Τρεις και πλέον δεκαετίες μετά τις Συμφωνίες του Όσλο και παρά το γεγονός ότι σχεδόν 150 χώρες έχουν πλέον αναγνωρίσει το κράτος της Παλαιστίνης, πολλοί Παλαιστίνιοι έχουν χάσει την ελπίδα για μια ανεξάρτητη πατρίδα.
Πολλώ μάλλον με την Ανατολική Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα, στα σύνορα του 1967 και βάσει της περιώνυμης «λύσης των δύο κρατών».
Ο πόλεμος του Ισραήλ κατά της Χαμάς στη μαρτυρική Λωρίδα της Γάζας συνεχίζεται εδώ και ενάμιση χρόνο, με απολογισμό πάνω από 52.000 Παλαιστίνιους νεκρούς και μια εφιαλτική ανθρωπιστική κρίση.
Η ισραηλινή κατοχή στη Δυτική Όχθη εντείνεται με στρατιωτικές επιδρομές και μαζικές συλλήψεις, ανεξέλεγκτη δράση ένοπλων εξτρεμιστών εποίκων και επέκταση των παράνομων εβραϊκών οικισμών.
Εν μέσω πολυετούς απουσίας εκλογών και ενδημικής διαφθοράς, η ηγεσία του 89χρονου προέδρου της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς βρίσκεται σε διαρκή αμφισβήτηση και κρίση στη Ραμάλα.
Στο φόντο παραμένει, δε, η ενδοπαλαιστινιακή ρήξη μεταξύ της κοσμικής Φάταχ και της ισλαμιστικής Χαμάς.
Έχει γίνει αγεφύρωτη μετά τη φρικαλέα επίθεση της 7ης Οκτωβρίου του 2023 στο νότιο Ισραήλ.
Πλέον οι διεθνές πιέσεις για μεταρρύθμιση της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) έχουν γίνει ασφυκτικές, καθώς Άραβες και δυτικοί παράγοντες οραματίζονται έναν διευρυμένο ρόλο της Παλαιστινιακής Αρχής στη μεταπολεμική διακυβέρνηση της Γάζας.
Δεν λείπουν οι ανησυχίες ούτε εντός και της PLO ότι το Ισραήλ μπορεί να εκμεταλλευτεί τυχόν κενό εξουσίας στην Παλαιστινιακή Αρχή.
Είναι σε αυτό το πλαίσιο λοιπόν που ανακοινώθηκε ο διορισμός του Χουσεΐν αλ Σέιχ, στενού συνεργάτη του Αμπάς και βασικού διαπραγματευτή με το Ισραήλ, στη νεοσυσταθείσα θέση του αντιπροέδρου της PLO και της Παλαιστίνης, ως πιθανού διαδόχου του Παλαιστίνιου προέδρου.
Είχε προηγηθεί πύρινη ομιλία του Μαχμούντ Αμπάς κατά της Χαμάς, «αυτούς τους γιους σκύλων», ζητώντας τον αφοπλισμό τους, την απελευθέρωση των υπόλοιπων ομήρων και την παράδοση στην Παλαιστινιακή Αρχή του ελέγχου της Λωρίδας της Γάζας, προκειμένου να τερματιστεί ο πόλεμος.
O Χουσεΐν αλ Σέιχ, νέος αντιπρόεδρος της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης και πιθανός διάδοχος στην προεδρία της Παλαιστινιακής Αρχής (REUTERS/Ammar Awad)
Εν αναμονή διάδοχος υπό αμφισβήτηση
Γεννημένος στη Ραμάλα το 1960, μέλος μιας οικογένειας Παλαιστίνιων εμπόρων που εκτοπίστηκαν κατά τη Νάκμπα του 1948, ο Χουσεΐν αλ Σέιχ είναι βετεράνος των παλαιστινιακών δυνάμεων ασφαλείας, της Κεντρικής Επιτροπής της Φατάχ και της Εκτελεστικής Επιτροπής της PLO.
Η πολιτική σταδιοδρομία του χρονολογείται από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, όταν εντάχθηκε στη Φατάχ.
Από το 2022 και μέχρι τον νέο διορισμό του στην νεότευκτη αντιπροεδρία του διεθνούς αναγνώρισης οργανισμού-«ομπρέλα» για τις παλαιστινιακές πολιτικές φατρίες (εξαιρουμένων της Χαμάς και της Ισλαμικής Τζιχάντ), ήταν επικεφαλής διαπραγματευτής με το Ισραήλ για θέματα ασφάλειας.
Φορά πλέον κομψά κοστούμια και είναι υπέρ της συνεργασίας με το Τελ Αβίβ.
Μιλά μάλιστα άπταιστα Εβραϊκά -τα έμαθε στα 11 χρόνια εγκλεισμού του, ων νέος, στις ισραηλινές φυλακές.
Μετά τον πόλεμο της Γάζας το 2014, ο αλ Σέιχ διορίστηκε εκπρόσωπος της Παλαιστινιακής Αρχής στην Επιτροπή Ανασυγκρότησης της Γάζας, μαζί με εκπροσώπους του Ισραήλ και της Αιγύπτου.
Το 2017, έγινε μέλος της Παλαιστινιακής Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου για την τελικά ανεπίτευκτη παλαιστινιακή συμφιλίωση.
Η προϋπηρεσία του στις δυνάμεις ασφαλείας αποτελεί θεωρητικά εχέγγυο για τον εσωτερικά ισχυρό μηχανισμό ασφαλείας στα παλαιστινιακά εδάφη.
Η συχνή παρουσία του τα τελευταία χρόνια σε διεθνείς και περιφερειακές συνόδους κορυφής τον έχει καθιερώσει ως βασικό παράγοντα της παλαιστινιακής διπλωματίας.
Το γεγονός ότι μέχρι πρότινος ήταν επικεφαλής των αρμόδιων υπηρεσιών για τη διευθέτηση των πολυπόθητων αδειών εισόδου Παλαιστινίων στο Ισραήλ για εργασία και ιατρική περίθαλψη του εξασφάλισε τεράστια εσωτερική επιρροή.
Έχουν περάσει ωστόσο 13 χρόνια από τότε που ο Χουσεΐν αλ Σέιχ είχε αναδειχθεί στις δημοσκοπήσεις ως το «καλύτερο δημόσιο πρόσωπο» στις τάξεις της παλαιστινιακής ηγεσίας.
Δεν αναφερόταν πουθενά σε αυτές που διεξήχθησαν εν όψει των εκλογών για την Παλαιστινιακή Αρχή το 2021, που τελικά ακυρώθηκαν με εντολή του Μαχμούντ Αμπάς.
Στα μάτια πολλών Παλαιστινίων δεν είναι παρά μέλος μιας αναποτελεσματικής και διεφθαρμένη πολιτικής ελίτ.
Μάχη για ένα πιάτο φαγητό από τους εξαθλιωμένους κατοίκους της Μπέιτ Λαχίγια, στην ισοπεδωμένη από τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς βόρεια Λωρίδα της Γάζας (REUTERS/Mahmoud Issa)
Γνωστά πρόσωπα, νέες προκλήσεις
Η θέση αντιπροέδρου στην PLO και στην Παλαιστίνη αποφασίστηκε στη διάρκεια της 32ης συνόδου του Παλαιστινιακού Κεντρικού Συμβουλίου, στη Ραμάλα, την περασμένη εβδομάδα.
Σε μια ιστορική και αμφιλεγόμενη κίνηση, ο διορισμός του 64χρονου Χουσεΐν αλ Σέιχ αποφασίστηκε με συνοπτικές διαδικασίες μόλις λίγα 24ωρα μετά.
Αναλαμβάνει έτσι τη θέση αναπληρωτή του 89χρονου Μαχούντ Αμπάς, τον οποίο θα διαδεχθεί σε περίπτωση θανάτου ή παραίτησης.
Όμως η διαδοχή θα μπορούσε να αποδειχθεί απλά προσωρινή.
Γεμάτη με αντιπάλους και διεκδικητές της προεδρίας, είναι η Εκτελεστική Επιτροπή της PLO που θα αποφασίσει τον τελικό διάδοχο.
Ήδη, ενώ πολλοί υποστηρικτές του στρατοπέδου της Φάταχ και του Αμπάς επαίνεσαν τον διορισμό του αλ Σέιχ ως απαραίτητο για τη σταθερότητα, υπήρξαν πολλές επικρίσεις.
Προέρχονται από μέλη της ίδιας της Φάταχ, καθώς και του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PFLP), του Δημοκρατικού Μετώπου (DFLP) και του Παλαιστινιακού Λαϊκού Κόμματος.
Κατηγόρησαν τον Αμπάς για μονομερείς ενέργειες και παράκαμψη των δημοκρατικών κανόνων, μην επιτρέποντας στην πλήρη σύνθεση της Εκτελεστικής Επιτροπής της PLO να επιλέξει τον αναπληρωτή του.
Υποστηρίζουν ότι η κίνηση έγινε υπό εξωτερικές πιέσεις.
«Θεωρούν τον διορισμό ως μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου για μια ελεγχόμενη διαδοχή και όχι ως αντανάκλαση της παλαιστινιακής εθνικής βούλησης», γράφει το Arab News.
«Ο παλαιστινιακός λαός δεν είναι αγέλη για να του επιβληθούν ηγέτες με αμφιλεγόμενο ιστορικό, που έχουν συνδέσει το παρόν και το μέλλον τους με την κατοχή», σχολίασε από την πλευρά της η αποδυναμωμένη Χαμάς, που δεν ανήκει στην PLO, κέρδισε τις παλαιστινιακές κοινοβουλευτικές εκλογές το 2006 και τελικά, εν μέσω ενδοπαλαιστινιακής ρήξης, κατέλαβε ένα χρόνο αργότερα τη Λωρίδα της Γάζας.
«Προτεραιότητα του λαού μας σήμερα», ανέφερε, «είναι να σταματήσει η επιθετικότητα, η γενοκτονία και η λιμοκτονία στη Γάζα, όχι να διανείμει θέσεις εξουσίας για να ικανοποιήσει εξωτερικούς παράγοντες».
Παλαιστίνιοι σε αγώνα επιβίωσης στη βόρεια Λωρίδα της Γάζας (REUTERS/Mahmoud Issa)
Ο «γρίφος» της επόμενης ημέρας
Για τους Ισραηλινούς, ο Χουσεΐν αλ Σέιχ είναι εκ των πραγμάτων ένας πολιτικός, με τον οποίο μπορούν να συνομιλούν.
Έχει εν τω μεταξύ εκπροσωπήσει τον ασθενή γηραιό Παλαιστίνιο πρόεδρο σε διεθνείς συναντήσεις με πλούσιες αραβικές χώρες του Κόλπου, τα κεφάλαια των οποίων θα χρειαστούν για την ανοικοδόμηση της Γάζας.
Νωρίτερα φέτος συνάντησε επίσης στη Σαουδική Αραβία τον ειδικό απεσταλμένο του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ.
«Το παλαιστινιακό κράτος είναι το κλειδί για την ασφάλεια, την ειρήνη, τη σταθερότητα και την ευημερία», έγραψε ο Παλαιστίνιος νέος αντιπρόεδρος στο Χ.
«Η επιμονή στην κατοχή, η συνέχιση των εγκλημάτων και η παραβίαση του διεθνούς δικαίου είναι το παράλογο. Το μικρότερο ελαιόδεντρο στην Παλαιστίνη είναι παλαιότερο από αυτή την αναπόφευκτα εξαφανιζόμενη κατοχή».
Αναλυτές τονίζουν ότι η πορεία του αλ Σέιχ προς την επιτυχία θα εξαρτηθεί από ένα περίπλοκο ντόμινο γεωπολιτικών εξελίξεων, θεσμικής διαφθοράς και δημοσιονομικής εξάρτησης.
Έχοντας το τελευταίο διάστημα επικεντρωθεί σε οικονομικά ζητήματα, ο ίδιος έχει θέσει στόχο την αύξηση του παλαιστινιακού ΑΕΠ στο 4,5% το 2025, μέσω είσπραξης φόρων, συνεργασιών με τον ιδιωτικό τομέα και της τουριστικής επέκτασης.
Ακούγεται παράταιρο, δεδομένης της τραγικής κατάστασης στα παλαιστινιακά εδάφη, των ισραηλινών περιορισμών στις μετακινήσεις και στην πρόσβαση σε πόρους, των ακροδεξιών αξιώσεων στους κόλπους της κυβέρνησης Νετανιάχου για πλήρη κατοχή της Λωρίδας της Γάζας και των ανεκδιήγητων σχεδίων του Αμερικανού προέδρου Τραμπ για μετατροπή του παλαιστινιακού θύλακα σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής», με βίαιο εκτοπισμό του πληθυσμού του.
Τούτων λεχθέντων, η βιώσιμη επίλυση του παλαιστινιακού φαντάζει η μόνη λογική επιλογή.
Παραμένει ωστόσο ακόμη εκτός ορίζοντα σε μια Μέση Ανατολή σε πλήρη αναδιάταξη και αναταραχή.
Για τους ιθύνοντες στη Ραμάλα, αποτελεί «δαμόκλειο σπάθη».
