Ντόναλντ Τραμπ και Βλαντιμίρ Πούτιν θα συναντηθούν για πρώτη φορά μετά από έξι χρόνια στην Αλάσκα στις 15 Αυγούστου για να συζητήσουν για την Ουκρανία, χωρίς την Ουκρανία ή κάποιον εκπρόσωπο της Ευρώπης.
Η συνάντηση που προέκυψε μετά την επίσκεψη του αμερικανού απεσταλμένου Στιβ Γουίτκοφ στη Μόσχα προκάλεσε ανησυχία στο Κίεβο που βρέθηκε για ακόμα μία φορά αποκλεισμένο από τις εξελίξεις που το αφορούν άμεσα και στράφηκε στους ευρωπαίους συμμάχους του, οι οποίοι επίσης δεν κρύβουν την αναστάτωσή τους που παραγκωνίζονται και στον δεύτερο γύρο διαπραγματεύσεων που βρίσκεται προ των πυλών.
Το Σάββατο, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι παρουσίασαν τις θέσεις τους και τους προβληματισμούς τους στον αμερικανό αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς σε μια βιαστικά προγραμματισμένη συνάντηση.
Οι ηγέτες αρκετών ευρωπαϊκών κρατών φρόντισαν να υπογραμμίζουν ότι στηρίζουν τις διπλωματικές προσπάθειες του Τραμπ, αλλά τόνισαν ότι πριν από οποιαδήποτε συμφωνία πρέπει να υπάρξει κατάπαυση πυρός και η Ουκρανία να συμμετάσχει ενεργά στις όποιες διαπραγματεύσεις.
Ένας αξιωματούχος του Λευκού Οίκου δήλωσε ότι ο Τραμπ παραμένει «ανοιχτός σε μια τριμερή σύνοδο κορυφής και με τους δύο ηγέτες (σ.σ. Ζελένσκι – Πούτιν)», αλλά ότι «ο Λευκός Οίκος σχεδιάζει τη διμερή συνάντηση που ζήτησε ο Πρόεδρος Πούτιν».
Οι «όροι»
Από τότε που ο Τραμπ αποκάλυψε τα σχέδιά του να συναντηθεί με τον Πούτιν σε μια ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης την Παρασκευή, έχουν ενταθεί οι διπλωματικές προσπάθειες στο παρασκήνιο για να πειστούν οι σύμμαχοι των ΗΠΑ να εμπιστευτούν τον Τραμπ και να δώσουν το «OK» για όσα διαπραγματευτεί με τον Πούτιν.
Στη συνάντηση του Σαββάτου που διοργάνωσε ο Βανς στην έπαυλη του Βρετανού υπουργού Εξωτερικών, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι παρουσίασαν τους όρους τους και ζήτησαν περισσότερες πληροφορίες από Αμερικανούς αξιωματούχους σχετικά με το σχέδιο που παρουσίασε ο Πούτιν την Τετάρτη στον απεσταλμένο των ΗΠΑ Στιβ Γουίτκοφ.
Τόνισαν μια σειρά από σημεία, δήλωσαν Δυτικοί αξιωματούχοι στο CNN, όπως ότι η Ουκρανία πρέπει να συμμετάσχει στις συνομιλίες, ότι θα τεθεί σε ισχύ εκεχειρία πριν προχωρήσουν στα επόμενα βήματα και ότι εάν η Ουκρανία κάνει εδαφικές παραχωρήσεις, η Ρωσία πρέπει επίσης να παραχωρήσει γη που κατέχει επί του παρόντος.
Με αυτό τον τρόπο η Ευρώπη συναινεί στην προσάρτηση ουκρανικού εδάφους από τη Ρωσία, θέτοντας ουσιαστικά ζητήματα εγγυήσεων από τις ΗΠΑ όπως η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, η ενίσχυσή της κλπ.
Σε δήλωση που ακολούθησε της συνάντησης, οι ηγέτες της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Γερμανίας, της Πολωνίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Φινλανδίας ανέφεραν ότι η ομάδα χαιρέτισε «το έργο του Προέδρου Τραμπ για τον τερματισμό των δολοφονιών στην Ουκρανία, τον τερματισμό του επιθετικού πολέμου της Ρωσικής Ομοσπονδίας και την επίτευξη δίκαιης και διαρκούς ειρήνης και ασφάλειας για την Ουκρανία».
Η δήλωση των Ευρωπαίων
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε την Κυριακή ότι «εκτιμά και υποστηρίζει πλήρως» την κοινή δήλωση.
Ωστόσο, διατύπωσε τους όρους ενός ειρηνευτικού σχεδίου που φαίνεται να διαφέρει από αυτό που έχει προτείνει ο Πούτιν, στο οποίο επιδιώκει σημαντικές εδαφικές παραχωρήσεις, σύμφωνα με Δυτικούς αξιωματούχους.
«Η Ουκρανία έχει την ελευθερία επιλογής για το δικό της πεπρωμένο. Ουσιαστικές διαπραγματεύσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν μόνο στο πλαίσιο εκεχειρίας ή μείωσης των εχθροπραξιών. Η πορεία προς την ειρήνη στην Ουκρανία δεν μπορεί να αποφασιστεί χωρίς την Ουκρανία», ανέφερε η κοινή δήλωση. «Παραμένουμε προσηλωμένοι στην αρχή ότι τα διεθνή σύνορα δεν πρέπει να αλλάζουν με τη βία. Η τρέχουσα γραμμή σύγκρουσης θα πρέπει να είναι το σημείο εκκίνησης των διαπραγματεύσεων».
Η δήλωση ανέφερε επίσης ότι οποιαδήποτε διπλωματική συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου πρέπει να περιλαμβάνει «ισχυρές και αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας που θα επιτρέπουν στην Ουκρανία να υπερασπίζεται αποτελεσματικά την κυριαρχία και την εδαφική της ακεραιότητα».
Πιεσμένος από δημοσιογράφους για λεπτομέρειες σχετικά με τα περιγράμματα μιας συμφωνίας, ο Τραμπ είπε την Παρασκευή ότι θα μπορούσε να περιλαμβάνει «κάποια ανταλλαγή εδαφών».
Το μεγάλο παζάρι
Με τον τρόπο που το αντιλαμβάνονται οι Ευρωπαίοι, ο Πούτιν παρουσίασε μια πρόταση που θα απαιτούσε από την Ουκρανία να παραδώσει ολόκληρη την ανατολική περιοχή του Ντονμπάς, την οποία η Ρωσία κατέχει εν μέρει. Αλλά τα ακριβή περιγράμματα του σχεδίου παρέμειναν κάπως ασαφή, ακόμη και μετά από αρκετές τηλεφωνικές συνομιλίες μεταξύ των Ευρωπαίων και του Υπουργού Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και του Στιβ Γουίτκοφ.
Η τύχη των δύο άλλων περιοχών που βρίσκονται στο στόχαστρο της Μόσχας – της Χερσώνας και της Ζαπορίζια, τις οποίες η Ρωσία κατέχει μόνο εν μέρει – δεν ήταν σαφής. Ούτε η κατάσταση των εγγυήσεων ασφαλείας των ΗΠΑ στο μέλλον, ανέφεραν οι αξιωματούχοι.
Οι συγκεχυμένες και αντιφατικές πληροφορίες που λαμβάνουν οι Ευρωπαίοι από τις ΗΠΑ σχετικά με το τι θα βρίσκεται στο τραπέζι των συζητήσεων μεταξύ Τραμπ και Πούτιν, προκαλούν ανησυχία και για αυτό ζητούν να υπάρξουν περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με το τι συνεπάγεται μία εκεχειρία.
Για να κατευνάσει ορισμένες από αυτές τις ανησυχίες, ο Βανς συγκάλεσε την ωριαία συνάντηση το Σάββατο με τον υπουργό Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου Ντέιβιντ Λάμι και ευρωπαίους και ουκρανούς αξιωματούχους για να παρουσιάσουν την άποψη των ΗΠΑ για τις διαπραγματεύσεις, καθώς και την εκτίμηση των αμερικανών αξιωματούχων για τη στάση της Ρωσίας.
Ένας αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε στο CNN ότι σημειώθηκε «σημαντική πρόοδος», αλλά δεν είναι ακόμη σαφές εάν υπάρχει ευρωπαϊκή ή ουκρανική αποδοχή ενόψει της κρίσιμης συνάντησης της Παρασκευής.
