Διανύουμε με νέα ψυχροπολεμική περίοδο, με τις υπερδυνάμεις να ξαναμπαίνουν σε μια κούρσα εξοπλισμών που δεν θα περιοριστεί στο εσωτερικό του πλανήτη, καθώς ΗΠΑ, Ρωσία και Κίνα ετοιμάζονται να ενισχύσουν τις δυνάμεις τους στο διάστημα.
Η Μόσχα και το Πεκίνο αναγκάζονται να επιταχύνουν τις εν λόγω διαδικασίες, καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ παρουσίασε ένα νέο αμερικανικό σχέδιο, το πρόγραμμα Golden Dome, που φέρνει πιο κοντά στην πραγματικότητα τον Πόλεμο των Άστρων.
Οι ΗΠΑ βλέπουν μια αυξανόμενη απειλή από την Κίνα και τη Ρωσία, τους βασικούς ανταγωνιστές τους.
Τις τελευταίες δεκαετίες, η Κίνα έχει προχωρήσει πολύ την τεχνολογία βαλλιστικών και υπερηχητικών πυραύλων της, ενώ η Μόσχα διαθέτει ένα από τα πιο προηγμένα συστήματα πυραύλων διηπειρωτικού βεληνεκούς στον πλανήτη. Η Ρωσία και οι ΗΠΑ έχουν συγκεντρώσει τα μεγαλύτερα οπλοστάσια πυρηνικών κεφαλών παγκοσμίως.
Η Ρωσία και η Κίνα έχουν αναπτύξει δορυφόρους με «προηγμένες δυνατότητες ελιγμών»
Η απειλή των drone έχει επίσης αυξηθεί εν μέσω της προόδου της τεχνολογίας.
«Ο Ρόναλντ Ρίγκαν το ήθελε πριν από πολλά χρόνια», δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος, «αλλά δεν είχαν την τεχνολογία». Τώρα, είπε, η Αμερική θα μπορούσε επιτέλους να οικοδομήσει μια «ασπίδα αντιπυραυλικής άμυνας αιχμής».
Ο Χρυσός Θόλος του Τραμπ -με όνομα που θέλει να δείξει πως θα υπερτερεί του… γήινου Σιδηρού Θόλου του Ισραήλ- έχει σκοπό να προστατεύσει την Αμερική από επίθεση χρησιμοποιώντας, μεταξύ άλλων, εκατοντάδες ή χιλιάδες δορυφόρους που θα μπορούν να παρακολουθούν και να επιτίθενται στους εχθρικούς πυραύλους καθώς απογειώνονται.
Ο Τραμπ είχε υποσχεθεί μια τέτοια ασπίδα στην προεκλογική του εκστρατεία. Στις 20 Μαΐου είπε ότι το «μεγάλο, όμορφο» φορολογικό του νομοσχέδιο, που ακόμα δεν έχει εγκριθεί από το Κογκρέσο, περιλαμβάνει 25 δισεκατομμύρια δολάρια για την αρχική χρηματοδότηση του προγράμματος και ότι το έργο θα κοστίσει συνολικά 175 δισεκατομμύρια δολάρια.
Στην πράξη, το Golden Dome μάλλον θα κοστίσει πολύ περισσότερο -το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου εκτιμά ότι ο λογαριασμός θα μπορούσε να φτάσει τα 500 δισεκατομμύρια δολάρια σε 20 χρόνια- και θα διαρκέσει πολύ περισσότερο από το τρελά αισιόδοξο χρονοδιάγραμμα του Τραμπ των «δυόμισι έως τριών ετών».
Ομοίως, ύποπτος είναι ο ισχυρισμός του Τραμπ ότι το σύστημα θα προσφέρει «σχεδόν 100% προστασία» – το ποσοστό επιτυχίας αναμένεται να εξαρτηθεί από το εύρος της ασπίδας.
Σε μια πρόσφατη έκθεση από την American Physical Society, μια ομάδα φυσικών, αναφέρεται ότι θα χρειάζονταν 16.000 διαστημικοί πύραυλοι για να είναι βέβαιο ότι θα αναχαιτίσουν ένα μικρό σμαρί μόλις δέκα βορειοκορεατικών πυραύλων Hwasong-18.
Αλλά αν οι Αμερικανοί ηγέτες θα ήθελαν 30 δευτερόλεπτα χρόνο να αποφασίσουν προτού ενεργήσουν, τότε θα χρειάζονταν 36.000 αναχαιτιστές. Και «πολλοί περισσότεροι αναχαιτιστές» από αυτούς θα απαιτούνταν εάν η Αμερική υπερασπιζόταν και πολύ βόρειες πόλεις της, στην Αλάσκα ή τις Μεσοδυτικές πολιτείες.
Το Golden Dome είναι εν μέρει μιαν απάντηση στην ανησυχία του Πενταγώνου ότι οι αντίπαλοι της Αμερικής κατασκευάζουν τεράστιους αριθμούς νέων, διαφόρων τύπων πυραύλων. Τα αμερικανικά ραντάρ και τα αμυντικά όπλα έχουν επικεντρωθεί παραδοσιακά στους πυραύλους που ταξιδεύουν πάνω από τον Βόρειο Πόλο.
Αλλά οι υπερηχτικοί πύραυλοι μεγάλου βεληνεκούς, οι οποίοι είναι πιο ευέλικτοι, καθώς και τα συστήματα «κλασματικής τροχιάς», που εν μέρει μπορούν να περικυκλώσουν τη Γη, μπορούν να ακολουθήσουν πιο απρόβλεπτες διαδρομές.
Τέτοια όπλα θέτουν σε κίνδυνο πολύ περισσότερα από μια απλή αμυντική υποδομή
Σε μια πρόσφατη έκθεση της Υπηρεσίας Πληροφοριών Άμυνας παρουσιάζονται πύραυλοι (υπό τη μορφή βελών) να πλήττουν την Αμερική από όλες τις κατευθύνσεις. Ο Καναδάς, ο οποίος έχει ήδη κοινή διοίκηση αεροδιαστημικής άμυνας με την Αμερική, βρίσκεται σε συζητήσεις για ένταξή του στο Golden Dome.
Η αμυντική ασπίδα υπογραμμίζει επίσης πώς η γήινη τροχιά μετατρέπεται σε πρώτη γραμμή στη νέα μάχη μεταξύ Ρωσίας, Κίνας και Αμερικής.
Οι ΗΠΑ «ιδρώνουν» βλέποντας επιτεύγματα όπως ο Cosmos 2553, ένας ρωσικός δορυφόρος που η Αμερική πιστεύει ότι είναι ένα άοπλο πρωτότυπο ενός ιδιαίτερα τρομακτικού διαστημικού όπλου: ένα πυρηνικό όπλο ικανό να καταστρέφει δορυφόρους σε μεγάλες λωρίδες της χαμηλής γήινης τροχιάς – όπως τέτοιους που θα αποτελούν μέρος του Golden Dome.
«Κινούνται με απίστευτη ταχύτητα»
Η Κίνα κατασκευάζει και αυτή μια σειρά αντιδιαστημικών όπλων. «Κινούνται με απίστευτη ταχύτητα», δήλωσε ο στρατηγός Στίβεν Γουάιτινγκ, επικεφαλής της Αμερικανικής Διαστημικής Διοίκησης, σε ό,τι αφορά το διευρυνόμενο αντιδορυφορικό οπλοστασίου της Κίνας.
Τέτοια όπλα θέτουν σε κίνδυνο πολύ περισσότερα από μια απλή αμυντική υποδομή: απειλούν τα διαστημόπλοια που παρέχουν επικοινωνίες και -αυτό είναι σημαντικότερο- τα δεδομένα θέσης, πλοήγησης και χρονισμού που είναι απαραίτητα για τις σύγχρονες οικονομίες.
Η ευπάθεια των συστημάτων δορυφορικής πλοήγησης έχει εκτεθεί από την τεράστια αύξηση των παρεμβολών και της πλαστογράφησης (παραποίησης) των σημάτων τους.
Η Ρωσία και η Κίνα έχουν αναπτύξει δορυφόρους με «προηγμένες δυνατότητες ελιγμών» που θα τους επέτρεπαν να παρεμβαίνουν ή να καταστρέφουν αμερικανικούς δορυφόρους.
Τον Μάιο του 2024, για παράδειγμα, ο Cosmos 2576, ένας άλλος ρωσικός δορυφόρος, μπήκε σε «συνεπίπεδη» τροχιά με τον USA 314, έναν αμερικανικό κατασκοπευτικό δορυφόρο, με τρόπο που «θα μπορούσε να μεταδώσει τη ακριβή θέση ενός αντιδιαστημικού όπλου», σύμφωνα με μια νέα έκθεση του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών (CSIS) στην Ουάσιγκτον.
Η Γαλλία έχει ανησυχήσει τόσο πολύ που έκανε λόγο για ανάπτυξη συστημάτων «σωματοφυλάκων» για δορυφόρους, τα οποία θα μπορούσαν να επιτρέψουν στους δορυφόρους να ανιχνεύουν απειλές και στη συνέχεια να αμύνονται χρησιμοποιώντας ρομπότ ή λέιζερ.
Αθέατες «μάχες» στο διάστημα
Σε εξέλιξη, ωστόσο, είναι και άλλα είδη διαστημικών ανταγωνισμών. Κάποια στιγμή πέρυσι, το TJS-4, ένα κινεζικό διαστημόπλοιο που κρίθηκε ύποπτο για SIGINT (συλλογή πληροφοριών μέσω υποκλοπής σημάτων), έκανε ελιγμούς για να περάσει ανάμεσα σε έναν αμερικανικό δορυφόρο επιτήρησης και τον Ήλιο.
Αυτό, λέει η CSIS, θα δημιουργούσε σκιές που θα εμπόδιζαν τους Αμερικανούς να τραβήξουν καλές φωτογραφίες του κινεζικού σκάφους. Ο στρατηγός Μίχαελ Γκετλέιν, ο νέος επικεφαλής της Golden Dome, κατηγόρησε νωρίτερα φέτος την Κίνα ότι ασκεί «σκυλομαχία στο διάστημα».
Όχι πως η Αμερική διατηρεί χαμηλό προφίλ σε αυτόν τον τομέα. Τον περασμένο μήνα, ο USA 324, ένας από τους δορυφόρους επιτήρησης του στρατηγού Γουάιτινγκ, προσέγγισε κρυφά στους TJS-16 και TJS-17, ένα κινεζικό ζεύγος δορυφόρων που κρίθηκαν ύποπτοι για SIGINT.
Πέρασε σε απόσταση 17 χιλιομέτρων από το πρώτο και 12 χιλιομέτρων από το δεύτερο, σύμφωνα με την COMSPOC, μια εταιρεία που παρακολουθεί αντικείμενα στο διάστημα.
Ξεπέρασε κατά πολύ μια ανάλογη προσέγγιση του Cosmos 2576 στον USA 314. Έφτασε πολύ πιο κοντά. «Πρόκειται για κόντρες και σκακιστικές κινήσεις. Όποτε συμβαίνουν, τα αντίστοιχα υπουργεία Άμυνας διαμαρτύρονται έντονα. Έτσι παίζεται αυτό το παιχνίδι, σημειώνει ο Τζόναθαν Μακντάουελτου του Κέντρου Αστροφυσικής Χάρβαρντ-Σμιθσόνιαν.
«Το σχέδιο αυξάνει τον κίνδυνο να γίνει το διάστημα πεδίο μάχης»
Θυμίζουμε, τέλος, ότι μετά από τις ανακοινώσεις Τραμπ για το Golden Dome η Κίνα κατήγγειλε το αμερικανικό πρόγραμμα ως απειλή για τη διεθνή ασφάλεια και κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι προκαλούν μια κούρσα εξοπλισμών.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες βάζουν πάνω απ’ όλα τα δικά τους συμφέροντα και έχουν εμμονή να επιδιώκουν τη δική τους απόλυτη ασφάλεια, η οποία παραβιάζει τη θεμελιώδη αρχή που λέει ότι καμία χώρα δεν πρέπει να κινείται για την δική της ασφάλεια εις βάρος της ασφάλειας των άλλων χωρών», δήλωσε η εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών Μάο Νινγκ κατά της διάρκεια μιας τακτικής ενημέρωσης.
«Το σχέδιο αυξάνει τον κίνδυνο να γίνει το διάστημα πεδίο μάχης, τροφοδοτεί μια κούρσα εξοπλισμών και υπονομεύει τη διεθνή ασφάλεια», πρόσθεσε.
Το Κρεμλίνο είπε από την πλευρά του ότι το σχέδιο αντιπυραυλικής ασπίδας Golden Dome αποτελεί ένα «κυρίαρχο ζήτημα» για τις ΗΠΑ.
«Αυτό είναι ένα κυρίαρχο ζήτημα για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες πιστεύουν ότι υπάρχει πυραυλική απειλή, τότε φυσικά και θ’ αναπτύξουν ένα σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας», δήλωσε σε δημοσιογράφους ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ.
«Αυτό κάνουν όλες οι χώρες», πρόσθεσε.
«Φυσικά, στο εγγύς μέλλον, η εξέλιξη των γεγονότων θα απαιτήσει επανέναρξη των επαφών για την αποκατάσταση της στρατηγικής σταθερότητας», επεσήμανε.
