Ακόμα και 60 φορές πάνω από τη συνηθισμένη τιμή αναγκάζονται κάποιοι προμηθευτές να πληρώνουν το σπάνιο σαμάριο στις ΗΠΑ, λόγω της στρόφιγγας που έχει σφίξει η Κίνα στην εξαγωγή σπάνιων ορυκτών. Το πλήγμα όμως δεν είναι τόσο οικονομικό.
Παρότι υπήρξε προσωρινή χαλάρωση μετά από εμπορικές υποχωρήσεις της κυβέρνησης Τραμπ τον Ιούνιο, η Κίνα διατηρεί αυστηρούς περιορισμούς όσον αφορά κρίσιμα ορυκτά που χρησιμοποιούνται για στρατιωτικούς σκοπούς. Η Κίνα προμηθεύει περίπου το 90% των παγκόσμιων σπανίων γαιών και κυριαρχεί σε πλήθος άλλων κρίσιμων υλικών.
Ωστόσο, όπως αναφέρει και ρεπορτάζ της Wall Street Journal, η Κίνα περιορίζει τη ροή κρίσιμων ορυκτών προς τις δυτικές αμυντικές βιομηχανίες σε τέτοιο βαθμό, που προκαλούν καθυστερήσεις στην παραγωγή και αναγκάζοντας τις εταιρείες να αναζητούν εναλλακτικά αποθέματα για την κατασκευή από σφαίρες μέχρι μαχητικά αεροσκάφη.
Έτσι, μια αμυντική βιομηχανία κατασκευής drone για τον αμερικανικό στρατό αναγκάστηκε να καθυστερήσει παραγγελίες έως και δύο μήνες λόγω έλλειψης μαγνητών, που παράγονται από σπάνιες γαίες.
Σύμφωνα με εμπόρους της αγοράς, η τιμή πολλών τέτοιων υλικών έχει αυξηθεί 5 φορές ή και περισσότερο από ό,τι πριν τους πρόσφατους περιορισμούς. Ένας προμηθευτής δήλωσε ότι του προσφέρθηκε το στοιχείο σαμάριο —απαραίτητο για μαγνήτες υψηλής αντοχής— σε τιμή 60 φορές πάνω από τη συνηθισμένη. Οι αυξήσεις αυτές επιβαρύνουν ήδη το κόστος κατασκευής αμυντικών συστημάτων.
Αμερικανική εξάρτηση
Η εξάρτηση της αμερικανικής αμυντικής βιομηχανίας από την Κίνα καθιστά τις ΗΠΑ ευάλωτες, ιδίως σε περίοδο αυξημένων εντάσεων και διαπραγματεύσεων, αναφέρει το αμερικανικό δημοσίευμα.
Τα περισσότερα υλικά που απαιτούνται για μικροηλεκτρονικά, κινητήρες drone, συστήματα νυχτερινής όρασης, καθοδήγηση πυραύλων και στρατιωτικούς δορυφόρους προέρχονται από την Κίνα.
Παρά τις προσπάθειες εξεύρεσης εναλλακτικών πηγών, ορισμένα από τα υλικά αυτά είναι τόσο εξειδικευμένα, που η παραγωγή τους στη Δύση δεν είναι οικονομικά βιώσιμη.
Από τον Δεκέμβριο, η Κίνα έχει απαγορεύσει πλήρως τις εξαγωγές γερμανίου, γαλλίου και αντιμονίου προς τις ΗΠΑ — υλικά που χρησιμοποιούνται στην ενίσχυση πυρομαχικών και στην τεχνολογία νυχτερινής όρασης.
Η εταιρεία Leonardo DRS, αμερικανική θυγατρική της ιταλικής Leonardo, δήλωσε ότι διαθέτει μόνο «αποθέματα ασφαλείας» σε γερμάνιο. Ο διευθύνων σύμβουλος Μπιλ Λιν προειδοποίησε ότι η ροή υλικών πρέπει να βελτιωθεί το δεύτερο εξάμηνο του 2025, για να αποφευχθούν καθυστερήσεις.
Όλοι οι δρόμοι οδηγούν στην Κίνα
Το Πεντάγωνο έχει ζητήσει από τις εταιρείες άμυνας να σταματήσουν έως το 2027 την αγορά μαγνητών που περιέχουν κινέζικα υλικά. Πολλές εταιρείες έχουν ήδη αποθέματα μαγνητών, όμως για άλλα κρίσιμα ορυκτά κρατούν αποθέματα μόλις λίγων μηνών.
Οι κατασκευαστές drones πλήττονται ιδιαίτερα, καθώς πρόκειται συχνά για μικρές εταιρείες χωρίς τα μέσα να διαχειριστούν πολύπλοκες αλυσίδες εφοδιασμού ή να εξασφαλίσουν μεγάλα αποθέματα.
Σύμφωνα με στοιχεία της Govini, περίπου 80.000 εξαρτήματα σε οπλικά συστήματα των ΗΠΑ βασίζονται σε ορυκτά που υπόκεινται πλέον σε κινεζικούς περιορισμούς. Σχεδόν κάθε κρίσιμη αλυσίδα προμήθειας περνάει από την Κίνα.
Η Κίνα πλέον απαιτεί από τις εταιρείες που εισάγουν σπάνιες γαίες να υποβάλλουν αναλυτική τεκμηρίωση για τη χρήση των υλικών, περιλαμβανομένων εικόνων προϊόντων και γραμμών παραγωγής, ώστε να διασφαλίσει πως δεν προορίζονται για στρατιωτική χρήση.
Η αμερικανική εταιρεία ePropelled, που κατασκευάζει κινητήρες πρόωσης για drones, δήλωσε ότι οι παραγγελίες της καθυστέρησαν όταν ο Κινέζος προμηθευτής της ζήτησε εικόνες προϊόντων και λίστα αγοραστών. Η εταιρεία αρνήθηκε να αποκαλύψει τέτοια στοιχεία και στράφηκε σε εναλλακτικούς προμηθευτές από τις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Ασία. Ωστόσο, και αυτοί εξαρτώνται έμμεσα από κινεζικές πρώτες ύλες.
Παρόλο που σύναψε συμφωνίες με νέες εταιρείες όπως η Vulcan Elements και η USA Rare Earth, η διαθεσιμότητα των προϊόντων τους δεν θα είναι επαρκής πριν από τα τέλη του 2025.
Πως αντιδρά το Πεντάγωνο
Το Πεντάγωνο έχει αρχίσει να επενδύει άμεσα σε εγχώριες αλυσίδες προμήθειας, σημειώνει η Wall Street Journal. Το 2024, ενέκρινε επιχορήγηση 14 εκατ. ευρώ σε καναδική εταιρεία για την παραγωγή υποστρωμάτων γερμανίου για στρατιωτικούς δορυφόρους.
Τον Ιούλιο του 2025, επένδυσε 400 εκατ. ευρώ στην MP Materials -τη μεγαλύτερη εταιρεία σπανίων γαιών στην Αμερική- αποκτώντας μερίδιο 15%.
Παράλληλα, ιδρύθηκε το «Critical Minerals Forum» για την ενίσχυση της παραγωγής κρίσιμων μετάλλων σε ΗΠΑ και συμμάχους, και τη διευκόλυνση χρηματοδότησης για ορυχεία.
Ορισμένες εταιρείες που μέχρι πρότινος ανέθεταν την προμήθεια πρώτων υλών σε υπεργολάβους, τώρα προσπαθούν να εξασφαλίσουν απευθείας πρόσβαση σε κρίσιμα υλικά.
Όπως δήλωσε ο CEO της startup Phoenix Tailings, «οι μεγάλες εταιρείες αρχίζουν να πανικοβάλλονται — συνειδητοποιούν ότι δεν πρόκειται να βρουν μαγνήτες αν δεν αναλάβουν δράση οι ίδιες».
