Ώρα των αποφάσεων για επενδύσεις σε θερμοκήπια με στήριξη φακέλου ως 70%

Το Μέτρο αυτό µοιάζει να αποτελεί και ένα από τα µεγάλα «στοιχήµατα» του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης (ήταν άλλωστε πρωθυπουργική εξαγγελία), το οποίο έχει δεσµευτεί πως όποια και να είναι η ζήτηση, θα ικανοποιηθούν όλες οι επιλέξιµες αιτήσεις. Άλλωστε φιλοδοξείται να γίνουν επενδύσεις ύψους 600 εκατ. ευρώ µε στόχο τον διπλασιασµό των στρεµµάτων υπό κάλυψη, σε µια περίοδο κατά την οποία η συρρίκνωση της υπαίθριας παραγωγής κηπευτικών καθιστά την ανάγκη µετάβασης σε ελεγχόµενα περιβάλλοντα καλλιέργειας περισσότερο επιτακτική από ποτέ.

Σηµειώνεται πως ένα από τα συστήµατα που προωθείται ιδιαίτερα και από το Μέτρο µε έξτρα πριµοδότηση 10% είναι η υδροπονία, για την οποία µάλιστα πραγµατοποιήθηκε µελέτη από τον ΙΟΒΕ (σελ. 27-28) η οποία τεκµηριώνει τόσο την παραγωγική της υπεροχή όσο και τη συνολική της συµβολή στην οικονοµία και την απασχόληση. Πέρα βέβαια από το πρόγραµµα επιδότησης, η επιτάχυνση των αδειοδοτήσεων, η πρόσβαση σε φθηνή ενέργεια και η κατάρτιση εξειδικευµένου προσωπικού, αποτελούν παράλληλα αναγκαίους όρους για την επιτυχία του σχεδίου.

Στα βασικά στοιχεία της προκήρυξης, αυτό που ξεχωρίζει είναι ο διαχωρισµός των ποσοστών ενίσχυσης ανάλογα την δαπάνη. ∆ηλαδή, δεν υπολογίζεται περιφερειακά όπως ήταν συνηθισµένο. Για παράδειγµα µπορεί κάποιος να έχει επιδότηση 50% (η ελάχιστη ενίσχυση) για µία επέκταση θερµοκηπίου αλλά να επιδοτηθεί µε 60% µόνο για τα συστήµατα αυτόµατης νυχτερινής θερµοµόνωσης που θα βάλει. Ως εκ τούτου, είναι σηµαντικό να επισηµανθούν ποιες περιπτώσεις επενδύσεων θεωρούνται «καινοτόµες» ώστε να επιδοτηθούν µε τον υψηλό συντελεστή. ∆εκτά στην πρόσκληση θα γίνονται έργα προϋπολογισµού 30.000 έως 1 εκατ. ευρώ. Σηµειώνεται ότι ανάλογα µε το υλικό κατασκευής, το υλικό κάλυψης, το είδος της θέρµανσης /ψύξης, το είδος της άρδευσης, την ύπαρξη θερµοκουρτίνας, τη χρήση υδροπονίας κ.λπ., το εύλογο κόστος κατασκευής ενός θερµοκηπίου µε βάση την πρόσκληση κυµαίνεται από 20.000 έως 100.000 ευρώ το στρέµµα. 

Συμφέρουν οι δαπάνες σε τεχνολογίες αιχμής 

του Γιώργου Κοντονή

Μπορεί να πήρε αναβολή για λίγες ηµέρες η έναρξη των αιτήσεων για το πρόγραµµα ενίσχυσης θερµοκηπιακών εγκαταστάσεων -νέα ηµεροµηνία η 10η Ιουλίου- ωστόσο οι ενδιαφερόµενοι είναι ήδη στις επάλξεις για την προετοιµασία του φακέλου τους. Ιδιαίτερη σηµασία αποκτά η επιλογή συµβουλευτικού γραφείου που δεν θα περιορίζεται µόνο στη σύνταξη και υποβολή της πρότασης, αλλά θα µπορεί να υποστηρίξει ουσιαστικά τον παραγωγό σε κάθε στάδιο της διαδικασίας: από την τεχνική τεκµηρίωση µέχρι την υλοποίηση και την παρακολούθηση του έργου. Άλλωστε, ουσιαστικά το πρώτο βήµα, δηλαδή η ένταξη στο πρόγραµµα µοιάζει να είναι σχετικά βατή διαδικασία από πλευράς µοριοδότησης, ενώ ιδιαίτεροι περιορισµοί ως προς την επιλεξιµότητα των δικαιούχων δεν υπάρχουν.

Προσοχή χρειάζεται στο ζήτηµα της χρηµατοδότησης, καθώς πρέπει να γνωρίζουν οι ενδιαφερόµενοι πως ουσιαστικά το ποσοστό είναι διακριτό ανά δαπάνη. ∆ηλαδή υπάρχει ένα γενικό ποσοστό ύψους 50%, το οποίο προσαυξάνεται στο 60% µόνο στις δαπάνες για:

•   Συστήµατα υδροπονίας / αεροπονίας.
•   Αµιγώς ηλεκτρικά αυτοκινούµενα µηχανήµατα (ελκυστήρες, µηχανές συλλογής κ.λπ.).
•   Καινοτόµα συστήµατα στα οποία περιλαµβάνονται: 1) ∆ικτυοκήπια, 2) Εξοπλισµό θερµοκηπίων ηµίκλειστου τύπου, 3) Συστήµατα υποστήριξης λήψης αποφάσεων για έλεγχο άρδευσης-λίπανσης, 4) Συστήµατα αφαλάτωσης νερού, 5) Συστήµατα µείωσης ενεργειακών εισροών και αξιοποίησης ήπιων µορφών ενέργειας, 6) Ολοκληρωµένα συστήµατα διαχείρισης του µικροκλίµατος των θερµοκηπίων, 7) Αυτόµατα συστήµατα ευφυούς διαχείρισης καλλιεργητικών επεµβάσεων.

Από εκεί και πέρα προσαυξάνεται το ποσοστό σε όλο τον φάκελο κατά 10% ανάλογα µε την έδρα του δικαιούχου, υπό την προϋπόθεση ότι το ποσοστό της στήριξης δεν υπερβαίνει:

•  Ποσοστό 70% για δικαιούχους, των οποίων η έδρα βρίσκεται στα νησιά του Αιγαίου Πελάγους
•  Ποσοστό 65% για δικαιούχους των οποίων η έδρα βρίσκεται στη Θεσσαλία, στην ΠΕ Έβρου και στον ∆ήµο ∆οµοκού, σε ηπειρωτικές περιοχές που συµπεριλαµβάνονται στα Εδαφικά Σχέδια ∆ίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΕΣ∆ΙΜ).
•  Ανεξαρτήτου έδρας οι νέοι αγρότες λαµβάνουν προσαύξηση 10%, µε ανώτατη ένταση στήριξης το 70%.

Ένα ποσοστό 15% περίπου της επένδυσης θα πρέπει αν το καλύψουν οι δικαιούχοι µε ίδια κεφάλαιο, και το υπόλοιπο θα µπορέσουν να το καλύψουν µε τραπεζική χρηµατοδότηση.

Ο αιτούµενος προϋπολογισµός (∆ηµόσια δαπάνη και Ιδιωτική συµµετοχή) των αιτήσεων στήριξης για τα φυσικά πρόσωπα, τα νοµικά πρόσωπα και τα συλλογικά σχήµατα πρέπει να είναι κατ’ ελάχιστον 30.000 ευρώ και δεν µπορεί να υπερβαίνει το ποσό του 1.000.000 ευρώ.

 Συν 10% στα εύλογα κόστη για θερµοκήπια σε ορεινές περιοχές

Ανάλογα µε το υλικό κατασκευής, το υλικό κάλυψης, το είδος της θέρµανσης /ψύξης, το είδος της άρδευσης, την ύπαρξη θερµοκουρτίνας, τη χρήση υδροπονίας κ.λπ., κυµαίνεται από 20.000 έως 100.000 ευρώ το στρέµµα. Αν µιλάµε για ελαφριές κατασκευές χαµηλής τεχνολογίας (τύπου τολ), τότε το κόστος ξεκινάει από τα 6.000 ευρώ και φτάνει τα 10.000 ευρώ. Σηµειώνεται πως στις θερµοκηπιακές και λοιπές εγκαταστάσεις που κατασκευάζονται σε ορεινές περιοχές το εύλογο κόστος προσαυξάνεται έως 10% ανά τ.µ., και στα νησιά (εκτός Κρήτης και Εύβοιας) 15% ή 30%. Κατά περίπτωση αναφορικά µε τον επί µέρους εξοπλισµό άλλα ενδεικτικά εύλογα κόστη έχουν ως εξής

• Αυτόνοµο αγροβολταϊκό µε σταθερές βάσεις» 2.100 ευρώ/KW.
• Αγροβολταϊκό συνδεδεµένο στο δίκτυο µε σταθερές βάσεις 1.200 ευρώ/kW.
• Το συνολικό κόστος ανά τ.µ. των κιβωτίων ISO 668 µαζί µε όλο το συνοδό εξοπλισµό τους, δεν µπορεί να υπερβαίνει τα 2.500 ευρώ.
• Γεωθερµία (θερµική ενέργεια-γεωεναλλάκτες) 1.500 ευρώ/kWth.
• Τρακτέρ έως 60.000 ευρώ (Απαιτεί κατά την µελλοντική κατάσταση την εξυπηρέτηση θερµοκηπίων /δικτυοκηπίων ελάχιστου εµβαδού 5 στρεµµάτων ή κατασκευών τύπου τολ ελάχιστου εµβαδού 20 στρεµµάτων).
• ∆ιαµόρφωση του περιβάλλοντος χώρου εγκαταστάσεων και τοποθέτηση περίφραξης εγκαταστάσεων: Έως 8.000 ευρώ.
• Γεννήτριες πετρελαίου: Από 3.300 έως 8.400 ευρώ ανάλογα την ισχύ.
• Αποθήκη (συµβατική κατασκευή) έως 280 ευρώ/τ.µ. ή 140 ευρώ/τ.µ. για κατασκευή µε σκελετό θερµοκηπίου.
• ∆εξαµενές νερού (τσιµεντένιες) έως 500 κ.µ. 105 ευρώ/κ.µ..

Μοριοδότηση

Φαινοµένικά στο πρόγραµµα όλοι όσοι ενδιαφέρονται µπορούν να κάνουν αίτηση, αν έχουν ΟΣ∆Ε του 2024 µε Τυπική Απόδοση άνω των 12.000 ευρώ. Μάλιστα τα νοµικά πρόσωπα µπορούν να κάνουν αίτηση ακόµη και αν… χθες απέκτησαν µία αγροτική εκµετάλλευση και έχουν στο καταστατικό τους ως δραστηριότητα την άσκηση της γεωργίας, ωστόσο δύσκολα θα λάβουν την απαιτούµενη µοριοδότηση. Για τα συλλογικά σχήµατα του αγροτικού τοµέα, το κύριο κριτήριο είναι να εµφανίζουν, τις τρεις προηγούµενες χρήσεις από το έτος υποβολής, κερδοφόρο µέσο όρο αποτελεσµάτων προ φόρων και αποσβέσεων και µέσο κύκλο εργασιών µεγαλύτερο των 60.000 ευρώ, εξαιρουµένων των νεοσύστατων συλλογικών σχηµάτων. Σηµειώνεται πως συνολικά δεν υπάρχει διαστρωµάτωση ανάλογα µε τη χωροθέτηση. Συνεπώς, δυνητικοί δικαιούχοι σε νησί µε έως 3.100 κατοίκους ανταγωνίζονται µε ίδιους όρους κατοίκους στα πεδινά της χώρας.

Επιλέξιµες δαπάνες

1. Aνέγερση, επέκταση και εκσυγχρονισµός γεωργικών κατασκευών: Θερµοκήπια, δικτυοκήπια, εγκαταστάσεις φυτικής παραγωγής τύπου ΤΟΛ και κλειστοί θάλαµοι µανιταριών, κιβώτια ISO 668 κ.λπ.
2. Αγορά γης έως το 10% των συνολικών επιλέξιµων δαπανών.
3. Αγορά και εγκατάσταση νέου µηχανολογικού και λοιπού εξοπλισµού που ενσωµατώνεται στις εγκαταστάσεις όπως υδροπονία, θέρµανση, κουρτίνες, συστήµατα θέρµανσης και ψύξης, κ.ά. Ενισχύονται επίσης τρακτέρ, εξοπλισµός φυτικής παραγωγής (αναρτώµενα ή συρόµενα µηχανήµατα κατεργασίας εδάφους, λιπασµατοδιανοµείς, ψεκαστικά, κλαδευτικά κ.α.)
   και εξαρτήµατα αναρτώµενα
   (π.χ. ανυψωτικά, φορτωτές).
4. Αγορά, µεταφορά και εγκατάσταση πολυετών φυτειών εντός των κατασκευών.
5. Αγορά νέου αυτοκινήτου µε ψυκτικό θάλαµο εκµετάλλευσης παραγωγής ανθέων
6. Αγορά υπολογιστή και λογισµικού διαχείρισης γεωργικής µονάδας, εξοπλισµού γραφείου.
7. ∆απάνες για αξιοποίηση ΑΠΕ

Πτώση 43% στην καλλιέργεια υπαίθριων κηπευτικών   

του Γιώργου Κοντονή

Η υδροπονική καλλιέργεια αποτελεί µία αναγκαία στροφή καθώς η υπαίθρια παραγωγή κηπευτικών ακολουθεί φθίνουσα πορεία στην Ελλάδα (-43% την περίοδο 2010-2023). Η διαφορά δυναµικότητας είναι σαφής τόσο σε ποιότητα όσο και σε ποσότητα παραγωγής, καθώς η θερµοκηπιακή γεωργία εκτός εδάφους (ΘΓΕΕ) παρά το γεγονός πως καλύπτει µόλις το 2% της έκτασης των θερµοκηπίων, αποδίδει ήδη το 8% της συνολικής εγχώριας παραγωγής κηπευτικών σε όρους αξίας. Ως εκ τούτου, το πρόγραµµα ενίσχυσης θερµοκηπιακών εγκαταστάσεων µε επιδότηση 60%, µπορεί να λειτουργήσει ως τη θρυαλλίδα που θα αυξήσει τις εκτάσεις υδροπονίας από τα σηµερινά περίπου 1.350 στρέµµατα στα 5.000 στρέµµατα. Πρόκειται για υπέρ τριπλασιασµό της έκτασης, που µπορεί να επιτευχθεί µέσα σε ορίζοντα λίγων ετών, εφόσον υλοποιηθεί το σχέδιο ανάπτυξης 3.500 νέων µονάδων. Η συνολική συµβολή του ΑΕΠ αυτού του σχεδίου µπορεί να φτάσει τα 395 εκατ. ευρώ ετησίως, ενώ θα µπορούσαν να υποστηριχθούν συνολικά 10.202 θέσεις εργασίας ετησίως, ιδίως στην περιφέρεια και σε αγροτικές περιοχές, όπως ενδεικτικά εκτιµήθηκε για τις περιφέρειες Στερεάς Ελλάδος και Αν. Μακεδονίας & Θράκης.

Τα παραπάνω είναι µερικά από τα βασικά συµπεράσµατα στην παρουσίαση της µελέτης του ΙΟΒΕ µε τίτλο «Η θερµοκηπιακή γεωργία εκτός εδάφους στην Ελλάδα: Προκλήσεις, προοπτικές και οι περιπτώσεις της Στερεάς και Βόρειας Ελλάδας» που παρουσιάστηκε κατά τη διάρκεια εκδήλωσης την Πέµπτη 19 Ιουνίου. Ακολούθησε µετά συζήτηση µε τη συµµετοχή των κ.κ. Άλκη Αλεξάνδρου, Γενικού ∆ιευθυντή Αγροτικής Τραπεζικής, Τράπεζα Πειραιώς, Χρήστου ∆. Κατσάνου, Σύµβουλου Ολικής ∆ιαχείρισης Θερµοκηπίου, DKG Group, Γιάννη Πανάγου, Εκδότη και ∆ιευθυντή, Εφηµερίδα Agrenda και Σέρκου Χαρουτουνιάν, Καθηγητή Γεωπονικού Πανεπιστηµίου Αθηνών και Aντιπρόεδρου Εκτ. Επιτροπής, Food and Agriculture Organization of the United Nations –FAO.

Ισχυρή η γεωγραφική συγκέντρωση

Σύµφωνα µε τον Γιώργο Μανιάτη, υπεύθυνο Έρευνας Κλαδικών Μελετών του ΙΟΒΕ που παρουσίασε τη µελέτη, παρά τα τεχνικά πλεονεκτήµατα, η διείσδυση της υδροπονίας στην Ελλάδα παραµένει περιορισµένη. Η συνολική έκταση των θερµοκηπίων υδροπονικής καλλιέργειας στη χώρα το 2024 εκτιµάται σε περίπου 1.350 στρέµµατα, µε ισχυρή γεωγραφική συγκέντρωση. Η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη κατέχει το 40% της έκτασης και σχεδόν το 50% της συνολικής αξίας παραγωγής, ακολουθούµενη από την Κρήτη (26% της έκτασης, 16% της παραγωγής) και την Πελοπόννησο (21% της έκτασης, 14% της παραγωγής).

Η διαφορά στις αποδόσεις

Σύµφωνα µε σχετικά νούµερα που παρουσιάστηκαν για την αποδοτικότητα ανά στρέµµα, για παράδειγµα στο µαρούλι η παραγωγή µπορεί να αυξηθεί 39 φορές, για την ντοµάτα 6 φορές, για το αγγούρι 9 φορές και για την πιπεριά 3 φορές πάνω. Η µελέτη του ΙΟΒΕ προβλέπει λοιπόν ότι η δηµιουργία 3.500 υπερσύγχρονων θερµοκηπίων υδροπονίας θα µπορούσε να αποφέρει:

• 263 εκατ. ευρώ σε ακαθάριστη αξία παραγωγής,
• 205 εκατ. ευρώ σε προστιθέµενη αξία,
• 8.031 νέες θέσεις εργασίας.

Η συνολική δυνητική συµβολή (άµεση, έµµεση και προκαλούµενη) των νέων επενδύσεων στη ΘΓΕΕ ανέρχεται στα 327 εκατ. ευρώ σε παραγωγή και 247 εκατ. σε προστιθέµενη αξία.

Απαιτείται μία κρίσιμη μάζα μονάδων για να μειωθεί το μέσο κόστος επένδυσης

Η µελέτη του ΙΟΒΕ καταλήγει σε µια σειρά προτάσεων πολιτικής µε στόχο την ταχύτερη ενσωµάτωση των νέων µεθόδων παραγωγής στον αγροτικό τοµέα. Οι προτάσεις επικεντρώνονται σε τέσσερις βασικούς άξονες:

• Πρώτον, προτείνεται η εκπόνηση ενός σαφούς σχεδίου ανάπτυξης της ΘΓΕΕ, συµπληρωµατικού προς το ήδη υφιστάµενο εθνικό σχέδιο εκσυγχρονισµού θερµοκηπίων. Το σχέδιο αυτό θα πρέπει να περιλαµβάνει ποσοτικούς στόχους αύξησης των εκτάσεων, τη δηµιουργία κρίσιµης µάζας µονάδων ώστε να µειωθεί το µέσο κόστος επένδυσης, καθώς και µηχανισµούς παρακολούθησης και αξιολόγησης της προόδου. Παράλληλα, επισηµαίνεται η ανάγκη ειδικής εκπαίδευσης και κατάρτισης του ανθρώπινου δυναµικού που θα στελεχώσει τις νέες µονάδες.
• ∆εύτερον, προτείνεται η ενίσχυση της χρηµατοδότησης µέσω συνδυασµού πόρων. Εκτός από το Πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ), τονίζεται η ανάγκη αξιοποίησης του Αναπτυξιακού Νόµου, µε δυνατότητα επιχορηγήσεων πάνω από 500.000 ευρώ ανά επένδυση. Προτείνεται ανώτατο όριο ποσοστού ενίσχυσης (π.χ. 50%) και επιλέξιµης δαπάνης έως 10 εκατ. ευρώ, πάντα εντός του πλαισίου των κανόνων κρατικών ενισχύσεων. Σηµειώνεται εδώ πως για τον Αναπτυξιακό Νόµο αναµένεται πρόσκληση για τον Αγροδιατροφικό τοµέα βάσει τροποποιηµένων διατάξεων.
• Τρίτον, στο πεδίο της ενέργειας, ζητείται να εξασφαλιστεί η προτεραιότητα σύνδεσης των µονάδων ΑΠΕ των θερµοκηπίων στο ηλεκτρικό δίκτυο, ώστε να λειτουργούν µε συµβάσεις συµψηφισµού (net metering). Επίσης, προτείνεται η αξιοποίηση των γεωθερµικών πεδίων της χώρας για τη µείωση του κόστους ενέργειας.

Τέλος, προκρίνεται η διασύνδεση της έρευνας µε την παραγωγή µέσω ενίσχυσης των δεσµών µεταξύ γεωπονικών σχολών, ερευνητικών φορέων και επιχειρήσεων ΘΓΕΕ, προκειµένου να προωθηθεί η καινοτοµία και να καλυφθούν οι ανάγκες σε εξειδικευµένο προσωπικό.

Χαμηλής τεχνολογικής στάθμης η πλειοψηφία των θερμοκηπίων

Αυτή τη στιγµή στην Ελλάδα το γενικό σύνολο εκτάσεων θερµοκηπιακών εγκαταστάσεων φτάνει τα 80.077 στρέµµατα µε τα θερµαινόµενα να αποτελούν την µειοψηφία. Σηµειώνεται πως οι θερµοκηπιακές αυξήθηκαν κατά +22% σε έκταση και +10% σε παραγωγή την περίοδο 2010-2023, ενώ έχουν πλέον µερίδιο στις εκτάσεις κηπευτικών 52% από 21% το 2010. Το µερίδιο τους σε όρους παραγωγής κηπευτικών έχει αυξηθεί στο 80% το 2023 από 37% το 2010. Σε όρους πλήθους εκµεταλλεύσεων, το 55% βρίσκονται στη Κρήτη, το 18% στην Κεντρική Μακεδονία, το 9% στη ∆υτικήΕλλάδα, το 8% στην Πελοπόννησο και το 10% στην υπόλοιπη χώρα.

Ωστόσο παρατηρείται µία µέση ποιότητα κατώτερη του αναµενόµενου µε βάση τις κλιµατικές και εδαφικές συνθήκες της χώρας. Παράλληλα παρατηρείται πως η καλλιέργεια ασκείται µε εµπειρικούς κανόνες, υπάρχει ανεπαρκής έλεγχος κλίµατος, παρασίτων, ασθενειών και  υστέρηση σε αποθήκευση και µεταφορά των προϊόντων. Το χαµηλό ποσοστό εφαρµογής διεθνώς αναγνωρισµένων προτύπων πιστοποίησης, όπως το GLOBALGAP – απαραίτητα για τη διάθεση των κηπευτικών σε αναπτυγµένες αγορές, επιβεβαιώνει τα παραπάνω. Η παραγωγικότητα των ελληνικών θερµοκηπίων υπολείπεται λοιπόν σηµαντικά εκείνης των θερµοκηπίων υψηλής τεχνολογίας που λειτουργούν σε άλλες χώρες της Ε.Ε., κυρίως λόγω περιορισµένης αξιοποίησης τεχνολογικών λύσεων και σύγχρονων καλλιεργητικών πρακτικών.

Τα περιθώρια βελτίωσης στην Ελλάδα είναι σηµαντικά, µέσω του εκσυγχρονισµού των υποδοµών, της τεχνολογικής αναβάθµισης και της υιοθέτησης βέλτιστων πρακτικών παραγωγής.

Υδροπονία: Πλεονεκτήµατα και αδυναµίες

Σύµφωνα µε τη µελέτη του ΙΟΒΕ τα βασικά πλεονεκτήµατα της υδροπονίας είναι:

•   Αυξηµένη παραγωγικότητα.
•   Περιβαλλοντική βιωσιµότητα: Εξοικονόµηση νερού (έως 90%), δραστική µείωση χρήσης αγροχηµικών και αποφυγή µόλυνσης υπογείων υδάτων, κυκλικότητα.
•   Προστασία καλλιεργειών από ακραίες καιρικές συνθήκες και ασθένειες.
•   Ευελιξία: ∆υνατότητα παραγωγής σε αστικές και µη παραγωγικές περιοχές, και καλλιέργεια εκτός εποχής
• Ωστόσο εντοπίζονται και σηµαντικές προκλήσεις:
•   Υψηλό κόστος αρχικής επένδυσης για εξοπλισµό και υποδοµές.
•   Υψηλές ενεργειακές ανάγκες για θέρµανση, ψύξη, φωτισµό και αυτοµατισµούς.
•   Ανάγκη εξειδικευµένης τεχνογνωσίας και ανθρώπινου δυναµικού.
•   ∆υσκολία για µικρούς παραγωγούς µε χαµηλή οικονοµική δυνατότητα.

Η µελέτη του ΙΟΒΕ εντοπίζει, πέρα από τα πλεονεκτήµατα και τις αδυναµίες, συγκεκριµένες ευκαιρίες και απειλές για την περαιτέρω ανάπτυξη της θερµοκηπιακής γεωργίας εκτός εδάφους στην Ελλάδα. Από πλευράς ευκαιριών, η υδροπονία µπορεί να λειτουργήσει ως µοχλός για την ανάπτυξη εγχώριας κατασκευαστικής βιοµηχανίας, καθώς και για την παροχή συµπληρωµατικών υπηρεσιών υψηλής προστιθέµενης αξίας, όπως είναι η τεχνική υποστήριξη, η συντήρηση και η τεχνολογική αναβάθµιση των θερµοκηπιακών υποδοµών.

Από την άλλη, η µελέτη αναγνωρίζει ορισµένες απειλές, κυρίως εξωτερικού χαρακτήρα. Η ανταγωνιστική πίεση από εισαγωγές τρίτων χωρών, όπου οι παραγωγές υδροπονίας ενισχύονται από χαµηλότερο κόστος ή λιγότερο αυστηρούς κανονισµούς, µπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά για τους εγχώριους επενδυτές.

Ο πολλαπλασιασμός και η αναβάθμιση των περίπου 8.500 θερμοκηπίων είναι άμεσης αναγκαιότητας

του Θανάση ∆εδούση*

Σήµερα, όσο ποτέ άλλοτε, καλούµαστε να επαναπροσδιορίσουµε το µέλλον του αγροδιατροφικού τοµέα. Σκοπός, στον οποίο οδηγούµαστε, λόγω της κλιµατικής κρίσης. Στόχος µας είναι η διασφάλιση της αειφόρου παραγωγής. Για εµάς, στην Πειραιώς, ο στόχος παραγωγής ασφαλών τροφίµων µέσα σε ένα υγιές περιβάλλον εξυπηρετείται µέσα από τον εκσυγχρονισµό του αγροδιατροφικού τοµέα. Αυτός ήταν και ο λόγος δηµιουργίας του Κέντρου Αριστείας Αγροδιατροφής, το οποίο έφερε στην επιφάνεια την αναγκαιότητα της χώρας να πολλαπλασιάσει και να αναβαθµίσει τα περίπου 8.500 θερµοκήπια.

Η δηµιουργία ενός ασφαλούς καλλιεργητικού περιβάλλοντος µπορεί να διασφαλίσει την επισιτιστική επάρκεια της χώρας µε προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας. Η ανάπτυξη της θερµοκηπιακής καλλιέργειας αποτελεί µία από τις πιο σηµαντικές λύσεις, για την αντιµετώπιση της κλιµατικής κρίσης και την εξασφάλιση της διατροφικής επάρκειας της χώρας.

Γιατί ακριβώς µιλάµε; Για ένα ελεγχόµενο καλλιεργητικό περιβάλλον, το οποίο προσφέρει χαµηλότερο κόστος παραγωγής, υψηλότερη παραγωγικότητα ανά µονάδα επιφάνειας, ορθολογική διαχείριση πόρων (όπως νερό και ηλεκτρική ενέργεια), αλλά κυρίως ανθεκτικότητα στις επιπτώσεις της κλιµατικής αλλαγής. Ο πολλαπλασιασµός και η αναβάθµιση των περίπου 8.500 θερµοκηπίων που υπάρχουν στην Ελλάδα είναι άµεσης αναγκαιότητας, αν θέλουµε να εξασφαλίσουµε την τροφή µας, αύριο.

Ο µετασχηµατισµός του αγροδιατροφικού τοµέα ξεκινάει µε την πρόσκληση του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων για επενδύσεις συνολικού προϋπολογισµού 300 εκατ. ευρώ σε σύγχρονα θερµοκήπια, ποσό που αποτελεί µέρος των αναγγελθέντων από την κυβέρνηση 600 εκατ. ευρώ.

Στην Πειραιώς η στήριξη του αγροδιατροφικού τοµέα αποτελεί στρατηγική µας επιλογή. Υποστηρίζουµε τους παραγωγούς, τους συνεταιρισµούς, τις οµάδες παραγωγών και τις επιχειρήσεις που εντάσσονται στην Παρέµβαση Π3-73-2.9 του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων: «Επενδύσεις για τον εκσυγχρονισµό και την κατασκευή θερµοκηπίων και προσπελάσιµων στεγάστρων φυτικής παραγωγής». Το επιχορηγούµενο πρόγραµµα ύψους 150 εκατ. ευρώ καλύπτει συνολικές επενδύσεις 300 εκατ. ευρώ. Το ποσοστό της επιχορήγησης κυµαίνεται από 50% και µπορεί να φθάσει στο 70%, ανάλογα µε τα χαρακτηριστικά του επενδυτή και τη φύση της επενδυτικής πρότασης. Στόχος είναι ο εκσυγχρονισµός και η κατασκευή, θερµοκηπίων, λοιπών προσπελάσιµων στεγάστρων φυτικής παραγωγής, θάλαµοι καλλιέργειας κλειστού τύπου κιβωτίου ISO 668 και θαλάµων µανιταριών, συµπεριλαµβανοµένου του εξοπλισµού τους και των συνοδών εγκαταστάσεων και υποδοµών, που είναι απαραίτητα για τη λειτουργία τους, όπως οι επενδύσεις που συµβάλλουν στην αξιοποίηση ΑΠΕ, καθώς και αγορά γης (µέχρι 10% των συνολικών επιλέξιµων δαπανών).

Οι δικαιούχοι του προγράµµατος, για την υλοποίηση του επενδυτικού τους σχεδίου, αρκεί να διαθέτουν το 15% της επένδυσης σε ίδια κεφάλαια, καθώς για το υπόλοιπο 85% η Τράπεζα Πειραιώς προσφέρει τριπλή στήριξη:

•   Συµβουλευτικές υπηρεσίες για την υλοποίηση ενός βιώσιµου επενδυτικού σχεδίου, το οποίο θα υλοποιηθεί άµεσα και κυρίως µέσω του οποίου ο αγρότης- επενδυτής θα αποκοµίσει άµεσα τα οφέλη της επένδυσής του. Η επιλογή του κατάλληλου επενδυτικού σχήµατος γίνεται σε εξατοµικευµένη βάση.
•   ∆άνειο άµεσης προεξόφλησης της επιχορήγησης (στο σύνολό της) που αποπληρώνεται µε την καταβολή της.
•   ∆άνειο κάλυψης του υπόλοιπου ποσού (κυµαίνεται από 15% έως και 35% της επένδυσης), µε χρηµατοδοτικά εργαλεία ανάλογα µε τη φύση της επένδυσης.

Με πολυετή εµπειρία και εξειδικευµένη τεχνογνωσία στον αγροτικό τοµέα, η Πειραιώς προσφέρει στοχευµένες λύσεις χρηµατοδότησης και συµβουλευτικής υποστήριξης σε αγρότες, οµάδες παραγωγών και αγροτικές επιχειρήσεις που επιδιώκουν να αξιοποιήσουν τις νέες επενδυτικές δυνατότητες του κλάδου. Τα έµπειρα στελέχη µας βρίσκονται δίπλα σε κάθε ενδιαφερόµενο, αναλύοντας τα επενδυτικά του σχέδια και προτείνοντας τη βέλτιστη λύση χρηµατοδότησης.

Σε ένα σύνθετο και µε έντονες αλληλεξαρτήσεις παγκόσµιο σύστηµα τροφίµων, η σηµασία του αγροδιατροφικού τοµέα για την Ελλάδα είναι αυτονόητη. Στην Πειραιώς, αναγνωρίζουµε ότι η ενίσχυση της ανθεκτικότητας και ανταγωνιστικότητας της παραγωγής απαιτεί βιώσιµες επενδύσεις σε σύγχρονες και καινοτόµες υποδοµές. Πιστεύουµε ότι οι καλυµµένες καλλιέργειες – όπως τα θερµοκήπια – µπορούν να συµβάλουν ουσιαστικά στην αύξηση της παραγωγής και του εισοδήµατος των παραγωγών, στη συνολική τόνωση της οικονοµίας µέσα από την ενίσχυση των εξαγωγών, στη βιώσιµη ανάπτυξη και την εξοικονόµηση φυσικών πόρων, όπως το νερό, καθώς και στη δηµιουργία θέσεων εργασίας σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.

*∆ιευθυντής Κέντρου Αριστείας Αγροδιατροφής, Πειραιώς

του Κλεάνθη Πασχώνη*

Η οµάδα της EUPHORIA αποτελείται από εξειδικευµένους γεωπόνους, µε υψηλή εξειδίκευση και εµπειρία.  Επικεφαλής της είναι ο γεωπόνος Κλεάνθης Πασχώνης, µε εµπειρία 17 ετών στην τεχνική υποστήριξη υδροπονικών θερµοκηπίων και 27 χρόνια γεωπονικής εµπειρίας.

Γνωρίζουµε σε βάθος την υδροπονία και τα κρίσιµα σηµεία των υδροπονικών συστηµάτων και έχουµε δηµιουργήσει ειδικά πρωτόκολλα τυποποιηµένης διαχείρισης για την σωστή άρδευση, θρέψη, φυτοπροστασία, την ειδική θρέψη για την αντιµετώπιση των καταπονήσεων (stress) της καλλιέργειας και τις σωστές κλιµατικές συνθήκες στο θερµοκήπιο.∆ιαθέτουµε υψηλή τεχνογνωσία και πολυετή εµπειρία σε δύσκολα project καλλιεργειών µεγάλου κύκλου σε high-tech θερµοκήπια, όπως είναι η 11-µηνη καλλιέργεια υδροπονικής τοµάτας και η 6-µηνη καλλιέργεια υδροπονικού αγγουριού,

Παρακολουθούµε τις παγκόσµιες εξελίξεις και καινοτοµίες στον θερµοκηπιακό κλάδο και την γεωπονική επιστηµονική έρευνα, ενσωµατώνοντας συστηµατικά τη νέα γνώση στην δουλειά µας και αξιοποιώντας κάθε διαθέσιµο εργαλείο Γεωργίας Ακριβείας.

Η υδροπονική θερµοκηπιακή καλλιέργεια είναι η κορωνίδα της Γεωργίας Ακριβείας, η τεχνογνωσία είναι ο κυρίαρχος συντελεστής παραγωγής και η λεπτοµέρεια φέρνει το καλό αποτέλεσµα.

Οι υπηρεσίες µας:

1. Τεχνική υποστήριξη

•  Συνταγές υδροπονίας και σωστή στρατηγική άρδευσης, βάσει σταδίου καλλιέργειας και κλιµατικών συνθηκών
•  Προγράµµατα φυτοπροστασίας και διαχείρισης αβιοτικών καταπονήσεων (stress) της καλλιέργειας
•  Επιτόπιες επιθεωρήσεις καλλιεργειών και αποµακρυσµένη διαχείριση θερµοκηπίων
•  Εργαστηριακές αναλύσεις
•  Φυτοϋγειονοµικός σχεδιασµός
•  Εκπαίδευση προσωπικού
•  Eξειδικευµένες καλλιεργητικές τεχνικές για αύξηση παραγωγής
•  Μετασυλλεκτική διαχείριση και συστήµατα διασφάλισης ποιότητας
•  Συµβουλευτική υποστήριξη νέων επενδυτών

2. Ολική διαχείριση υδροπονικών θερµοκηπίων

Πλήρες πακέτο τεχνικής υποστήριξης, που περιλαµβάνει κάθε πτυχή της παραγωγικής αλυσίδας, από τον σπόρο µέχρι το ράφι. Μηνιαίες εκθέσεις αξιολόγησης (Reports) και συνεχής ενηµέρωση συνεργατών (σηµεία που χρήζουν προσοχής/βελτίωσης, προτεινόµενες ενέργειες, στοχοθέτηση)

3. Μετατροπή συµβατικών θερµοκηπίων σε υδροπονικά

Σχεδιάζουµε και επιβλέπουµε την µετατροπή και στη συνέχεια παρέχουµε πλήρη τεχνική υποστήριξη της υδροπονικής καλλιέργειας  

Αναλυτικότερες πληροφορίες των υπηρεσιών µας και τεχνικά άρθρα σχετικά µε την υδροπονική καλλιέργεια, στην ιστοσελίδα µας www.crop-experts.gr

*Γεωπόνος ΑΠΘ Msc

Νέες λύσεις ρευστότητας και επενδύσεων για τον εκσυγχρονισμό του πρωτογενούς τομέα

Ο πρωτογενής τοµέας διατηρεί διαχρονικά καθοριστικό ρόλο για την ελληνική οικονοµία, τόσο µέσω της παραγωγής ποιοτικών αγαθών όσο και µέσω της συµβολής του στην απασχόληση και τις εξαγωγές. Σήµερα, εν µέσω νέων προκλήσεων αλλά και ευκαιριών, αναδεικνύονται σηµαντικές προοπτικές για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των αγροτικών εκµεταλλεύσεων, µε έµφαση στη συνεργατικότητα, την τεχνολογία και την αύξηση της προστιθέµενης αξίας των παραγόµενων προϊόντων.

Μέσα σε αυτό το δυναµικά εξελισσόµενο περιβάλλον, οι τραπεζικές ανάγκες των αγροτών και των επιχειρήσεων του αγροτικού τοµέα είναι πιο σύνθετες από ποτέ. Η Eurobank ανταποκρίνεται ουσιαστικά σε αυτές τις ανάγκες, αναπτύσσοντας ένα σύγχρονο και ολοκληρωµένο πλαίσιο υποστήριξης, που συνδυάζει άµεση ρευστότητα, ευέλικτη χρηµατοδότηση και ενεργή συµµετοχή σε επενδυτικά προγράµµατα. Συγκεκριµένα, παρέχεται πρόσβαση στις εξής επιλογές:

•   Κάρτα του Αγρότη: Ρευστότητα µε προνοµιακούς όρους

Η Κάρτα του Αγρότη της Eurobank εξασφαλίζει γρήγορη πρόσβαση σε ρευστότητα, µέσω προκαταβολής έως και 80% των επιδοτήσεων, µε ευνοϊκούς όρους και χωρίς πρόσθετες εξασφαλίσεις. ∆ιευκολύνει την κάλυψη καθηµερινών αναγκών όπως προµήθεια εφοδίων, αγορά καυσίµων και πληρωµές προς δηµόσιους φορείς.

•   Λογαριασµός Αγροτικών Ενισχύσεων

Ο ειδικά σχεδιασµένος λογαριασµός για την πίστωση ενισχύσεων (ΟΣ∆Ε, ΟΠΕΚΕΠΕ) προσφέρει προνοµιακό επιτόκιο, δυνατότητα άµεσης χρήσης των ποσών και αυτόµατη εξυπηρέτηση πάγιων αναγκών. Επιπλέον, προσφέρεται η δυνατότητα σύνδεσης  µε την Κάρτα Αγρότη, ενισχύοντας τη συνολική διαχείριση των χρηµατορροών.

•   Εξειδικευµένες χρηµατοδοτήσεις µε ευελιξία

Μέσω µιας διευρυµένης σειράς χρηµατοδοτικών προϊόντων καλύπτονται αγροτικές ανάγκες για:

• Απόκτηση γεωργικών µηχανηµάτων.
• Ανέγερση ή αναβάθµιση αποθηκών και υποδοµών.
• Ενίσχυση της ρευστότητας στην καλλιεργητική περίοδο.

Όλα αυτά προσφέρονται µε ανταγωνιστικούς όρους, ταχύτητα στη διαδικασία και στήριξη από εξειδικευµένα στελέχη.

•   Χρηµατοδοτικό Πρόγραµµα Εγγυοδοσίας EIF-Agri.

Χρηµατοδότηση µε προνοµιακούς όρους, επιλέξιµων επενδυτικών σχεδίων ΜµΕ που ανήκουν στον ‘’Αγροδιατροφικό τοµέα’’, µε εγγύηση του EIF στο 80% του ποσού του δανείου.

• Ταµείο Μικρών ∆ανείων Αγροτικής Επιχειρηµατικότητας (ΕΑΤ Micro Agri), για την χρηµατοδότηση ΜµΕ του αγροτικού κλάδου µε 100% επιδότηση επιτοκίου για τα δύο πρώτα έτη του δανείου & 50% µείωση επιτοκίου κατά την υπόλοιπη διάρκεια.
• Θερµοκήπια: Χρηµατοδότηση επενδύσεων για τον εκσυγχρονισµό

Η στροφή προς τις θερµοκηπιακές καλλιέργειες αποτελεί κρίσιµο βήµα για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του Έλληνα παραγωγού, προσφέροντας σταθερότητα, καλύτερο έλεγχο παραγωγής και πρόσβαση σε αγορές υψηλής αξίας. Η Eurobank στηρίζει δυναµικά επενδύσεις στον τοµέα αυτό, παρέχοντας χρηµατοδότηση στο πλαίσιο του προγράµµατος του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίµων «Επενδύσεις για εκσυγχρονισµό θερµοκηπίων και στεγάστρων φυτικής παραγωγής».

Βασικά χαρακτηριστικά του προγράµµατος:

• ∆ηµόσια δαπάνη: 150 εκατ. ευρώ.
• Επιχορηγήσεις: από 50% έως 70%.
• Επιλέξιµες είναι οι αιτήσεις που υποβάλλονται από φυσικά πρόσωπα εγγεγραµµένα στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκµεταλλεύσεων καθώς και από νοµικά πρόσωπα και συλλογικά σχήµατα του αγροτικού συνεταιριστικού δικαίου των οποίων η έδρα βρίσκεται εντός της Ελληνικής Επικράτειας.
• Προϋπολογισµός έργων: από 30.000 ευρώ έως 1.000.000 ευρώ.

Η Eurobank καλύπτει την ιδιωτική συµµετοχή και προεξοφλεί την επιδότηση, δίνοντας ώθηση σε επενδύσεις που αφορούν νέες θερµοκηπιακές εγκαταστάσεις, βελτίωση υφιστάµενων, αυτοµατισµούς και συστήµατα εξοικονόµησης ενέργειας.

Η Eurobank αποδεικνύει έµπρακτα πως αποτελεί σταθερό και αξιόπιστο σύµµαχο για τον Έλληνα αγρότη. Με µια ολιστική προσέγγιση, µέσω και του νέου κλαδικού προγράµµατος, που σχεδιάζεται για τον αγροτικό κλάδο, στηρίζει τόσο τις καθηµερινές ανάγκες όσο και τον µακροπρόθεσµο εκσυγχρονισµό του πρωτογενούς τοµέα, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα, την εξωστρέφεια και τη βιωσιµότητα της ελληνικής αγροτικής παραγωγής.

του Δημήτρη Σκούρα*

Για τον σύγχρονο αγρότη και κτηνοτρόφο, η αξιοποίηση του βρόχινου νερού αποτελεί µια αξιόπιστη και οικονοµικά βιώσιµη λύση. Η επένδυση σε κατάλληλα φίλτρα και δεξαµενές µπορεί να καλύψει πλήρως τις ανάγκες άρδευσης, παροχής νερού σε ζώα, καθαρισµών και βοηθητικών χρήσεων.

Φίλτρα WISY: Καθαρό Νερό χωρίς Ρεύµα

Τα φίλτρα vortex της γερµανικής WISY είναι ιδανικά για γεωργικές εγκαταστάσεις. Αποµακρύνουν έως και 95% των ρύπων (φύλλα, χώµα, έντοµα) πριν το νερό περάσει στη δεξαµενή, εξασφαλίζοντας καθαρότητα και υγιεινή. Είναι αυτοκαθαριζόµενα, λειτουργούν χωρίς ρεύµα και αντέχουν σε απαιτητικά περιβάλλοντα – ιδανικά για θερµοκήπια, αποθήκες ή στάβλους.

∆εξαµενές Aplast AQUAstay: Ανθεκτικότητα & Πιστοποίηση

Οι πλαστικές δεξαµενές AQUAstay κατασκευάζονται από ανθεκτικό πολυαιθυλένιο, κατάλληλο για πόσιµο νερό (πιστοποίηση W270). Αντέχουν σε βαριά χρήση και διαθέτουν χωρητικότητα έως 50.000 λίτρα, ιδανική για:

•   Άρδευση χωραφιών ή θερµοκηπίων.
•   Πότισµα ζώων σε στάνες ή ποιµνιοστάσια.
•   Συλλογή νερού από στέγες, αποθήκες και υπόστεγα.

Η νέα σειρά FLAT απαιτεί ελάχιστη εκσκαφή και µπορεί να εγκατασταθεί ακόµη και σε πετρώδη εδάφη ή περιοχές µε υψηλό υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα. Προσφέρει αντοχή σε φορτία και είναι έτοιµη για συνδυασµό µε φίλτρα άµµου, λιποπαγίδες και αντλίες.

Συµπέρασµα

Η συλλογή και αποθήκευση βρόχινου νερού µε φίλτρα WISY και δεξαµενές Aplast AQUAstay δίνει τη δυνατότητα σε κάθε αγρότη ή κτηνοτρόφο να εξοικονοµήσει νερό, να περιορίσει το κόστος άρδευσης και να διασφαλίσει αυτάρκεια — µε µία επένδυση που αποδίδει από τον πρώτο χρόνο.

*Ιδιοκτήτης Περίτεχνο