Μπορεί το διεθνές κοινό οι εικόνες με τα παιδιά που λιμοκτονούν στη Γάζα –θυμίζοντας τις ναζιστικές θηριωδίες στον Β΄ΠΠ σε κατακτημένες χώρες- να μην είναι κάτι καινούργιο. Αλλά στο Ισραήλ, υπάρχει φιλτράρισμα των ειδήσεων ενώ τα ΜΜΕ υιοθετούν ως επί των πλείστων μια σκληρή εθνική στάση. Παρ’ όλα αυτά, παρατηρείται μια αλλαγή, αλλά δυστυχώς μόνο στα… ΜΜΕ.
Πρόσφατα το Channel 12 –το πιο δημοφιλές δελτίο ειδήσεων της χώρας– προσέφερε μια σπάνια ματιά στον ανθρώπινο πόνο των τελευταίων 22 μηνών πολέμου.
Όταν το ισραηλινό Channel 12 μετέδωσε πρόσφατα ρεπορτάζ για την ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα, η αφήγηση και οι συνεντεύξεις επικεντρώθηκαν κυρίως στην εικόνα του Ισραήλ διεθνώς και στο πώς έχει χάσει τον έλεγχο της δημόσιας αφήγησης. «Δεν μπορείς να εξηγήσεις την ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα από την πλευρά του Ισραήλ. Η κατάσταση είναι τόσο δραματική, οι εικόνες τόσο σκληρές, που ο κόσμος δεν ξέρει πώς να αντιδράσει», δήλωσε η ηθοποιός Νόα Τίσμπι, γνωστή υπερασπίστρια του Ισραήλ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Όπως, όμως παρατηρεί στο αμερικανικό περιοδικό Foreign Policy ο Ισραηλινός δημοσιογράφος της Χάαρετζ, Ντέιβιντ Ρόζεμπεργκ, οι εικόνες που προβλήθηκαν μίλησαν πιο δυνατά από τα λόγια: παιδιά με άδεια κατσαρόλια να παλεύουν για τροφή σε σταθμούς βοήθειας, βρέφη με τα πλευρά να διακρίνονται κάτω από το δέρμα, μητέρες να κρατούν εξαντλημένα παιδιά με απλανές βλέμμα.
«Υπάρχουν, για πρώτη φορά και μετά από μεγάλη πίεση, εικόνες πείνας από τη Γάζα στη mainstream ισραηλινή τηλεόραση», σημειώνει η ερευνήτρια Μέσων Ενημέρωσης Αϊάλα Πανιέφσκι.
Το ερώτημα
Όπως σημειώνει μάλιστα ο Ρόζεμπεργκ, το Channel 12 δεν το μοναδικό μέσο που κάνει μια στροφή στην κάλυψη των γεγονόων στη Λωρίδα της Γάζας, αλλά ακολουθούν και άλλα. Ωστόσο, αναρωτιέται εάν τα ΜΜΕ θα επηρεάσουν την κοινή γνώμη ή αν απλώς ακολουθούν μια ήδη μεταβαλλόμενη διάθεση. Απ ότι φαίνεται πάντως ο δημοσιογράφος δεν είναι και πολύ αισιόδοξος.
Για το λόγους του αληθές, το ρεπορτάζ του Channel 12 προκάλεσε αντιδράσεις. Όταν η παρουσιάστρια Γιονίτ Λεβί έκλεισε το θέμα λέγοντας «Ίσως ήρθε η ώρα να καταλάβουμε ότι αυτό δεν είναι αποτυχία επικοινωνίας. Είναι ηθική αποτυχία, και από εκεί πρέπει να ξεκινήσουμε», δέχθηκε επικρίσεις.
Οι εικόνες στη Γάζα, υπογραμμίζει η Αϊάλα Πανιέφσκι «παρουσιάζονται κυρίως ως μέρος της προπαγάνδας της Χαμάς. Τα βασικά γεγονότα αμφισβητούνται συνεχώς, και ακόμα και όταν αναγνωρίζεται η πείνα, αποδίδεται στη Χαμάς ή παρουσιάζεται ως τεχνητός τρόπος σπίλωσης του Ισραήλ».
Σκληρή στάσω Εβραίων Ισραηλινών παρά τις εικόνες
Την ίδια στιγμή μόνο το 34,5% των Ισραηλινών Εβραίων θεωρεί ότι τα ΜΜΕ παρουσιάζουν την πραγματική κατάσταση των κατοίκων της Γάζας, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση του Ινστιτούτου Δημοκρατίας του Ισραήλ (IDI).
Η κατάσταση στο Ισραηλινό κοινό φαντάζει πολύ δύσκολο να αλλάξει καθώς οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πόσο φανατισμένοι είναι οι Ισραηλινοί Εβραίοι. Δημοσκόπηση του IDI τον Ιούνιο έδειχνε συγκλονιστικά ευρήματα. Περίπου τα 2/3 του εβραϊκού πληθυσμού αντιτίθενται στην αύξηση της ροής ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα ενώ πάνω από το 75% των Ισραηλινών Εβραίων θεωρεί ότι η κυβέρνηση πρέπει να αγνοεί εν μέρει ή πλήρως τον παλαιστινιακό πόνο στις στρατιωτικές επιχειρήσεις! Περίπου τα 3/4 των Εβραίων θεωρούν τα βάσανα των Παλαιστινίων δεν πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν από τον ισραηλινό στρατό, ενώ αντίθετα περίπου τα 2/3 των Ισραηλιών Αράβων πιστεύουν ότι πρέπει.
«Δεν βλέπουν όλοι οι Ισραηλινοί τον πόλεμο με τον ίδιο τρόπο» σημειώνει ο Ρόζμπεργκ. «Η σκληροπυρηνική δεξιά επιμένει στη λογική της εκδίκησης για τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου. Για τη μεγάλη πλειοψηφία, το στοιχείο της εκδίκησης έχει ατονήσει, αλλά το τραύμα παραμένει. Η κυβέρνηση Νετανιάχου τροφοδοτεί συνειδητά τον φόβο και το αίσθημα απειλής».
Σημειώνεται πως σε δημοσκόπηση του Πανεπιστημίου της Πανσιλβάνια του Ιουνίου 205, φάνηκε ότι το 56% των Εβραίων υποστήριξε την «αναγκαστική απέλαση Αράβων πολιτών του Ισραήλ σε άλλες χώρες».
Όταν ρωτήθηκαν άμεσα αν συμφωνούσαν με τη θέση ότι ο Ισραηλινός Στρατός «όταν κατακτά μια εχθρική πόλη, θα πρέπει να ενεργεί με τρόπο παρόμοιο με τον οποίο ενήργησαν οι Ισραηλίτες όταν κατέκτησαν την Ιεριχώ υπό την ηγεσία του Ιησού του Ναυή, δηλαδή, να σκοτώσουν όλους τους κατοίκους της;», σχεδόν οι μισοί, 47%, συμφώνησαν.
Η αλλαγή θα έρθει από έξω
Με την κυβέρνηση του Νετανιάχου να παραπαίει -διαθέτει μόνο 61 έδρες- ο Ισραηλινός δημοσιογράφος θεωρεί ότι μόνο ο ισραηλινός μπορεί να αλλάξει αλλάξει τη δυναμική, ωστόσο, όπως λέει χαρακτηριστικά, «προς το παρόν, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς εκατοντάδες χιλιάδες να διαδηλώνουν για τη Γάζα, καθώς η κοινωνία είναι εξαντλημένη από τον πόλεμο και τις προηγούμενες διαδηλώσεις κατά της δικαστικής μεταρρύθμισης».
Γι’ αυτό και πιστεύει ότι ίσως η διεθνής κατακραυγή λειτουργήσει καταλυτικά. «Η συνδυαστική δύναμη των εικόνων από τη Γάζα και της διεθνούς απομόνωσης ίσως μετακινήσει το εκκρεμές. Και τότε, ίσως η αλλαγή ξεκινήσει από μέσα» καταλήγει.
