«Ενεργοποιείται μηχανισμός ανάκτησης των χρημάτων από εκείνους που τα έλαβαν παράνομα», δήλωσε χθες ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Κώστας Τσιάρας, κατά τη διάρκεια της τελετής παράδοσης-παραλαβής στο υπουργείο ανάμεσα στον απερχόμενο υφυπουργό Διονύση Σταμενίτη και στον νέο υφυπουργό Γιάννη Ανδριανό. Χρειάζεται, ωστόσο, να διευκρινιστεί ότι το πρόστιμο που επιβλήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ύψους 415 εκατ. ευρώ, δεν αφορά το σκάνδαλο με τα βοσκοτόπια που δηλώθηκαν από όποιον να είναι όπου να ‘ναι με στόχο την παράνομη είσπραξη επιδοτήσεων.
Το πρόστιμο επιβλήθηκε γιατί κρίθηκε ότι η Ελλάδα δεν έχει καταφέρει να έχει ένα σύστημα το οποίο να εξασφαλίζει ότι τα χρήματα των επιδοτήσεων καταβάλλονται με βάση την ενωσιακή νομοθεσία. Επίσης δεν πραγματοποιούνταν οι αναγκαίοι έλεγχοι. Επειδή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν είχε επαρκείς εγγυήσεις ότι λειτουργούσε σωστά το σύστημα επέβαλε οριζόντια περικοπή των ενισχύσεων σε μια σειρά από «μέτρα» ύψους 5%.
Μάλιστα, το ποσό της οριζόντιας διόρθωσης αυξάνεται σε 10% ως πρόστιμο για ενισχύσεις που δόθηκαν το 2018, το 2019 και το 2020 για τη στήριξη γεωργών νεαρής ηλικίας. Τα μεγαλύτερα ποσά καταλογισμών 79 εκατ. και 76 εκατ. αφορούν στρεμματικές ενισχύσεις το 2021 και το 2022, αντίστοιχα.
H μείωση
Δεδομένου ότι η Ελλάδα λαμβάνει περίπου 2 δισ. ευρώ άμεσες ενισχύσεις τον χρόνο, πρακτικά το ποσό αυτό θα μειωθεί κατά 1/4. Για τον καταλογισμό αυτόν ευθύνεται το κράτος, που δεν μπόρεσε να δημιουργήσει έναν αξιόπιστο μηχανισμό καταβολής των χρημάτων. Αντιθέτως, ο υπεύθυνος οργανισμός ΟΠΕΚΕΠΕ και ο τρόπος λειτουργίας του έχουν φέρει και στο παρελθόν πρόστιμα.
Τα χρήματα αυτά δεν μπορούν να ανακτηθούν από τους αγρότες εκτός εάν επιβαλλόταν περικοπή επιδοτήσεων τον επόμενο χρόνο οριζοντίως, κάτι που δεν είναι πιθανό να αποφασιστεί. Το πιθανότερο σενάριο είναι να καταβληθούν τα χρήματα αυτά από τον κρατικό προϋπολογισμό. Αλλωστε ήδη η Ελλάδα έχει καταθέσει αίτημα για την πληρωμή του ποσού σε δόσεις.
Οσον αφορά τις επιδοτήσεις που κάποιοι εισέπραξαν παράνομα, ήδη εκατό άτομα έχουν παραπεμφθεί στο δικαστήριο και οι δίκες έχουν προσδιοριστεί. Οπως ανέφερε μάλιστα η «Κ» (στις 22/6/2025) κάποιοι από τους κατηγορουμένους επιλέγουν να επιστρέψουν τα χρήματα για να αποφύγουν τη δικαστική εμπλοκή, κάτι που πάντως δεν είναι και σίγουρο.
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ, εφόσον διαπιστωθεί ότι κάποια χρήματα καταβλήθηκαν χωρίς να επαρκούν στα στοιχεία ή και να είναι πλαστά, ζητάει από τους αγρότες να επιστρέψουν συγκεκριμένα ποσά ως «αχρεωστήτως καταβληθέντα», ως χρήματα που δόθηκαν χωρίς να οφείλονται, δηλαδή πληρωμή που έγινε αδικαιολόγητα. Οσοι επιλέξουν τον δρόμο του δικαστηρίου, εφόσον καταδικαστούν και πάλι θα χρειαστεί να επιστρέψουν τα χρήματα.
Με βάση αυτή τη διαδικασία εκτιμάται πως θα συγκεντρωθεί κάποιο ποσό, που όμως σε κάθε περίπτωση θα είναι πολύ μικρό σε σύγκριση με το σύνολο των κονδυλίων που εισπράχθηκαν παρανόμως. Ο υπουργός κ. Τσιάρας εξέφρασε την εκτίμηση πως τα χρήματα αυτά θα μπορούσαν να καλύψουν ένα μέρος του προστίμου. Ομως αξίζει να σημειωθεί ότι οι επιδοτήσεις που εισπράχθηκαν με ψεύτικα στοιχεία, στην πράξη αφαιρέθηκαν από τους νόμιμους αγρότες: το ύψος των επιδοτήσεων για κάθε μέτρο είναι συγκεκριμένο και άρα αν κάποιος λάβει περισσότερα αυτομάτως μειώνεται το ποσό που λαμβάνουν οι συνάδελφοί του.
