Η ζωή ρέει περιγράφοντας με χάρη την απόλυτη αδιαφορία της για τα σχέδια των ανθρώπων και τις προσδοκίες τους. Η ζωή δε λειτουργεί με ημερολόγια, με ρολόγια, με στόχους και σημειώσεις. Δεν υπακούει σε επιθυμίες. Δεν ρωτά ποτέ “είσαι έτοιμος;”. Απλώς έρχεται. Κι όταν έρχεται, γλιστρά σαν το νερό που βρίσκει τη ρωγμή, σαν τον αέρα που μπαίνει απ’ την πόρτα που έμεινε λίγο ανοιχτή. Κι όταν κάποιος παύει να πιέζει, τότε συμβαίνει το απίστευτο: η ζωή αρχίζει να ρέει ξανά.
Η αυταπάτη του ελέγχου κατασκευάζεται με υπομονή από μικρή ηλικία. Διδάσκεται στο σχολείο, καλλιεργείται στην οικογένεια, στερεώνεται στην κοινωνία. Το άτομο μεγαλώνει με την εντύπωση πως αν οργανώσει τα πάντα, αν σχεδιάσει κάθε λεπτομέρεια, αν αναλύσει τα ενδεχόμενα, τότε τα πράγματα θα συμβούν όπως πρέπει. Μα τίποτα δεν είναι πιο μακριά από την πραγματικότητα. Η ζωή δεν είναι στρατηγική επιχείρηση, αλλά ζωντανός οργανισμός που κινείται και αλλάζει χωρίς να υπακούει σε επιθυμίες.
Advertisment
Η παρατήρηση, αυτή η τόσο παρεξηγημένη δύναμη, μεταμορφώνει την εμπειρία. Όταν το βλέμμα ησυχάζει, όταν η σκέψη σταματά να ψάχνει αιτίες και εξηγήσεις, τότε όλα γίνονται καθαρά. Δεν υπάρχει πρόβλημα, υπάρχει φαινόμενο. Ο πόνος παύει να είναι προσωπική επίθεση κι αναγνωρίζεται ως ενέργεια που ζητά να κινηθεί. Ο φόβος από εχθρός, γίνεται συναγερμός που ζητά την προσοχή. Τίποτα δεν χρειάζεται λύση. Όλα χρειάζονται χώρο. Όπως το νερό βρίσκει διέξοδο όταν δεν εμποδίζεται, έτσι και το βίωμα γίνεται διαύγεια όταν δεν σχολιάζεται.
Η αποδοχή, μακριά από κάθε έννοια υποταγής, είναι επανάσταση. Το να βλέπεις αυτό που υπάρχει χωρίς να το κρίνεις, να το ονομάζεις ή να το τροποποιείς, αποτελεί την υψηλότερη μορφή ελευθερίας. Το σώμα πονάει, η καρδιά σφίγγεται, ο νους φλυαρεί – όλα καλά. Όλα είναι εντάξει όπως είναι. Τίποτα δεν χρειάζεται να διορθωθεί, διότι τίποτα δεν είναι λάθος. Η αποδοχή σημαίνει εναρμόνιση κι όχι παραίτηση. Όταν δεν παλεύεις με το κύμα, το κύμα σε μεταφέρει.
Η αγάπη χωρίς όρους και προϋποθέσεις, χωρίς συμβόλαια και αντάλλαγματα, είναι η μόνη μορφή αγάπης που δεν γίνεται φυλακή. Οι σχέσεις δεν καταρρέουν επειδή δεν υπάρχει αγάπη. Καταρρέουν επειδή η αγάπη συνοδεύεται από προσδοκία. Αν η αγάπη είναι ελεύθερη, τότε ο άλλος δεν είναι ποτέ υποχρεωμένος να επιστρέψει τίποτα. Κι εκεί γεννιέται κάτι αληθινό. Όταν το δόσιμο δεν ζητά ανταπόδοση, τότε ανθίζει το μυστήριο της ύπαρξης.
Advertisment
Η ροή είναι ζωντανή ευφυΐα. Δεν έχει στόχους, έχει κατεύθυνση. Δεν έχει πρόγραμμα, έχει αρμονία. Όταν το άτομο σταματά να κατασκευάζει το επόμενο βήμα, τότε τα βήματα εμφανίζονται μόνα τους. Μια πόρτα ανοίγει. Ένας άνθρωπος εμφανίζεται. Μια σύμπτωση οδηγεί σε απροσδόκητη συνάντηση. Το σύμπαν δεν λειτουργεί γραμμικά. Το σύμπαν είναι ποιητής κι όχι λογιστής. Γι’ αυτό, εκεί που υπήρχε αδιέξοδο, δημιουργείται δίοδος. Εκεί που βασίλευε η ανασφάλεια, ανατέλλει νόημα.
Η σχέση με το άγνωστο είναι σχέση ερωτική. Το άγνωστο ζητά εμπιστοσύνη κι όταν το άτομο παύει να απαιτεί βεβαιότητες, τότε αυτό αρχίζει να ψιθυρίζει. Χωρίς να αποκαλύπτεται, υπονοείται. Χωρίς να εξηγείται, βιώνεται και αυτό αρκεί. Ο δρόμος δεν χρειάζεται να είναι ορατός για να βαδιστεί. Αρκεί ένα βήμα. Το επόμενο αποκαλύπτεται μόνο του.
Η αναπνοή είναι η μυστική πύλη. Κάθε φορά που το σώμα σφίγγεται, κάθε φορά που η σκέψη επιταχύνει, υπάρχει ένας δρόμος επιστροφής. Η αναπνοή. Εισπνοή. Παύση. Εκπνοή. Παύση. Αυτός ο ρυθμός, ο απλός και απόλυτος, αποκαθιστά τη σύνδεση με το παρόν. Το παρόν είναι ο μόνος χρόνος όπου μπορεί να υπάρξει η ζωή. Το παρελθόν είναι μνήμη. Το μέλλον, προβολή. Η ζωή αναπνέει μόνο εδώ.
Η σοφία των ανατολικών παραδόσεων υπενθυμίζει απλότητες. Το παρόν είναι πάντα πρόσκληση για αρχή. Δεν υπάρχει «αργά». Δεν υπάρχει «πολύ νωρίς». Δεν υπάρχει «πρέπει πρώτα να…». Όταν σταματά η εσωτερική αφήγηση, αρχίζει η ροή. Κι εκεί, όλα είναι δυνατά. Δεν χρειάζεται να κατακτηθεί κάτι – απλά να μην εμποδίζεται.
Μια ιστορία Ζεν μιλά για έναν νέο μοναχό που ρώτησε τον δάσκαλό του: «Δάσκαλε, πώς μπορώ να αποκτήσω φώτιση;» Ο δάσκαλος τον κοίταξε με βλέμμα καθαρό και του απάντησε: «Έχεις τελειώσει το πρωινό σου;» Ο νέος απάντησε «ναι». «Τότε πήγαινε να πλύνεις το μπολ σου». Εκεί τελείωσε το μάθημα. Η φώτιση δεν είναι κάποια αφηρημένη ιδέα που αναμένει στα βάθη του μέλλοντος. Βρίσκεται στην απλότητα της πράξης, στη σιωπή του καθημερινού, στην καθαρότητα της πρόθεσης.
Η σοφία δεν φωνάζει. Χαμογελά. Δεν κηρύττει. Παρατηρεί. Δεν μεταδίδεται. Αναγνωρίζεται. Όταν το άτομο παύει να ψάχνει απεγνωσμένα για νόημα, τότε το νόημα εμφανίζεται πίσω από κάθε θρόισμα των φύλλων, πίσω από κάθε βλέμμα, κάθε αδιόρατη στιγμή. Κι η ελευθερία – χωρίς να χρειάζεται επαναστάσεις και συγκρούσεις – εμφανίζεται με την παύση της προσκόλλησης στο “πώς θα έπρεπε να είναι τα πράγματα”.
Η ζωή δεν είναι κάτι που πρέπει να διαχειριστεί κάποιος. Δεν είναι πρόβλημα που χρειάζεται λύση, ούτε έργο που απαιτεί οργάνωση. Είναι ρυθμός, είναι κίνηση, είναι αναπνοή. Κάθε φορά που το άτομο σταματά να εξαναγκάζει, ξεκινά να ζει. Όταν δεν παρεμβάλλονται σκέψεις, επιθυμίες, συγκρίσεις, τότε εμφανίζεται το θαύμα. Η ζωή ρέει. Το σώμα χαλαρώνει. Ο νους σιωπά. Η καρδιά απλώνεται. Και όλα παίρνουν τη θέση τους χωρίς καμία προσπάθεια.
Όταν επιτρέπεται στη ζωή να υπάρξει, εκείνη επιτρέπει στο άτομο να υπάρξει μέσα της. Αυτό είναι το δώρο. Αυτό είναι το μυστήριο. Και αυτό είναι το κάλεσμα.
Η ζωή ρέει. Και όταν ρέει, διδάσκει.
“Αυτό στο οποίο αντιστέκεσαι επιμένει. Αυτό το οποίο παρατηρείς με επίγνωση μεταμορφώνεται.” – Καρλ Γιουνγκ
