Οποιοι περίμεναν μέσα από την «Ιθάκη» να καταφέρουν να «ανιχνεύσουν» ποια στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ επιθυμεί να έχει και πάλι μαζί του ο Αλέξης Τσίπρας δεν δικαιώθηκαν. Οπως και όσοι πίστευαν ότι για την κρίσιμη περίοδο 2015-19 θα υπάρχει ισχυρή δόση αυτοκριτικής.
Για έναν πολιτικό που σκέφτεται να επανέλθει στην κεντρική πολιτική σκηνή, κάτι τέτοιο μπορεί να γυρίσει «μπούμερανγκ». Με «σταυροβελονιά» στις επίμαχες σελίδες υπερασπίστηκε τη διαπραγμάτευση που έκανε, αναφέρθηκε σε παραφωνίες, λάθη, καθώς και στην «υπερβολική αυτοπεποίθηση» που υπήρχε, καταλήγοντας να αναλύει τον κρίσιμο ρόλο του δημοψηφίσματος για την επίτευξη της τελικής συμφωνίας.
Ο βασικός στόχος είναι σαφής: Ο πρώην πρωθυπουργός επιθυμεί να «ξεκαθαρίσει λογαριασμούς» από το παρελθόν, να πείσει ότι ήταν εξαρχής αταλάντευτη απόφασή του η παραμονή στο ευρώ και να σβήσει «σκιές», παρά το γεγονός ότι ο ίδιος ομολογεί ότι η κυβέρνησή του ταλανιζόταν από «αντιφάσεις».
Δεν ανοίγει νέα μέτωπα – Ο πρώην πρωθυπουργός με την «Ιθάκη» δεν προσπαθεί να ανοίξει μέτωπο με νέα πρόσωπα. Τις πιο σφοδρές επιθέσεις τις έκανε σε όσους τον είχαν στοχεύσει στο παρελθόν, αλλά δεν είχε απαντήσει.
Το ότι επιλογή του δεν ήταν να ανοίξει μέτωπο συγκρούσεων με νέα πρόσωπα προκύπτει από το γεγονός ότι τις πιο σφοδρές και δηκτικές επιθέσεις τις έκανε σε όσους τον είχαν στοχεύσει στο παρελθόν, αλλά δεν είχε απαντήσει. Ετσι η πεντάδα με τους Γιάνη Βαρουφάκη, Ζωή Κωνσταντοπούλου, Παναγιώτη Λαφαζάνη, Παύλο Πολάκη και Στέφανο Κασσελάκη δέχθηκε τα ισχυρότερα πυρά.
Οσον αφορά άλλα πρόσωπα, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, πέρα από δύο αναφορές για το τοπικό νόμισμα και την απουσία του από την εκδήλωση για τη ρύθμιση του χρέους, πρέπει να αισθάνεται ικανοποιημένος. Στο βιβλίο περιγράφεται με πολύ καλά λόγια η αποτελεσματικότητα με την οποία εργάστηκε στο Eurogroup με τους ομολόγους του. Ο Πάνος Καμμένος σε μεγάλο βαθμό πέρασε στο «απυρόβλητο».
Στα «μαλακά» έπεσε ο Γιώργος Κατρούγκαλος, με τον συγγραφέα να παραδέχεται πως η «τορπίλη» για τις ασφαλιστικές εισφορές των ελευθέρων επαγγελματιών δεν βυθίζει «ένα γερό σκαρί». «Ηταν σαθρό και έμπαζε ήδη νερά», αναφέρει, με την αυτοκριτική για τον ΣΥΡΙΖΑ την περίοδο 2019-2023 να μην είναι στρογγυλεμένη.
Σε σχέση με την πολυφωνία και τις τάσεις στο κόμμα, έγραψε ότι «υπήρξε ένα έλλειμμα πολιτικής εγρήγορσης από τη μεριά μου. Επρεπε να έχω αντιληφθεί τη σημασία και την αναγκαιότητα μιας πιο καθαρής, πιο αποφασιστικής στάσης». Το γενικότερο συμπέρασμα είναι πως πολλοί πρώην σύντροφοι δεν θα βρεθούν στην «Ιθάκη» μαζί του.
Ο βασικός αντίπαλος – Ολο το βιβλίο διατρέχει μια συνεχής και πολύ σκληρή κριτική για τον Κυριάκο Μητσοτάκη, για ευρεία γκάμα θεμάτων, δείχνοντας ξεκάθαρα πως αυτός είναι ο αντίπαλός του.
Επίσης, Αλέκος Αλαβάνος, Φώτης Κουβέλης, Κώστας Καραμανλής, Γιώργος Παπανδρέου, Αντώνης Σαμαράς, Αλέκα Παπαρήγα, Σταύρος Θεοδωράκης, Πάνος Σκουρλέτης, Νίκος Παππάς, άλλοι λιγότερο, άλλοι περισσότερο, βρέθηκαν στο στόχαστρο του πρώην πρωθυπουργού. Αυτό που δεν σχολιάστηκε είναι ότι όλο το βιβλίο διατρέχει μια συνεχής και πολύ σκληρή κριτική για τον Κυριάκο Μητσοτάκη, για ευρεία γκάμα θεμάτων, δείχνοντας ξεκάθαρα πως αυτός είναι ο αντίπαλός του. Το νέο «παρών» στο πολιτικό σκηνικό, που θα συνοδευθεί με σκληρή κριτική προς τον πρωθυπουργό, αναμένεται να δοθεί στην παρουσίαση του βιβλίου την Τετάρτη.
Η τετράδα
Τα περισσότερα ερωτήματα στο βιβλίο προκλήθηκαν από τις αναφορές στην Εφη Αχτσιόγλου και λιγότερο στον Αλέξη Χαρίτση. Αποκαλύπτοντας πως τους προόριζε για προέδρους του ΣΥΡΙΖΑ και μιλώντας για την άρνησή τους τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2023, αντίστοιχα, να βγουν μπροστά, εκτιμήθηκε, τις πρώτες ώρες της κυκλοφορίας της «Ιθάκης», πως θέλει να τους «κλείσει» την πόρτα για το επόμενο βήμα που θα κάνει. Από τον Νάσο Ηλιόπουλο ζήτησε να μη διασπάσουν το κόμμα, ενώ στον Δημήτρη Τζανακόπουλο αναφέρεται τόσο στην πρώτη φορά που βρέθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου όσο και σε συνάντηση που είχε με τη Μέρκελ.
Μια πιο ψύχραιμη ανάγνωση των περιγραφών του πρώην πρωθυπουργού, που επιβάλλει και συνολική ανάγνωση του συγγράμματος, οδηγεί στο συμπέρασμα πως πέρα από μια πικρία δεν διαφαίνεται κάποια «ρεβάνς» για τους πρώην στενούς συνεργάτες του. Μια ισχυρή ένδειξη για τις προθέσεις των τεσσάρων θα είναι η απόφασή του για το αν θα δώσουν το «παρών» την Τετάρτη στο «Παλλάς».
Η Κεντροαριστερά
Η «πολιτική εκκίνηση» του Αλέξη Τσίπρα σηματοδοτείται από το βιβλίο με τον ευρύτερο προοδευτικό χώρο να εμφανίζεται πιο μουδιασμένος από ποτέ. Κινήσεις όπως η συνύπαρξη Φάμελλου, Χαρίτση, Δούκα, Κόκκαλη στην εκδήλωση για το κλίμα, η κοινή κοινοβουλευτική πρωτοβουλία που πήραν για το ίδιο θέμα ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ και Νέα Αριστερά, αλλά και το αίτημα Κουμουνδούρου και Πατησίων για τη βίαιη προσαγωγή του «Φραπέ», είναι σημαντικές και δείχνουν μια τάση. Δυναμική, ωστόσο, για να συγκροτηθεί κάτι παραπάνω δεν υπάρχει, με το κυοφορούμενο κόμμα Τσίπρα να έχει «παγώσει» σχεδόν τα πάντα.
Η εξίσωση «25+9»
Μπορούν οι πρώην σύντροφοι να πετύχουν κοινοβουλευτικά κάτι μόνοι τους; Η «Κ» είναι σε θέση να γνωρίζει ότι σκέψεις που είχαν γίνει σε επίπεδο στελεχών για τη συγκρότηση μιας νέας κοινοβουλευτικής ομάδας σε καθεστώς δυαρχίας με τον κωδικό «25+9» έμεινε μόνο σε πολύ πρώτες συζητήσεις. Γιατί, για παράδειγμα, η Θεανώ Φωτίου να ξανακαθίσει δίπλα με τον Γιώργο Γαβρήλο από τη στιγμή που όλα δείχνουν ότι, όταν ο Αλέξης Τσίπρας αποφασίσει να φτιάξει κάτι καινούργιο, ο καθένας με τις «αποσκευές» του, μόνος του, θα κληθεί να συμμετάσχει.
Το άλλο «αγκάθι» αφορά την αριθμητική, αφού ούτε το «25» του ΣΥΡΙΖΑ αλλά ούτε και το «9» της Νέας Αριστεράς θεωρείται δεδομένο. Στην κοινοβουλευτική ομάδα της Κουμουνδούρου δεν είναι σίγουρο ότι όλοι οι βουλευτές συμφωνούν με μια τέτοια προοπτική. Ειδικά μια μικρή ομάδα δεν θα απέκλειε να λάβει πρωτοβουλίες λίγο πριν ο Αλέξης Τσίπρας συγκροτήσει τον νέο φορέα.
Το άλλο εμπόδιο έχει να κάνει με την αίσθηση πως μια τέτοια κίνηση ισχυροποίησης της αριστερής πτέρυγας και επανάκτησης της θέσης της αξιωματικής αντιπολίτευσης από το ΠΑΣΟΚ θα ερμηνευόταν ως «ανάχωμα» ή αντιπαραθετική απέναντι στον Αλέξη Τσίπρα. Για τη συντριπτική πλειοψηφία δεν θα ήταν αυτός ο σκοπός, παρά μόνο μια υπόμνηση προς τον πρώην πρωθυπουργό για την ύπαρξη μιας περισσότερο ισχυρής δύναμης μέσα στη Βουλή, η οποία δεν θα πρέπει να περιφρονηθεί. Ακόμη και στη Νέα Αριστερά οι εννέα από τους δώδεκα βουλευτές, που εμφανίζονται να μη βλέπουν αρνητικά την κινητικότητα που υπάρχει στην Αμαλίας, είναι αμφίβολο αν θα ομονοούσαν σε μια τέτοια πρωτοβουλία. Επειδή, όμως, οι ημέρες είναι περίεργες, κανένα σενάριο δεν μπορεί να αποκλειστεί.
