Ένα θανατηφόρο περιστατικό αιμορραγικού πυρετού μετά από τσίμημα από τσιμπούρι στα τέλη Ιουνίου, αλλά και η πρόσφατη ανακοίνωση της νόσου Lyme εξαιτίας τσιμπήματος από τσιμπούρι, από την οποία ταλαιπωρείται ο τραγουδιστής Τζάστιν Τίμπερλέϊκ, έχουν φέρει στο προσκήνιο αυτά τα ενοχλητικά αραχνίδια.
Δύο επιστήμονες του ΕΟΔΥ, η Δρ Σμαράγδα Σωτηράκη Κτηνίατρος, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κολλεγίου Κτηνιατρικής Παρασιτολογίας Διευθύντρια Ινστιτούτου Κτηνιατρικών Ερευνών ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ και ο Δρ Αντώνιος Μιχαηλάκης Προϊστάμενος Εργ. Εντόμων & Παρασίτων Υγειονομικής Σημασίας Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο & Αν. Μέλος του ΔΣ ΕΟΔΥ ενημερώνουν για τους κρότωνες (τσιμπούρια) που τείνουν να μας προβληματίζουν και να μας… τσιμπούν όλο και πιο συχνά
Υπενθυμίζεται ότι ο 70χρονος κτηνοτρόφος από την Ελασσόνα πέθανε από αιμορραγικό πυρετό Κριμαίας – Κονγκό, καθώς μολύνθηκε από τσιμπούρι. Ο άτυχος άνδρας νοσηλευόταν επί μέρες σε βαριά κατάσταση στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας. Στην Ελλάδα έχει καταγραφεί στο παρελθόν άλλο ένα εγχώριο κρούσμα της νόσου, το 2008 στη Θράκη
Η συγκεκριμένη νόσος μεταδίδεται μέσω τσιμπήματος τσιμπουριών ή μέσω επαφής με σωματικά υγρά ή εκκρίσεις ανθρώπων ή ζώων, σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ.
Η περίπτωση του Τζάστιν Τίμπερλεϊκ και της νόσου Lyme ευτυχώς δεν είναι απειλητική για τη ζωή, είναι όμως ιδιαίτερα ενοχλητική και εξαντλητική για τον δημοφιλή τραγουδιστή.
Τι είναι οι κρότωνες
Όπως ενημερώνουν οι δυο ειδικοί οι κρότωνες (τσιμπούρια) διαθέτουν 4 ζεύγη ποδιών (αντί για 3 που διαθέτουν τα έντομα) και ανήκουν στην Υποκλάση των Ακάρεων (Κλάση Αραχνιδίων). Χαρακτηρίζονται ως εξωπαράσιτα που τρέφονται με το αίμα θηλαστικών, πτηνών, ερπετών και αμφιβίων και αποτελούν (μετά τα κουνούπια) τους σημαντικότερους διαβιβαστές νοσημάτων παγκοσμίως.
Μπορούν να μεταδώσουν σοβαρές λοιμώξεις στον άνθρωπο, όπως η νόσος Lyme, η κροτωνογενής εγκεφαλίτιδα και ο αιμοραγγικός πυρετός Κριμαίας – Κονγκό (CCHF), καθώς και ασθένειες στα ζώα, όπως η ερλιχίωση και η πιροπλάσμωση.
Ο βιολογικός τους κύκλος χωρίζεται σε αυγό (μη παρασιτικό και ακίνητο), προνύμφη (με το μάτι φαίνονται σαν κομμάτια από σκόνη), νύμφη (μέγεθος σαν κεφάλι από καρφίτσα ή σπόρος) και ενήλικο. Το ενήλικο ομοιάζει με μικρή αράχνη και είναι το στάδιο εκείνο που προσκολλάται στον ξενιστή και όταν τραφεί (θηλυκό) διογκώνεται και το σώμα του γεμίζει αίμα.
Ένα κύριο χαρακτηριστικό τους είναι ότι απαντώνται σε πολλούς φαινοτύπους με διαφορετικά χρώματα, από κοκκινωπά έως σκούρα καφέ ή μαύρα/γκρι. Επίσης μπορούν να αναρριχηθούν στα φυτά ή να περπατούν στο έδαφος και επιτίθενται στα διερχόμενα ζώα ή τον άνθρωπο χρησιμοποιώντας τα άγκιστρα που έχουν στα πόδια τους στήνοντας ουσιαστικά «ενέδρα». Τα βρίσκουμε σε περιοχές με βλάστηση, όπως δάση, λιβάδια, περιοχές με θάμνους και πάρκα, ανάλογα με το είδος τους. Είναι πιο δραστήρια από την άνοιξη μέχρι το φθινόπωρο, αλλά απαντώνται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Ξενιστές
Αρκετά από τα είδη κροτώνων έχουν βιολογικό κύκλο που περιλαμβάνει 3 διαφορετικούς ξενιστές δηλαδή κατά τη διάρκεια της ζωής τους μετακινούνται από το ένα είδος ζώου στο άλλο. Το γεγονός αυτό αυξάνει την πιθανότητα μόλυνσής τους από κάποιο παθογόνο το οποίο και θα μεταφέρουν στον επόμενο ξενιστή (ζώο ή άνθρωπο).
Όλα τα παραπάνω αποδεικνύουν πόσο σημαντική είναι η πρόληψη παρασιτισμού από κρότωνες, καθώς και η προσεκτική απομάκρυνσή τους. Αναλυτικότερα, η απομάκρυνση θα πρέπει να πραγματοποιηθεί με ειδικό τρόπο προκειμένου να μη μείνουν στο δέρμα τμήματα από το τσιμπούρι και να μην πιεστεί (ζουληχτεί) το σώμα του.
Νοσήματα και κρότωνες
Τα νοσήματα κροτωγενούς προέλευσης (tick-borne diseases) παρουσιάζουν παγκόσμια διασπορά και αυξανόμενη συχνότητα αποτελώντας σημαντική απειλή για τη δημόσια και κτηνιατρική υγεία. Πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί το θανατηφόρο κρούσμα Αιμορραγικού Πυρετού Κριμαίας–Κονγκό (CCHF) στη Θεσσαλία, το οποίο προκάλεσε συναγερμό στις υγειονομικές αρχές.
Ο ιός CCHF μεταδίδεται στον άνθρωπο κυρίως μέσω δήγματος από μολυσμένους κρότωνες και κυκλοφορεί σε φυσικούς ξενιστές όπως οικόσιτα και άγρια θηλαστικά και πτηνά (ιδιαίτερης σημασίας είναι τα αποδημητικά πουλιά), που σπάνια εκδηλώνουν νόσημα.
Η αύξηση των κρουσμάτων αυτών συνδέεται με ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η αποψίλωση δασών, οι αλλαγές στη χρήση γης και η αστικοποίηση, που μεταβάλλουν τα οικοσυστήματα και διευκολύνουν τη διασπορά των παθογόνων.Παράλληλα, η αυξανόμενη ανθεκτικότητα κροτώνων σε βιοκτόνα (ακαρεοκτόνα) επηρεάζει την οικολογία τους.
Λ.Ε. kosmoslarissa.gr (Mε πληροφορίες από ygeiamou.gr – Νίκη Ψάλτη)
