το σύμβολο της απαίτησης μιας γενιάς για αλλαγή. Όμως υπήρξαν και άλλα σοβαρά φαινόμενα με αποδράσεις κλοπή αυτόματων όπλων και ληστείες. Αυτές δεν ήταν οι ενέργειες που ήθελαν οι νεαροί διαδηλωτές, αλλά έγιναν οι συνέπειες μιας ισχυρής εξέγερσης.
Η ανοικοδόμηση θέλει διάλογο και συμμετοχή
Εν τω μεταξύ, οι διαμαρτυρίες των νέων κατάφεραν να ανατρέψουν ένα καθεστώς που δεν είχε ανταποκριθεί στις προσδοκίες, αλλά άφησαν πίσω τους ένα ίχνος καταστροφής. Η πυρπόληση κυβερνητικών κτιρίων μπορεί να έμοιαζε με συμβολική νίκη για τους οργισμένους διαδηλωτές, αλλά αύριο τα ίδια αυτά γραφεία θα χρειαστούν για την παροχή δημόσιων υπηρεσιών.
Οι νέοι ηγέτες θα έχουν το καθήκον να ανοικοδομήσουν ό,τι καταστράφηκε, χρησιμοποιώντας τους ίδιους σπάνιους εθνικούς πόρους. Οι διαδηλωτές έδειξαν πράγματι τη δύναμη, την αλληλεγγύη και την ισχύ τους. Τώρα όμως πρέπει να δείξουν ωριμότητα και να αναγνωρίσουν ότι το να οδηγήσουν μια χώρα έξω από το χάος δεν είναι το ίδιο με το να ανατρέψουν ένα καθεστώς.
Ο ενθουσιασμός και ο ζήλος της διαμαρτυρίας πρέπει να μετατραπούν σε πειθαρχία διακυβέρνησης. Διαφορετικά, οι θυσίες αυτών των δύο ημερών μπορεί να είναι μάταιες. Αυτή τη στιγμή, κανείς δεν θέλει να δει αυτούς τους νέους να χάνουν τον προσανατολισμό τους, καθώς αυτό θα εντείνει μόνο την αναταραχή στη χώρα.
Επιλέγεται να μην χρησιμοποιείται ο όρος Gen Z στο παρόν άρθρο, γιατί η πολιτική διαφθορά και οι εξεγέρσεις, είναι φύσει πολιτικά φαινόμενα και όχι πολιτιστικά φαινόμενα. Ο όρος εφόσον χρησιμοποιηθεί περιγράφοντας μια γενιά με «ομοιογενή χαρακτηριστικά» μπορεί να αποπολιτικοποιήσει τα φαινόμενα που οδήγησαν στον ξεσηκωμό των πολιτών, σε οποιαδήποτε γενιά και αν ανήκουν.
Πως μοιάζει το «αύριο» μετά από μια εξέγερση;
Και φυσικά, υπάρχει και το ζήτημα της διεθνούς αντίληψης. Οι εικόνες των νέων που αντιμάχονται μια διεφθαρμένη πολιτική τάξη κέρδισαν τη συμπάθεια του εξωτερικού, αλλά οι εικόνες των λεηλασιών, των εμπρησμών και των αποδράσεων από τις φυλακές προκάλεσαν ανησυχία.
Οι χώρες που έχουν προσφέρει βοήθεια και καλή θέληση στο Νεπάλ για δεκαετίες είναι τώρα επιφυλακτικές. Θέλουν να δουν αν η νέα κυβέρνηση μπορεί να επιδείξει πειθαρχία, σταθερότητα και υπευθυνότητα. Χωρίς αυτές τις ιδιότητες, το Νεπάλ κινδυνεύει να μείνει χρόνια πίσω στην ανοικοδόμηση του μέλλοντος.
Σε αυτή τη συγκυρία, ακούγονται κάποιες σοφές και καλοπροαίρετες φωνές. Συμφωνούν ότι η παλιά τάξη πραγμάτων είχε αποτύχει και έπρεπε να φύγει, αλλά προτρέπουν επίσης τους νέους να μην επαναλάβουν τα λάθη των προηγούμενων ηγετών. Οι διαδηλώσεις στους δρόμους μπορούν να αλλάξουν καθεστώτα, αλλά από μόνες τους δεν μπορούν να κυβερνήσουν μια χώρα.
Η διακυβέρνηση απαιτεί υπομονή, στρατηγική και αυτοσυγκράτηση. Απαιτεί την προστασία των θεσμών –ακόμα και αν είναι ατελείς– επειδή μέσα σε αυτούς βρίσκεται η δομή της καθημερινής ζωής. Η καταστροφή τους σε μια κρίση οργής θα κάνει μόνο το αύριο πιο δύσκολο.
Συνοψίζοντας, η γενναιότητα και η θυσία των νέων θα μείνουν στην ιστορία ως η δύναμη που έθεσε τέλος σε μια εποχή. Ωστόσο, το χάος που ακολούθησε προειδοποίησε όλους ότι χωρίς πειθαρχία, η αλλαγή μπορεί γρήγορα να χάσει τον προσανατολισμό της.
Ο νεότερος απολογισμός της εξέγερσης
Το υπουργείο Υγείας και Πληθυσμού ανέφερε βαρύ απολογισμό από τις διαδηλώσεις της Δευτέρας και της Τρίτης, επιβεβαιώνοντας 30 θανάτους και 1.033 τραυματίες σε ολόκληρη τη χώρα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν το βράδυ της Τετάρτης, 713 τραυματίες έχουν ήδη πάρει εξιτήριο, ενώ 55 παραπέμφθηκαν σε άλλα νοσηλευτικά ιδρύματα για περαιτέρω θεραπεία. Άλλοι 253 ασθενείς παραμένουν νοσηλευόμενοι.
Η απαγόρευση κυκλοφορίας επιβάλλεται χωρίς σαφή ορίζοντα ανάκλησης
Ο στρατός του Νεπάλ επέβαλε απαγορευτικά μέτρα και απαγόρευση κυκλοφορίας σε όλη τη χώρα ως απάντηση στην κλιμάκωση των ταραχών που συνδέονται με τις διαμαρτυρίες των νέων. Ο στρατός ανέφερε ότι οι απαγορευτικές διαταγές θα παραμείνουν σε ισχύ μέχρι τις 5:00 μ.μ. σήμερα, μετά την οποία θα επιβληθεί απαγόρευση κυκλοφορίας σε ολόκληρη τη χώρα από τις 6:00 π.μ. την Πέμπτη, 26 Bhadra (11 Σεπτεμβρίου).
Ο στρατός πρόσθεσε ότι θα ληφθούν περαιτέρω αποφάσεις ανάλογα με την εξέλιξη της κατάστασης ασφαλείας. Η ανακοίνωση εξέφρασε ευγνωμοσύνη στους πολίτες για τη συνεργασία τους μέχρι στιγμής στη διατήρηση της τάξης και της ασφάλειας, ενώ εξέφρασε επίσης τη λύπη της για την απώλεια ζωών και περιουσιών κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων.
Ο στρατός κάλεσε επίσης τους συνταξιούχους στρατιώτες, τους δημόσιους υπαλλήλους, τους δημοσιογράφους και το ευρύ κοινό να μην υποκύψουν σε παραπληροφόρηση και να βασίζονται μόνο σε επίσημες ανακοινώσεις.
Τονίζοντας την ενότητα, κάλεσε όλους τους Νεπαλέζους να βοηθήσουν στην προστασία της εθνικής ακεραιότητας, στη διατήρηση της κοινωνικής αρμονίας και στην υποστήριξη των δυνάμεων ασφαλείας για την προστασία των πολιτών και την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας.
Τι συνέβαινε πριν την εξέγερση στο Νεπάλ
Το κόμμα Rashtriya Prajatantra το οποίο πρεσβεύει την επιστροφή στη μοναρχία και τον θρησκευτικό εθνικισμό, έκανε για μήνες ισχυρές διαδηλώσεις με έτερους φιλοβασιλικούς, εθνικιστές και θρησκόληπτους για την επαναφορά ενός θρησκευτικού κράτους με την μοναρχία επικεφαλής. Ζητούσαν την επαναφορά του Ινδουισμού ως κυρίαρχης θρησκείας και μείωση του κοσμικού χαρακτήρα του κράτους.
Για να γίνει σαφές ο διάλογος μεταξύ των θρησκόληπτων και των θρήσκων ινδουιστών εντός του Νεπάλ, ένα από τα επιχειρήματα για την κατάργηση της μοναρχίας είναι η προφητεία… του Γκουρού Γκοραχνάθ! Ο οποίος είχε προφητεύσει πως η μοναρχία θα διαρκούσε 11 γενιές. Μερίδα των φιλομοναρχικών λοιπόν στεκόμενοι στην προφητεία θεωρούν πως αυτή έχει εκπληρωθεί.
Εννέα μέλη της βασιλικής οικογένειας, συμπεριλαμβανομένου του βασιλιά Μπιρέντρα και της βασίλισσας Αϊσγουάρια, σκοτώθηκαν από τον πρίγκιπα Ντιπέντρα στο παλάτι, με τον τελευταίο να αυτοπυροβολείται στο κεφάλι μετά το φονικό όπου σκότωσε και τα περισσότερα αδέρφια του. Ο Ντιπέντρα ανακηρύχθηκε βασιλιάς του Νεπάλ ενώ βρισκόταν σε κώμα, παρά την δολοφονία του πατέρα και των αδελφών του.
Ο αδελφός του Μπιρέντρα, Γκιανέντρα, ανέλαβε τότε το θρόνο και έγινε ο 11ος βασιλιάς του Νεπάλ και μετά τη σύντομη και αυταρχική βασιλεία του ως δικτάτορας έως το 2008 με ογκώδεις διαδηλώσεις, η μοναρχία καταργήθηκε συνταγματικά. Όμως υπάρχουν ακόμα κόμματα και οπαδοί που προσδοκούν την επιστροφή του Γκιανέντρα και εργάζονται προς αυτή την κατεύθυνση. Πλέον οι νέοι οφείλουν να προστατεύσουν και να διαφυλάξουν την εξέγερσή τους.
