Δεν έχουν περάσει πολλές εβδομάδες από την άφιξη στην Ανατολική Μεσόγειο τεράστιων αεροπορικών και ναυτικών δυνάμεων των ΗΠΑ με σκοπό την προστασία του Ισραήλ από τους βαλλιστικούς πυραύλους που εκτοξεύονταν από το Ιράν. Η «καλύτερη στη Μεσόγειο» (Best in the Med), όπως είναι γνωστή η βάση, ή πιο σωστά οι εγκαταστάσεις της Σούδας που φιλοξενούν και εξυπηρετούν το αμερικανικό ναυτικό σε συνδυασμό με το γειτονικό αεροδρόμιο στο Ακρωτήρι, αποδείχθηκαν χρήσιμες για τις ΗΠΑ σε όλη τη φάση των επιχειρήσεων στη Μέση Ανατολή. Οχι μόνο στην τελευταία φάση που οδήγησε στην υπεράσπιση του Ισραήλ από τις επιθέσεις, αλλά στο σύνολο της κρίσης που ταλανίζει την ευρύτερη περιοχή τους τελευταίους 21 μήνες.
Από την ελληνική πλευρά η αξιοποίηση της Σούδας έγινε αντιληπτή ως μια επιβεβαίωση του στρατηγικού χαρακτήρα που έχουν για το αμερικανικό ναυτικό και την αμερικανική αεροπορία οι εγκαταστάσεις και, κυρίως, ότι με βάση την ισχύουσα Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA) έχουν γίνει εργασίες επέκτασης. Πέρα από την απευθείας σύνδεση της λεγόμενης αμερικανικής βάσης με την 115 Πτέρυγα Μάχης, τα τελευταία χρόνια, ο πολυετής χαρακτήρας της MDCA έχει επιτρέψει επενδύσεις οι οποίες οδήγησαν σε δυνατότητες μεγαλύτερου αποθηκευτικού όγκου αλλά και υποστήριξης για τα πλοία που δένουν εκεί. Δεν πρέπει να λησμονείται ότι όλο το προηγούμενο χρονικό διάστημα στη Σούδα έπλεαν προκειμένου να τροφοδοτηθούν αντιτορπιλικά κλάσης Arleigh Burke, τα οποία λόγω των αυξημένων δυνατοτήτων παροχής αεράμυνας που διαθέτουν αξιοποιήθηκαν για την άμυνα του Ισραήλ. Δεν είναι τυχαίο ότι το αμέσως προηγούμενο χρονικό διάστημα, πέρα από τις πολύ σημαντικές αντιαεροπορικές, αντιβαλλιστικές αλλά και anti-drone πλατφόρμες που ανέπτυξαν οι ίδιοι οι Αμερικανοί στη Σούδα, μεταφέροντας μάλιστα πολλές από αυτές με μεταγωγικά αεροσκάφη C-17 και C-130 από το Φορτ Μπραγκ στη Βόρεια Καρολίνα των ΗΠΑ, η Αθήνα απάντησε θετικά και μετέφερε πυροβολαρχίες Patriot της Πολεμικής Αεροπορίας (Π.Α.).
Φαίνεται, πάντως, ότι οι Αμερικανοί ενδιαφέρονται και για περαιτέρω επενδύσεις στην Αλεξανδρούπολη. Μάλιστα, στα μέσα Ιουλίου αναμένεται να καταφθάσει στην Αλεξανδρούπολη κλιμάκιο που θα αποτελείται από στρατιωτικούς, προκειμένου να εξετάσει τις εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούνται εκεί από τις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ. Σε αυτές, πέρα από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης το οποίο χρησιμοποιείται ως σημείο εισόδου, περιλαμβάνεται και το Στρατόπεδο Γιαννούλη, όπου προς το παρόν η αμερικανική παρουσία είναι πολύ μικρή. Το αμερικανικό ενδιαφέρον για τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις και υποδομές στην Αλεξανδρούπολη διατηρεί την αυτοτελή σημασία του, καθώς καταγράφεται σε μια περίοδο όπου, όπως είναι σαφές, η Ουάσιγκτον έχει αποφασίσει να απεμπλακεί σε σημαντικό βαθμό από το ουκρανικό μέτωπο. Βέβαια, η δυνατότητα της Αλεξανδρούπολης για ταχεία μεταφορά στρατευμάτων, πολεμοφοδίων και λοιπών ενισχύσεων μέσω σιδηροδρόμου προς τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, που αποτελούν σημαντικό κρίκο στην ανατολική – νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ, είναι ιδιαίτερα σημαντική. Ωστόσο η γεωπολιτική αξία της Αλεξανδρούπολης εντοπίζεται, ακριβώς, στη δυνατότητά της να αποτελέσει εναλλακτική όδευση όχι μόνο για στρατεύματα, αλλά και εμπορικά προϊόντα και ενέργεια, σε περίπτωση που η Μαύρη Θάλασσα «κλείσει» για τα μη παράκτια κράτη, όπως συμβαίνει ήδη από το 2022 και έπειτα.
Το ενδιαφέρον του Πενταγώνου – Για την Αθήνα το θερμό ενδιαφέρον τόσο για τη Σούδα, όσο και για την Αλεξανδρούπολη, είναι ευπρόσδεκτο, σε μια περίοδο κατά την οποία το Πεντάγωνο των ΗΠΑ ακολουθεί πολιτική κατά το δυνατόν μικρότερης δέσμευσης σε περιοχές μακριά από τον Ειρηνικό.
Για την Αθήνα το θερμό ενδιαφέρον των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων τόσο για τη Σούδα, όσο και για την Αλεξανδρούπολη, είναι ευπρόσδεκτο, σε μια περίοδο κατά την οποία είναι απολύτως σαφές πως το Πεντάγωνο ακολουθεί μια πολιτική κατά το δυνατόν μικρότερης δέσμευσης σε όλες τις περιοχές που βρίσκονται μακριά από τον Ειρηνικό Ωκεανό, όπου εντοπίζεται και το βασικό πεδίο ανταγωνισμού των ΗΠΑ με την Κίνα. Στην Αθήνα, όπως και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες έχει καταγραφεί η βούληση για σταδιακή απαγκίστρωση από την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή, όπως εκφράζεται από τον Ελμπριτζ Κόλμπι, υφυπουργό Αμυντικής Πολιτικής στο Πεντάγωνο, ο οποίος εσχάτως πλαισιώνεται και από άλλους ομονοούντες όπως ο Αλεξ Βέλεζ-Γκριν και ο Οστιν Ντάμερ. Ολοι αυτοί ήταν υπέρμαχοι της απαγκίστρωσης από την Ουκρανία και, αν μη τι άλλο, οι πρόσφατες αποφάσεις για διακοπή της αμερικανικής βοήθειας προς το Κίεβο έχουν τη σημασία τους. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον ότι ο κ. Κόλμπι φερόταν να είναι κατά και της ισχυρής υποστήριξης του Ισραήλ στην πρόσφατη πολεμική σύγκρουση, κάτι που είχε θορυβήσει και είχε οδηγήσει σε συναγερμό τους προηγούμενους μήνες το αμερικανο-εβραϊκό λόμπι στην Ουάσιγκτον. Εκ του αποτελέσματος φάνηκε, βέβαια, ότι η απεμπλοκή των Αμερικανών από την ασφάλεια του Ισραήλ δεν είναι μια απλή υπόθεση, ωστόσο και μόνο η αλλαγή των προτεραιοτήτων εντός του σκληρού πυρήνα της διοίκησης των ΗΠΑ δείχνει μια τάση που καμία χώρα της περιοχής δεν μπορεί να αγνοήσει.
Για την Ουκρανία
Οι Ευρωπαίοι έχουν ήδη ξεκινήσει να επιχειρούν να προσαρμοστούν σε αυτή την πραγματικότητα ως προς τον δικό τους εξοπλισμό, όπως δείχνει και η απόφαση να προχωρήσουν οι περισσότεροι σε αμυντικές δαπάνες 3,5% σε μια δεκαετία (συν 1,5% για υποδομές στον ευρύτερο τομέα της ασφάλειας). Υπάρχει πάντως και η πιεστική πραγματικότητα της ανάγκης να υποστηριχθεί η πολεμική προσπάθεια της Ουκρανίας, ιδιαιτέρως καθώς, όπως φαίνεται, η αμερικανική στρόφιγγα των όπλων ενδέχεται να κλείσει οριστικά και όχι προσωρινά. Σε αυτό το πλαίσιο η Ελλάδα ήδη δέχεται πιέσεις από εταίρους της στην Ε.Ε. για την παροχή συστημάτων που θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους Ουκρανούς και, συγκεκριμένα, από τους Γάλλους οι οποίοι ζητούν κάποια από τα Μιράζ 2000 που διαθέτει η Πολεμική Αεροπορία, προκειμένου να τα παραχωρήσουν στους Ουκρανούς. Ανάλογο αίτημα για τα γαλλικής κατασκευής μαχητικά της Π.Α. έχει φτάσει στην Αθήνα και απευθείας από το Κίεβο. Μάλιστα, πέρα από αυτό, οι Ουκρανοί ζητούν από την Αθήνα και την εκπαίδευση χειριστών μαχητικών F-16, είτε στο Διεθνές Κέντρο Αεροπορικής Εκπαίδευσης στην Καλαμάτα είτε σε άλλο σημείο που θα τους υποδειχθεί από τις ελληνικές αρχές. Επιπλέον, οι Ουκρανοί ζητούν να αγοράσουν αντιαεροπορικά συστήματα μέσου βεληνεκούς ανατολικογερμανικής και ρωσικής προέλευσης OSA-AK για τα οποία, ούτως ή άλλως, σύντομα ο Στρατός Ξηράς θα αντιμετωπίζει πρόβλημα στη συντήρησή τους.
Για την Αθήνα, φυσικά, η παραχώρηση μαχητικών αεροσκαφών τα οποία είναι χρήσιμα για την άμυνα της χώρας δεν συζητείται αυτή τη στιγμή, ιδιαίτερα καθώς φαίνεται ότι τα κίνητρα που προσφέρουν οι σύμμαχοι δεν είναι ιδιαίτερα ελκυστικά για την ελληνική πλευρά.
