Αντιφατικές δηλώσεις, ασυνάρτητες προσεγγίσεις, διαρκείς παλινωδίες στη χάραξη πολιτικής: διεθνολόγοι είναι έτοιμοι να σκίσουν τα πτυχία τους στη δεύτερη προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ.
Και διανύει μόλις τον πέμπτο μήνα…
Αρκετοί εικάζουν ότι ο Αμερικανός πρόεδρος εφαρμόζει τη «θεωρία του τρελού», στα χνάρια του Ρίτσαρντ Νίξον, ενόσω επιχειρεί την αναβίωση της επεκτατικής εξωτερικής πολιτικής στο τέλος της «Χρυσής Εποχής» της Αμερικής επί της προεδρίας του ιμπεριαλιστή Ουίλιαμ ΜακΚίνλεϊ.
Άλλοι, και δεν είναι λίγοι, διαβλέπουν νέτα-σκέτα έλλειψη συνεκτικής στρατηγικής.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι η ομάδα Τραμπ λειτουργεί εκτός κάθε εγχειριδίου εξωτερικής πολιτικής.
Σηματοδοτώντας το τέλος των ΗΠΑ ως (αυτοπροβαλλόμενου) «φάρου» της φιλελεύθερης δημοκρατίας, ο Αμερικανός πρόεδρος αψηφά πλήρως το διεθνές δίκαιο, πριμοδοτώντας -με ορατό πλέον τον κίνδυνο μπούμερανγκ- το νόμο του ισχυρού.
Αντιμετωπίζει τις διεθνείς σχέσεις με συναλλακτικούς όρους και την παρωχημένη υπεροψία του παγκόσμιου «σερίφη» – «κυβερνών τη χώρα [τις ΗΠΑ] και τον κόσμο», διατράνωσε πρόσφατα σε συνέντευξη στο περιοδικό The Atlantic.
Σε αυτό το πλαίσιο, χειρίζεται ad hoc όσους κατατάσσει ως περιφερειακούς παίκτες -από την νατοϊκή σύμμαχο Ευρώπη, μέχρι την Τουρκία, το Ισραήλ, τα αραβικά κράτη της Μέσης Ανατολικής και το Ιράν, την Ινδία και τους συμμάχους των ΗΠΑ στην περιοχή Ασίας/Ειρηνικού- ενόσω επαναφέρει τις «σφαίρες επιρροής» ως κατευθυντήρια αρχή στις παγκόσμιες σχέσεις και ως αντικείμενο προσωποπαγούς διαπραγμάτευσης με τις μεγάλες δυνάμεις.
Όμως έχει ως φόντο έναν κόσμο που αλλάζει…
Ιδανικά, ο Ντόναλντ Τραμπ φαντάζεται τον εαυτό του, τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν και τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ να κρίνουν τις μοίρες αυτού του κόσμου γύρω από ένα τραπέζι, με υπερίσχυση του μότο του «Πρώτα η Αμερική».
Οι μέχρι στιγμής χειρισμοί του ωστόσο τόσο στο θέμα του ουκρανικού, όσο και στο θέμα των δασμών, σκιαγραφούν έναν Αμερικανό πρόεδρο αυτοεγκλωβισμένο σε διακηρυγμένους στόχους, αμφιλεγόμενα τακτικιστικά πισωγυρίσματα και διογκούμενα γεωπολιτικά διλήμματα, πλέον με την επίγνωση ότι η επίλυσή τους δεν εξαρτάται απλά από τη βούλησή του.
Αντιθέτως η αποφασιστικότητα, η αξιοπιστία και το ηγετικό προφίλ του τώρα δοκιμάζονται ανοιχτά από το Πεκίνο και από τη Μόσχα.
Τόσο, ώστε στις ΗΠΑ ο χαρακτηρισμός του ως MAGA (Make America Great Again) να αντικαθίσταται τώρα στα social media, αλλά και στην ασταθή Γουόλ Στριτ από το όρο «TACO».
Ήτοι «Trump Always Chickens Out», ελληνιστί «Ο Τραμπ πάντα κιοτεύει».
Τα συναφή ερωτήματα πια πολλαπλασιάζονται.
Πώς θα χειριστεί εφεξής ο Αμερικανός πρόεδρος τον πόλεμο στην Ουκρανία, τον οποίο αρχικά υποσχόταν ότι θα τερμάτιζε «μέσα σε 24 ώρες», αλλά τώρα λέει ότι «δεν είναι δικός μου πόλεμος», ενόσω επιδιώκει συμφιλίωση με τη Μόσχα;
Και δη την ώρα που το Κρεμλίνο βλέπει, μέσα από τον διχασμό της Δύσης, πρόσφορο έδαφος για να επιβάλλει τους όρους της μεταψυχροπολεμικής τάξης στην Ευρώπη;
Ποιό μήνυμα στέλνει με αυτή τη στάση η Ουάσιγκτον στο Πεκίνο, το οποίο ανθίσταται στον εμπορικό πόλεμο και παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στην Ουκρανία, ως πιθανό γνώμονα για μια επίθεση στην Ταϊβάν;
Πολλώ μάλλον όταν η κυβέρνηση Τραμπ ασκεί -όπως και στους Ευρωπαίους- αφόρητες πιέσεις στους συμμάχους των ΗΠΑ στην Ασία για κατακόρυφη αύξηση των αμυντικών δαπανών, ενόσω κατηγορεί την Ταϊβάν (όπως και το Κίεβο) για «εκμετάλλευση» των ΗΠΑ, εν προκειμένω για μονοπώληση της αγοράς ημιαγωγών, επιβάλλοντας μάλιστα δασμούς στις εξαγωγές της.
Από την πολιτική απομονωτισμού μέχρι τη διατάραξη των συμμαχιών, η «στρατηγική ασάφεια» της εποχής Τραμπ 2.0 έχει αρχίσει να φαντάζει στα μάτια πολλών, εχθρών και μη, ως επιταχυντής της αμερικανικής παρακμής, με πολλαπλασιαστή τα στοιβαζόμενα εσωτερικά προβλήματα -οικονομικά, κοινωνικά και θεσμικά- στις ΗΠΑ.
Επίδοξος «ειρηνοποιός» ένεκα πολιτικής ματαιοδοξίας, εν τω μεταξύ, ο Αμερικανός πρόεδρος δεν θέλει, λέει, νέους πολέμους.
Όμως τα μηνύματα που στέλνει με τη στάση του είναι άκρως ανησυχητικά.
Το Πεκίνο -και όχι μόνο- «δικαίως υποψιάζεται ότι, όπως ισχύει με τους απανταχού νταήδες, το επιθετικό θράσος του Τραμπ κρύβει την αδυναμία ενός δειλού», παρατηρεί εύγλωττα ο αρθρογράφος του Guardian, Σάιμον Τίσνταλ.
Στην πραγματικότητα, αναφέρει, ο Αμερικανός πρόεδρος «υποκύπτει στη ρωσική επιθετικότητα» και «είναι τρομοκρατημένος ότι το Ισραήλ θα ξεκινήσει πολέμους πλήρους κλίμακας με το Ιράν και τη Συρία, συμπαρασύροντας τις ΗΠΑ».
Εάν η υφιστάμενη κατάσταση δεν ήταν τόσο εφιαλτικά επικίνδυνη, θα μπορούσε να την χαρακτηρίσει κανείς έως και τραγική ειρωνεία…
