Πολλά στοιχεία της άφιξής τους παραμένουν ασαφή και αμφισβητήσιμα.
Η πτήση ήταν μέρος «ενός σαφούς σχεδίου για την εκκαθάριση των Παλαιστινίων από τη Γάζα και τη Δυτική Όχθη», δήλωσε τη Δευτέρα ο υπουργός Εξωτερικών Ρόναλντ Λαμόλα.
Οι ισραηλινές αρχές δεν έχουν απαντήσει σε αυτή την κατηγορία. Ωστόσο, δήλωσαν ότι η Νότια Αφρική είχε προηγουμένως συμφωνήσει να δεχτεί τους 153 Παλαιστινίους.
Το BBC ζήτησε από τις αρχές της Νότιας Αφρικής να σχολιάσουν το θέμα.
Η παλαιστινιακή πρεσβεία στη Νότια Αφρική δήλωσε ότι η ομάδα έφυγε από το αεροδρόμιο Ραμόν του Ισραήλ και πέταξε στη χώρα μέσω της πρωτεύουσας της Κένυας, Ναϊρόμπι, «χωρίς καμία προηγούμενη ειδοποίηση ή συντονισμό».
Ανέφερε ότι «μια μη καταχωρημένη και παραπλανητική οργάνωση» εκμεταλλεύτηκε τη δυσχερή κατάσταση των πολιτών της Γάζας, «εξαπάτησε οικογένειες, συγκέντρωσε χρήματα από αυτές και διευκόλυνε το ταξίδι τους με παράνομο και ανεύθυνο τρόπο».
Το παλαιστινιακό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε μέσω της πρεσβείας ότι συνεργάζεται με τη Νότια Αφρική για να «αντιμετωπίσει την κατάσταση που προέκυψε από αυτό το παράπτωμα».
Το ιστορικό της επίμαχης πτήσης
Η πτήση που βρίσκεται στο επίκεντρο της διαμάχης έφτασε την Πέμπτη στο Διεθνές Αεροδρόμιο OR Tambo της Νότιας Αφρικής.
Αρχικά, στους επιβάτες αρνήθηκε η είσοδος στη χώρα και παρέμειναν εγκλωβισμένοι στο αεροπλάνο για περισσότερες από 10 ώρες.
Οι αρχές της Νότιας Αφρικής, η οποία υποστήριξε σθεναρά την παλαιστινιακή υπόθεση κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Γάζα μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς, δήλωσαν ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι επιβάτες δεν είχαν σφραγίδες αναχώρησης στα διαβατήριά τους. Οι Παλαιστίνιοι έχουν το δικαίωμα να ταξιδεύουν στη Νότια Αφρική για 90 ημέρες χωρίς βίζα.
Τελικά, η ομάδα επιτράπηκε να αποβιβαστεί μετά από παρέμβαση μιας τοπικής φιλανθρωπικής οργάνωσης. Ο Πρόεδρος της Νότιας Αφρικής Σιρίλ Ραμαπόσα δήλωσε ότι αυτό έγινε από «ενσυναίσθηση [και] συμπόνια». Είκοσι τρεις από τους επιβάτες είχαν ήδη πάρει πτήσεις για άλλους προορισμούς, οπότε σε 130 επιτράπηκε να εισέλθουν στη χώρα, σύμφωνα με τις αρχές της Νότιας Αφρικής.
Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου σχετικά με την ετοιμότητα της Νότιας Αφρικής να φιλοξενήσει τη Σύνοδο Κορυφής των ηγετών της G20, που θα πραγματοποιηθεί αυτό το Σαββατοκύριακο, ο Λαμόλα δήλωσε ότι η πτήση της Πέμπτης φαινόταν να αποτελεί μέρος ενός «ευρύτερου σχεδίου για την απομάκρυνση των Παλαιστινίων από την Παλαιστίνη σε πολλά διαφορετικά μέρη του κόσμου».
«[Αυτή] είναι μια σαφώς οργανωμένη επιχείρηση, επειδή δεν τους στέλνουν μόνο στη Νότια Αφρική. Υπάρχουν και άλλες χώρες στις οποίες έχουν σταλεί τέτοιες πτήσεις», είπε, χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες. Πρόσθεσε ότι το θέμα διερευνάται.
Πριν από δύο εβδομάδες, ένα άλλο αεροπλάνο που μετέφερε 176 Παλαιστινίους προσγειώθηκε στο Γιοχάνεσμπουργκ, με μερικούς από τους επιβάτες να συνεχίζουν το ταξίδι τους προς άλλες χώρες, σύμφωνα με την τοπική φιλανθρωπική οργάνωση Gift of the Givers που βοηθά τους αφιχθέντες.
Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει επανειλημμένα μιλήσει για την «εθελοντική» επανεγκατάσταση Παλαιστινίων από τη Γάζα – μια κίνηση που έχει επικριθεί από τους Παλαιστινίους, τις οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πολλούς στην διεθνή κοινότητα.
Μιλώντας μια μέρα μετά την άφιξη της πτήσης, ο πρόεδρος της Νότιας Αφρικής δήλωσε ότι οι Παλαιστίνιοι «με κάποιο μυστηριώδη τρόπο επιβιβάστηκαν σε αεροπλάνο που πέρασε από το Ναϊρόμπι» και πέταξε προς τη Νότια Αφρική, σύμφωνα με την τοπική ηλεκτρονική έκδοση News24.
Ο ισραηλινός στρατιωτικός οργανισμός Cogat, ο οποίος ελέγχει τα συνοριακά περάσματα της Γάζας, δήλωσε σε ανακοίνωσή του: «Οι κάτοικοι έφυγαν από τη Λωρίδα της Γάζας αφού ο Cogat έλαβε έγκριση από μια τρίτη χώρα να τους δεχτεί». Δεν προσδιόρισε τη χώρα εκείνη τη στιγμή.
Τη Δευτέρα, ο Cogat κατονόμασε τη Νότια Αφρική ως την τρίτη χώρα που είχε συμφωνήσει να δεχτεί τους Παλαιστινίους.
Η Νότια Αφρική έχει ασκήσει έντονη κριτική στην ισραηλινή στρατιωτική επιχείρηση στη Γάζα.
Η διαχρονική συμπαράσταση της Νότιας Αφρικής στους Παλαιστινίους
Η συμπαράσταση της χώρας στον αγώνα των Παλαιστινίων για ένα ανεξάρτητο κράτος χρονολογείται από δεκαετίες, ιδίως από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν ο Νέλσον Μαντέλα, σύμβολο του κινήματος κατά του απαρτχάιντ, δεσμεύτηκε να υποστηρίξει τον παλαιστινιακό αγώνα.
Από την έναρξη της σύγκρουσης έχουν πραγματοποιηθεί μεγάλες διαδηλώσεις υπέρ των Παλαιστινίων σε όλη τη Νότια Αφρική.
Μικρότερες διαδηλώσεις και συγκεντρώσεις υπέρ του Ισραήλ έχουν πραγματοποιηθεί στη χώρα, η οποία φιλοξενεί τη μεγαλύτερη εβραϊκή κοινότητα στην υποσαχάρια Αφρική.
Το 2023, η κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής κατέθεσε αγωγή κατά του Ισραήλ στο Διεθνές Δικαστήριο, κατηγορώντας το για γενοκτονία στη Γάζα. Το Ισραήλ απέρριψε κατηγορηματικά τον ισχυρισμό της Νότιας Αφρικής, χαρακτηρίζοντάς τον «αβάσιμο».
