Ο πόλεμος στην Ουκρανία μαίνεται, διανύοντας τον τρίτο χρόνο του. Αλλά από την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ και μετά, η δυναμική του έχει αλλάξει δραματικά.
Ο Τραμπ υποσχέθηκε να τερματίσει τον πόλεμο σε 100 ημέρες, αλλά αυτή η προθεσμία έχει παρέλθει και ο πόλεμος συνεχίζεται. Η πολιτική του Τραμπ στο ουκρανικό ζήτημα αποτελεί μια απότομη στροφή μακριά από τον δρόμο που είχε χαράξει η προηγούμενη αμερικανική κυβέρνηση. Ο νυν πρόεδρος των ΗΠΑ έχει αναγνωρίσει ότι ο εν λόγω πόλεμος εναντίον της Ρωσίας δεν μπορεί να κερδηθεί και, ως εκ τούτου, προσπαθεί να απεμπλέξει τη χώρα του από αυτόν.
Υπάρχει επίσης ένα σκεπτικό που λέει ότι η επίτευξη μιας συμφωνίας με τη Ρωσία, που θα αναγνωρίζει τα συμφέροντα εθνικής ασφάλειάς της, θα μπορούσε να απομακρύνει τη Μόσχα από τη στενή συμμαχία της με την Κίνα, τον κύριο αντίπαλο του αμερικανικού ιμπεριαλισμού στην παγκόσμια σκηνή.
Η αμερικανοκεντρική διπλωματία του Τραμπ και των απεσταλμένων του, καθώς και η ισχυρή πίεση που άσκησε στον Ζελένσκι, οδήγησαν στην έναρξη των συνομιλιών. Για πρώτη φορά από τον Απρίλιο του 2022 -όταν οι ειρηνευτικές συνομιλίες στην Τουρκία τορπιλίστηκαν μέσω βρετανικής παρέμβασης, κατά δηλώσεις αξιωματούχων- τα δυο μέρη συναντήθηκαν και συνομίλησαν.
Οι σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας αποκαταστάθηκαν και τελικά -μετά από πολλές διαμάχες- ο Τραμπ έπεισε το Κίεβο να υπογράψει μια συμφωνία για τα ορυκτά, η οποία ισοδυναμεί με «λεηλασία» των εθνικών πόρων της Ουκρανίας, όπως έχει χαρακτηριστεί και στο εσωτερικό της χώρας.
Τίποτα από τα παραπάνω δεν ήταν προς το συμφέρον του Ζελένσκι, με την αμερικανική πλευρά να έχει καταστήσει σαφές ότι για τον σημερινό πρόεδρο της Ουκρανίας «ειρήνη» σημαίνει υποχώρηση στους όρους της Ρωσίας, νέες εκλογές και το τέλος της πολιτικής του καριέρας.
Η στάση της Ευρώπης
Στον αντίποδα, η ηγέτιδες δυνάμεις της Ευρώπης αντιτίθενται στον τερματισμό του πολέμου. Για αυτές, το τέλος της σύγκρουσης με μια ρωσική νίκη -που πλέον φαντάζει αναπόφευκτη- και η επακόλουθη απεμπλοκή των ΗΠΑ, θα ανάψουν τη θρυαλλίδα της αποχώρησης των ΗΠΑ από την Ευρώπη.
Αυτό, με τη σειρά του, θα αποτελούσε πλήγμα για τον ευρωπαϊκό ιμπεριαλισμό, ο οποίος θα έχανε την επιρροή του ως στρατηγικός σύμμαχος της Ουάσινγκτον. Δεν είναι λίγοι οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ως προς αυτό, επισημαίνοντας ότι οι ευρωπαϊκές δυνάμεις δεν θα μπορούσαν να αντεπεξέλθουν έναντι μια σοβαρής πρόκλησης χωρίς τη στήριξη του αμερικανικού ιμπεριαλισμού.
Γι’ αυτό όλες οι απειλές τους περί ανάπτυξης στρατευμάτων έχουν αποβεί άκαρπες. Και γι’ αυτό θέλουν απεγνωσμένα να κρατήσουν την Ουάσινγκτον εμπλεκόμενη στον πόλεμο -στο πλευρό του Κιέβου- και καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια να μεταπείσουν τον Τραμπ.
Ανησυχία ότι το «κόμμα των απατεώνων» είναι πια μεγαλύτερο από το «κόμμα των ενόπλων δυνάμεων»
Αν μη τι άλλο, η κυβέρνηση των ΗΠΑ γίνεται ολοένα και πιο ανήσυχη από την έλλειψη προόδου – ή μάλλον, από τις προσπάθειες των Μακρόν, Μερτς, Στάρμερ και Ζελένσκι να κλιμακώσουν την ένταση της σύρραξης εν τω μέσω των συνομιλιών, όπως αποδεικνύεται και από το μπαράζ επιθέσεων σε ρωσικό έδαφος.
Είναι ηλίου φαεινότερον ότι αυτού του είδους και βαρύτητας επιθέσεις, αυτήν τη χρονική στιγμή, αποτελούν μηνύματα με αποδέκτη τον Πούτιν – μηνύματα που του αποστέλλει η προαναφερθείσα ευρω-ουκρανική συμμαχία και υποδηλώνουν ότι επί της ουσίας δεν υπάρχει περιθώριο ουσιαστικής διαπραγμάτευσης. Αδιάλλακτη, πάντως, μοιάζει και η ρωσική πλευρά, ούσα ανυποχώρητη ως προς τους όρους που έχει θέσει στο τραπέζι των συνομιλιών – όροι τους οποίους δικαιολογημένα δυσκολεύεται να αποδεχτεί η ουκρανική πλευρά.
Ο Τραμπ επιθυμεί να είναι σε θέση να επιτύχει συγκεκριμένα αποτελέσματα, τα οποία περιλαμβάνουν το τέλος των περιττών εξόδων αυτού του πολέμου καθώς κι ευνοϊκές οικονομικές συμφωνίες τόσο με την Ουκρανία (βλ. συμφωνία για τα ορυκτά) όσο και με τη Ρωσία.
Η ρωσική πρόοδος στο μέτωπο
Αυτός ο πόλεμος έχει εξελιχθεί σε πόλεμο φθοράς, με τη Ρωσία να προελαύνει σταθερά από τα τέλη του 2023. Στα πεδία των μαχών επικρατούν πλέον τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη – τομέας στον οποίο η Ρωσία έχει αποφασιστική και αυξανόμενη υπεροχή.
Τις τελευταίες εβδομάδες, ρωσικά drones έχουν κατορθώσει να παρεισφρήσουν βαθιά πίσω από τις ουκρανικές γραμμές, χτυπώντας γραμμές ανεφοδιασμού. Τα ρωσικά drones πλέον δεν αγοράζονται από το Ιράν, παρά κατασκευάζονται στη Ρωσία με ρυθμό που δεν μπορεί να αγγίξει η Ουκρανία.
Επιπλέον, η Ρωσία υπερισχύει ως προς τις δυνάμεις επί του πεδίου, χωρίς να χρειάζεται να καταφύγει σε μαζική κινητοποίηση. Την ίδια στιγμή η κρίση στρατολόγησης στην Ουκρανία επιδεινώνεται, εξαιτίας της εκτεταμένης αντίστασης στη στράτευση.
Σε ένα πρόσφατο άρθρο γνώμης στην Ukrainskaya Pravda, ουκρανικό μέσο ενημέρωσης που παλαιότερα χρηματοδοτείτο από την USAID, εκφράζεται η ανησυχία ότι το «κόμμα των απατεώνων» είναι πια μεγαλύτερο από το «κόμμα των ενόπλων δυνάμεων», αναφέροντας ότι έξι εκατομμύρια άνθρωποι «αποφάσισαν να μην καταθέσουν τα στοιχεία τους στα κέντρα στρατολόγησης».
Όπως αναφέρεται, η διαβόητη 155η Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία, εκπαιδευμένη στη Γαλλία κατά τα πρότυπα του ΝΑΤΟ, επλήγη από σκάνδαλο διαφθοράς: Στρατιώτες πληρώνονταν για τον χρόνο που παρέμεναν στην πρώτη γραμμή, ενώ παράλληλα έμεναν μακριά από αυτήν. Το κομπίνα είχε στηθεί από διεφθαρμένους αξιωματικούς που λάμβαναν μερίδιο από τα συγκεκριμένα χρήματα.
Αναφέρεται, επιπλέον, ότι μόνο το 2025 η ταξιαρχία είχε 1.200 περιπτώσεις λιποταξίας. Αυτός ο αριθμός προστίθεται στους 1.700 που εγκατέλειψαν τον στρατό το φθινόπωρο του περασμένου έτους, κατά τον γυρισμό της ταξιαρχίας στην Ουκρανία μετά το πέρας της εκπαίδευσής της στη Γαλλία. Τέλος, οι βάναυσες μέθοδοι των αξιωματικών στρατολόγησης έχουν γεννήσει εκτεταμένη αντίσταση εκ μέρους των πολιτών:
Ukraine: Is resistance to recruitment officers (TCC) now reaching mass proportions? Watch this video from Kamianets-Podilskyi (Khmelnytskyi region) yesterday. Give Ukrainians a voice: they don’t want to be forced to the front. Source and full story: https://t.co/Mava5foJbV pic.twitter.com/nng0S6lmA9
— Jorge Martin ☭ (@marxistJorge) May 30, 2025
Υπό αυτές τις συνθήκες, τα ρωσικά στρατεύματα δέχονται ολοένα και λιγότερη αντίσταση. Έχουν σημειώσει πρόοδο σε όλα τα τμήματα του μετώπου, περικυκλώνοντας περαιτέρω το Ποκρόφσκ, προελαύνοντας στα περίχωρα του Κουπιάνσκ, αγγίζοντας τα σύνορα της περιφέρειας Ντνιεπροπετρόφσκ και εισχωρώντας στην περιφέρεια Σούμι για να δημιουργήσουν μια «ζώνη ασφαλείας». Κατά δυτικές στρατιωτικές εκτιμήσεις, το ερώτημα δεν είναι εάν θα επέλθει κατάρρευση της ουκρανικής άμυνας, αλλά πότε.
Ρωσικό τελεσίγραφο
Την Τετάρτη (4/6), ο Ζελένσκι πρότεινε να ισχύσει κατάπαυση του πυρός μέχρι να καταστεί δυνατόν να διευθετηθεί συνάντησή του με τον Πούτιν.
«Η πρότασή μου, την οποία πιστεύω ότι οι εταίροι μας μπορούν να υποστηρίξουν, είναι να προτείνουμε στους Ρώσους κατάπαυση του πυρός μέχρι να συναντηθούν οι ηγέτες», δήλωσε ο Ζελένσκι σε συνέντευξη Τύπου στο Κίεβο.
Ο Ουκρανός πρόεδρος είπε πως οι ειρηνευτικοί όροι που πρότεινε η Μόσχα κατά τις συνομιλίες της Δευτέρας στην Κωνσταντινούπολη είναι «τελεσίγραφα» που δεν μπορεί να δεχθεί η Ουκρανία, καθώς η Ρωσία απαιτεί κυρίως από το Κίεβο να αποσύρει τα στρατεύματά του από τέσσερις ουκρανικές περιφέρειες των οποίων έχει ανακοινώσει την προσάρτηση.
«Είναι ένα τελεσίγραφο της ρωσικής πλευράς. Άρα, κατά τη γνώμη μου, πιστεύω πως (οι Ρώσοι) δεν το έστειλαν (πριν από τις συζητήσεις) επειδή καταλάβαιναν πως αν δημοσιοποιούνταν, η Ουκρανία θα είχε πλήρως το δικαίωμα να μην έρθει σε αυτή τη συνάντηση» στην Κωνσταντινούπολη.
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι εκτίμησε πως οι συνέχιση των συνομιλιών Ρωσίας-Ουκρανίας στην Κωνσταντινούπολη με τις παρούσες αντιπροσωπείες δεν θα είχε νόημα, έπειτα από δύο κύκλους που δεν απέδωσαν πολλά.
Ο Ουκρανός πρόεδρος είπε πως πιστεύει ότι η Ρωσία είναι «έτοιμη» να συνεχίσει τις ανταλλαγές αιχμαλώτων πολέμου αλλά η παρούσα ρωσική αντιπροσωπεία, επικεφαλής της οποίας είναι ένας προεδρικός σύμβουλος δεύτερης κλάσης, δεν είναι στο κατάλληλο «επίπεδο» προκειμένου να αποφασίσει κατάπαυση του πυρός.
«Η συνέχιση των διπλωματικών συναντήσεων στην Κωνσταντινούπολη σε ένα επίπεδο που δεν επιτρέπει να διευθετηθεί οτιδήποτε δεν έχει νόημα», είπε.
Αργότερα, ο Πούτιν διεμήνυσε ότι η Μόσχα θα απαντήσει σκληρώ τω τρόπω στις τελευταίες ηχηρές επιθέσεις που εξαπολύει η Ουκρανία εντός της Ρωσίας.
