Εν έτει 2025 και μόλις προ ημερών εγκρίθηκε νομοσχέδιο στο Ισλαμαμπάντ που απαγορεύει στην πρωτεύουσα του Πακιστάν τους γάμους ανηλίκων.
Αντικαθιστά έτσι στην εν λόγω περιοχή τη βρετανική αποικιοκρατική νομοθεσία, που όριζε ως νόμιμη ηλικία γάμου για τα αγόρια τα 18 έτη και για τα κορίτσια τα 16.
Οποιεσδήποτε σεξουαλικές σχέσεις εντός γάμου με ανήλικο θα θεωρούνται νομίμως βιασμός στο Ισλαμαμπάντ.
Προβλέπονται ποινές φυλάκισης για τους παραβάτες, συμπεριλαμβανομένων συγγενών, κληρικών και ληξιάρχων.
Όμως με μόνη έτερη εξαίρεση τη νότια επαρχία Σιντ -όπου είχε ψηφιστεί παρόμοιο νομοσχέδιο προ δεκαετίας- ο σχετικός απαρχαιωμένος νόμος από την εποχή της βρετανικής κυριαρχίας παραμένει σε ισχύ στο υπόλοιπο Πακιστάν, που συγκαταλέγεται στη «μαύρη» δεκάδα των χωρών με τον υψηλότερο αριθμό γάμων παιδιών.
Παρά δε την ευφορία μετριοπαθών πολιτικών, οργανώσεων και ακτιβιστών για ένα μεγάλο βήμα προόδου υπέρ της προστασίας των δικαιωμάτων παιδιών και γυναικών, το Συμβούλιο Ισλαμικής Ιδεολογίας (CII) -που συμβουλεύει την πακιστανική κυβέρνηση σε θεολογικά ζητήματα- έσπευσε να απορρίψει το νόμο στο Ισλαμαμπάντ ως αντι-ισλαμικό.
Όπως και άλλοι πολέμιοι του νομοσχεδίου, υποστηρίζει ότι ο γάμος πρέπει να είναι οικογενειακή απόφαση και ότι την ηλικία γάμου για ένα κορίτσι σηματοδοτεί η εφηβεία.
Αν και η ετυμηγορία του Συμβούλιο Ισλαμικής Ιδεολογίας δεν απέτρεψε τη θέσπιση του νόμου στην πακιστανική πρωτεύουσα -υπεγράφη τις προάλλες από τον κεντροαριστερό πρόεδρο Ασίφ Αλί Ζαρντάρι, χήρο της δολοφονηθείσας πρώην πρωθυπουργού Μπεναζίρ Μπούτο- αυξάνει τις πιέσεις κατά οποιαδήποτε αλλαγής της κείμενης νομοθεσίας σε άλλες περιοχές του Πακιστάν.
Πολλώ μάλλον όταν στην επαρχία Σιντ, που άνοιξε αυτό το «δρόμο», ο χρόνος δείχνει να πηγαίνει πίσω και κάθε πρόοδος στο θέμα του γάμου ανηλίκων να έχει αντιστραφεί.
Οι καταστροφικές πλημμύρες, που εντείνονται από την κλιματική αλλαγή, έχουν οδηγήσει σε δραματική αύξηση των λεγόμενων «νυφών των μουσώνων».
Όλο και περισσότερες φτωχές οικογένειες αγροτών παντρεύουν τις ανήλικες κόρες για χρήματα και για να επιβιώσουν…
Ανήλικα κορίτσια σαν εμπόρευμα
Πολλά χωριά δεν έχουν ανακάμψει από τις φονικές πλημμύρες του 2022, που βύθισαν τότε το ένα τρίτο του Πακιστάν κάτω από το νερό, σκοτώνοντας περισσότερους από 1.700 ανθρώπους, εκτοπίζοντας περίπου 33 εκατομμύρια ανθρώπους και κατέστρεψαν τη γεωργική «ραχοκοκαλιά» μιας χώρας, όπου η αγροτική παραγωγή συνεισφέρει το ένα τέταρτο του ΑΕΠ και συντηρεί μία στις τρεις θέσεις εργασίας.
Στις τάξεις των επιζώντων σε ένα από τα πιο ευάλωτα κράτη στην υπερθέρμανση του πλανήτη, οι γάμοι παιδιών έχουν έκτοτε αυξηθεί κατακόρυφα, λόγω της οικονομικής και επισιστικής ανασφάλειας, που εντείνεται ένεκα και της κλιματικής αλλαγής.
Καθιστά τους καλοκαιρινούς μουσώνες μεταξύ Ιουλίου και Σεπτεμβρίου πιο έντονους και μεγαλύτερους σε διάρκεια, αυξάνοντας τον κίνδυνο κατολισθήσεων, πλημμυρών και μακροπρόθεσμων ζημιών στις καλλιέργειες.
Η καταστροφική απώλεια των καλλιεργειών, μαζί με τις αυξανόμενες τιμές των βασικών ειδών και την έλλειψη πρόσβασης σε καθαρό νερό, καθιστούν την επιβίωση δύσκολη για όλους.
Μεγαλύτερα και πιο ανυπεράσπιστα θύματα είναι τα ανήλικα κορίτσια στην αγροτική ζώνη του Σιντ, που ακόμη και στην άγουρη ηλικία των 12 ετών εξαναγκάζονται από τους γονείς τους σε γάμους, παρά το γεγονός ότι είναι παράνομοι εδώ και μια δεκαετία στη νότια πακιστανική επαρχία.
Με τα μέσα διαβίωσης να εξανεμίζονται, η πρακτική των παιδικών γάμων διαιωνίζεται, με άνδρες πληρώνουν προσυμφωνημένο ποσό στις οικογένειες παίρνοντας ως αντάλλαγμα τις γνωστές πια ως «νύφες των μουσώνων».
Μόνο σε ένα χωριό καταγράφηκαν πέρυσι δεκάδες τέτοιες περιπτώσεις, σύμφωνα με την Sujag Sansar, μια ΜΚΟ που εργάζεται για την καταπολέμηση του παιδικού γάμου στο Σιντ.
Όχι τυχαία, οι περισσότεροι γάμοι ανηλίκων κοριτσιών έγιναν μεταξύ Μαΐου και Ιουνίου, λίγο πριν ξεκινήσουν οι μουσώνες.
Το ίδιο εκτιμάται ότι συμβαίνει και τώρα…
Πολυπαραγοντική κρίση
Σύμφωνα με τη UNICEF, στο Πακιστάν υπάρχουν 18,9 εκατομμύρια ανήλικες νύφες.
Μια στις έξι εξαναγκάστηκε σε γάμο ενώ ήταν ακόμη σε παιδική ηλικία.
Παρά την πρόοδο που είχε σημειωθεί τα τελευταία έτη, γίνεται σήμερα ορατή η οπισθοδρόμηση στην ανάσχεση του νοσηρού φαινομένου, που συνιστά πλήρη παραβίαση των δικαιωμάτων των παιδιών και των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ.
Ως πέμπτος στόχος -σε σύνολο 17- τίθεται η ισότητα των φύλων και ο τερματισμός των γάμων παιδιών έως το 2030.
Οι λόγοι είναι πολλαπλοί και σε αυτούς πλέον προστίθεται και η κλιματική αλλαγή.
Μέχρι πρότινος ζωτική πηγή ύδρευσης για εκατομμύρια αγρότες του Πακιστάν, οι βροχές των μουσώνων έχουν γίνει ολοένα και πιο ακανόνιστες και έντονες, προκαλώντας χάος στις γεωργικές εκτάσεις και επιδεινώνοντας τις ελλείψεις τροφίμων.
Οι αυξανόμενες θερμοκρασίες εν τω μεταξύ επιταχύνουν το λιώσιμο των παγετώνων στο βόρειο τμήμα της χώρας, υπερχειλίζοντας ποταμούς και δοκιμάζοντας τις αντοχές αντιπλημμυρικών έργων, με φόντο ανεπαρκή συστήματα αποστράγγισης και την αποψίλωση των δασών.
Οι επιδεινούμενοι περιβαλλοντικοί παράγοντες έρχονται έτσι να προστεθούν στους κοινωνικο-πολιτισμικούς στο κατεξοχήν μουσουλμανικού πληθυσμού Πακιστάν, με προεξάρχουσα την πατριαρχία, τη φτώχεια και την έλλειψη εκπαιδευτικών ευκαιριών για ευάλωτα κορίτσια.
Για μεγάλο μέρος του πληθυσμού, ο παιδικός γάμος θεωρείται ως ένας τρόπος για να μειωθεί ο αριθμός των εξαρτώμενων ατόμων ή/και να εξασφαλιστεί η οικονομική επιβίωση.
Στην επαρχία Σιντ εκτιμάται ότι σχεδόν το ένα τέταρτο των κοριτσιών παντρεύονται πριν από την ενηλικίωσή τους.
Ωστόσο, ΜΚΟ όπως η Sujag Sansar τονίζουν ότι η πρακτική γίνεται όλο και πιο διαδεδομένη σε ολόκληρο το Πακιστάν.
Δεν είναι η μόνη χώρα.
Μέχρι το 2030 εκτιμάται ότι 150 εκατομμύρια κορίτσια παγκοσμίως θα χάσουν την παιδική τους ηλικία λόγω γάμων ανηλίκων, σύμφωνα με τη διεθνή οργάνωση Save the Children.
Όχι τυχαία, αναφέρει, οι 25 χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά πλήττονται από συγκρούσεις, παρατεταμένες κρίσεις και καταστροφές που σχετίζονται με το κλίμα.
