Τα άτομα με αναπηρία αντιμετωπίζουν διακρίσεις σε όλους τους τομείς της ζωής — από την εκπαίδευση και την εργασία έως την κοινωνική ένταξη.
Ωστόσο, σύμφωνα με την Inclusion Europe, οι ανάπηρες γυναίκες βιώνουν ακόμη μεγαλύτερες προκλήσεις, καθώς βρίσκονται στο σταυροδρόμι δύο ειδών ανισότητας: της αναπηρίας και του φύλου.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, περίπου 87 εκατομμύρια πολίτες έχουν κάποια μορφή αναπηρίας, σύμφωνα με το euronews.
Παρότι οι αριθμοί αυτοί δείχνουν τη μεγάλη κλίμακα του ζητήματος, η επίδραση στις γυναίκες είναι δυσανάλογη, με τις επιπτώσεις να αγγίζουν κάθε πτυχή της ζωής τους.
Ανισότητα στην εργασία
Η συμμετοχή των γυναικών αυτών στην αγορά εργασίας παραμένει σημαντικά χαμηλότερη από εκείνη των ανδρών με αναπηρία ή των γυναικών χωρίς αναπηρία. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Inclusion Europe, μόλις το 48,1% των γυναικών με αναπηρία ηλικίας 20 έως 64 ετών απασχολούνται, έναντι 53,7% των ανδρών με αναπηρία.
Σε επίπεδο συνολικού πληθυσμού, μόνο το 61,6% των ανάπηρων ατόμων συμμετέχουν στην αγορά εργασίας (είτε εργάζονται είτε αναζητούν εργασία), σε σύγκριση με 82,2% των ατόμων χωρίς αναπηρία.
Η έκθεση της Inclusion Europe υπογραμμίζει ότι πολλές γυναίκες με διανοητική αναπηρία αποκλείονται πλήρως από τις επαγγελματικές ευκαιρίες, οδηγούμενες σε οικονομική εξάρτηση από τις οικογένειές τους, τα ιδρύματα ή τις κοινωνικές παροχές.
Αυτό περιορίζει την ανεξαρτησία και την κοινωνική τους συμμετοχή.
Η σιωπηλή βία πίσω από τις πόρτες
Η ανισότητα δεν περιορίζεται στην εργασία.
Οι ανάπηρες γυναίκες είναι δύο έως πέντε φορές πιο πιθανό να υποστούν ενδοοικογενειακή βία σε σχέση με γυναίκες χωρίς αναπηρία. Η βία αυτή συχνά παίρνει ιδιαίτερες μορφές, όπως αναγκαστική απομόνωση, κακοποίηση σε ιδρύματα ή άρνηση ιατρικής περίθαλψης.
Το 2024, μόνο εννέα ευρωπαϊκές χώρες είχαν ποινικοποιήσει ρητά την αναγκαστική στείρωση, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Φόρουμ για την Αναπηρία (EDF).
Την ίδια στιγμή, δώδεκα χώρες εξακολουθούσαν να επιτρέπουν την πρακτική, ενώ τρεις (Τσεχία, Ουγγαρία και Πορτογαλία) την εφάρμοζαν ακόμη και σε ανήλικους.
Η Μάλτα αποτέλεσε παράδειγμα θετικής αλλαγής, καταργώντας πλήρως τη δυνατότητα αναγκαστικής στείρωσης τα τελευταία χρόνια.
Οι ηλικιωμένες γυναίκες στο περιθώριο
Με την πάροδο του χρόνου, οι δυσκολίες πολλαπλασιάζονται.
Οι ηλικιωμένες γυναίκες είναι πιο πιθανό από τους άνδρες να χρειάζονται μακροχρόνια υποστήριξη και να ζουν σε καθεστώς κοινωνικής απομόνωσης.
Περίπου το 37% των γυναικών άνω των 65 ετών χρειάζονται συνεχή φροντίδα, έναντι 23% των ανδρών της ίδιας ηλικίας.
Όπως σημειώνει το EDF, τα στερεότυπα γύρω από το φύλο και την αναπηρία οδηγούν σε αυξημένο κίνδυνο εγκλεισμού σε ιδρύματα και περιθωριοποίησης.
Προς μια Ευρώπη χωρίς αποκλεισμούς
Η αντιμετώπιση των πολλαπλών διακρίσεων που βιώνουν οι γυναίκες με αναπηρία απαιτεί συστημικές αλλαγές. Από την πρόσβαση στην εκπαίδευση και την εργασία έως την προστασία από τη βία και την εξασφάλιση αξιοπρεπούς διαβίωσης, η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να διασφαλίσει ότι καμία γυναίκα δεν θα μένει πίσω.
Η ένταξη, η ισότητα και η προστασία των δικαιωμάτων δεν είναι θέμα φιλανθρωπίας — είναι ζήτημα δικαιοσύνης και ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
