Όπως επισημαίνει η ΕΕ, αυτό αποτελεί σημαντικό βήμα προόδου στην παγκόσμια προσπάθεια για την προστασία των ωκεανών του πλανήτη, καθώς αποσκοπεί στην εξάλειψη των επιζήμιων επιδοτήσεων στον τομέα της αλιείας, συμβάλλοντας τελικά σε έναν ανθεκτικότερο και ακμάζοντα ωκεανό για τις μελλοντικές γενιές.
Μέσω δεσμευτικών και εκτελεστών διατάξεων, η εν λόγω συμφωνία-ορόσημο αναμένεται να μειώσει σημαντικά την υπεραλίευση, να διασφαλίσει τη βιώσιμη αλιεία και να προωθήσει καλύτερες πρακτικές για τις παράκτιες κοινότητες παγκοσμίως. Αυτό συγκαταλέγεται επίσης στις βασικές προτεραιότητες του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για τους Ωκεανούς, το οποίο περιγράφει τη δέσμευση της ΕΕ για την προστασία των ωκεανών.
Η έναρξη ισχύος ενεργοποιεί επίσης το Ταμείο Αλιείας του ΠΟΕ, το οποίο έχει ως στόχο να συνδράμει τις αναπτυσσόμενες και τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες στην εφαρμογή της συμφωνίας, βελτιώνοντας τη βιωσιμότητα και ωφελώντας τις αλιευτικές κοινότητες παγκοσμίως. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της συνεισφέρουν κατά πλειοψηφία σε αυτό το σημαντικό ταμείο.
Σύμφωνα με τον στόχο βιώσιμης ανάπτυξης 14.6 των Ηνωμένων Εθνών, ο οποίος αναθέτει στον ΠΟΕ να απαγορεύσει τις επιζήμιες επιδοτήσεις στον τομέα της αλιείας, η συμφωνία περιλαμβάνει απαγόρευση των επιδοτήσεων που συμβάλλουν στην παράνομη, λαθραία και άναρχη (ΠΛΑ) αλιεία, σε συνδυασμό με πρωτοφανείς διατάξεις περί διαφάνειας. Επιπλέον, απαγορεύει όλες τις επιδοτήσεις για την αλιεία στην άναρχη ανοικτή θάλασσα, οι οποίες είναι οι πλέον ευάλωτες περιοχές του ωκεανού, καθώς δεν διαθέτουν κανένα καθιερωμένο και συντονισμένο καθεστώς για τη διαχείριση της αλιείας. Μια πρόσθετη διάταξη θα θεσπίσει κανόνες βιωσιμότητας για τις επιδοτήσεις που επηρεάζουν τα πλέον ευάλωτα υπεραλιευόμενα αποθέματα, προωθώντας τελικά μια πιο βιώσιμη προσέγγιση στη διαχείριση της αλιείας.
Η ΕΕ παραμένει προσηλωμένη στην περαιτέρω αντιμετώπιση των επιζήμιων επιδοτήσεων στον τομέα της αλιείας σε παγκόσμιο επίπεδο με τη διαπραγμάτευση πρόσθετων διατάξεων για τη συμπλήρωση αυτής της συμφωνίας πρώτης φάσης.
Επόμενα βήματα
Με τη συμφωνία που ισχύει τώρα, τα μέλη του ΠΟΕ θα πρέπει να μεταφέρουν αυτούς τους νέους πολυμερείς κανόνες στο εσωτερικό τους πλαίσιο επιδοτήσεων στον τομέα της αλιείας.
Για την παρακολούθηση της εφαρμογής, τα μέλη του ΠΟΕ πρέπει να παρέχουν μια σειρά λεπτομερών κοινοποιήσεων που θα επανεξεταστούν από τη νέα επιτροπή του ΠΟΕ για τις επιδοτήσεις στον τομέα της αλιείας, η οποία δημιουργήθηκε επίσης με τη συμφωνία.
Ενώ 111 μέλη του ΠΟΕ αποδέχθηκαν σήμερα τους κανόνες της συμφωνίας, η ΕΕ καλεί τα υπόλοιπα μέλη του ΠΟΕ, ιδίως τα μεγάλα αλιευτικά έθνη, να αποδεχθούν σύντομα τη συμφωνία, ώστε να εξασφαλιστούν ακόμη ευρύτερα οφέλη.
Υπενθυμίζεται ότι η συμφωνία του ΠΟΕ για τις επιδοτήσεις στον τομέα της αλιείας, η πρώτη πολυμερής εμπορική συμφωνία που επικεντρώνεται στη βιωσιμότητα, συνήφθη κατά τη 12ηυπουργική διάσκεψη του ΠΟΕ (MC12) τον Ιούνιο του 2022 και περιλαμβάνει:
- απαγόρευση των κρατικών επιδοτήσεων στην παράνομη, λαθραία και άναρχη αλιεία·
- απαγόρευση των επιδοτήσεων για την αλιεία στην ανοικτή θάλασσα που δεν υπόκειται σε ρυθμίσεις·
- απαγόρευση των επιδοτήσεων όσον αφορά τα πλέον ευάλωτα αποθέματα·
- διατάξεις για την αντιμετώπιση της επιβλαβούς πρακτικής της μετανηολόγησης αλιευτικών σκαφών σε άλλες δικαιοδοσίες· και
- εκτεταμένες διατάξεις διαφάνειας και κοινοποίησης για την παρακολούθηση της εφαρμογής της συμφωνίας.
Η ΕΕ ήταν βασικός συμμετέχων στις διαπραγματεύσεις και πρωτοστάτησε στις προσπάθειες για την ολοκλήρωσή τους. Μετά την έγκαιρη αποδοχή της συμφωνίας τον Ιούνιο του 2023, η ΕΕ ενθάρρυνε ενεργά άλλα μέλη του ΠΟΕ να αποδεχθούν τη συμφωνία χωρίς καθυστέρηση.
