Πονοκέφαλο στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ προκαλεί η εκλογή του Πάπα Λέοντα ΙΔ΄ στην κεφαλή της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας καθώς η υπόθεση πέρα από διπλωματικές έχει και νομικές διαστάσεις.
Αυτό γιατί ο πρώτος Αμερικανός Ποντίφικας είναι επίσης διπλός υπήκοος των Ηνωμένων Πολιτειών και του Περού, όπως αναφέρει ο Independent.
Γεννημένος ως Ρόμπερτ Πρεβόστ στο Σικάγο το 1955, ο νεοεκλεγείς Πάπας έχει την περουβιανή υπηκοότητα την τελευταία δεκαετία, παράλληλα με την αμερικανική υπηκοότητα, λόγω του εκτεταμένου ιεραποστολικού του έργου και του ρόλου του ως επισκόπου στη χώρα της Νότιας Αμερικής.
Αυτό το καθεστώς διπλής υπηκοότητας, σε συνδυασμό με τη νέα του θέση ως επικεφαλής της πολιτείας της Πόλης του Βατικανού, εγείρει περίπλοκα ερωτήματα σχετικά με τη νομική του θέση στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ως Πάπας, ο Λέοντας υπηρετεί ως ηγέτης τόσο της Αγίας Έδρας, του διοικητικού οργάνου της Καθολικής Εκκλησίας, όσο και της Πόλης του Βατικανού, ενός ανεξάρτητου κράτους.
Μπορεί ο Πάπας να παραμείνει πολίτης των ΗΠΑ ενώ ηγείται μιας ξένης κυβέρνησης;
Πέρα από το ότι είναι ο πνευματικός ηγέτης για περίπου 1,4 δισεκατομμύρια Καθολικούς σε όλο τον κόσμο, ο Λέοντας ΙΔ΄είναι επίσης ο επικεφαλής αυτού που αναγνωρίζεται ως το μικρότερο έθνος στον κόσμο. Η πόλη του Βατικανού με έκταση μόλις 0,44 τετραγωνικά χιλιόμετρα και πληθυσμό μερικές εκατοντάδες άτομα έγινε ανεξάρτητο κράτος το 1929 βάσει συνθήκης μεταξύ της Ιταλίας και της Αγίας Έδρας.
Θα μπορούσε να του αφαιρεθεί η αμερικανική υπηκοότητα;
Οι Αμερικανοί που εργάζονται για ξένες κυβερνήσεις δεν κινδυνεύουν αυτόματα να χάσουν την αμερικανική υπηκοότητα. Ωστόσο, το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ αναφέρει στον ιστότοπό του ότι μπορεί να «εξετάξει» το καθεστώς ιθαγένειας των Αμερικανών που «υπηρετούν ως αρχηγός ξένου κράτους, αρχηγός ξένης κυβέρνησης ή υπουργός Εξωτερικών».
Εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανέφερε ότι το υπουργείο δεν συζητά την υπηκοότητα ατόμων.
Το βασικό ζήτημα που προκύπτει είναι αν οι ξένοι ηγέτες πρέπει να έχουν την αμερικανική υπηκοότητα όταν απολαμβάνουν επίσης ευρεία ασυλία από τους νόμους των ΗΠΑ, δήλωσε ο Πίτερ Σπίρο, καθηγητής νομικής στο Πανεπιστήμιο Temple και ειδικός στο δίκαιο της ιθαγένειας. Αυτή η ασυλία έρχεται σε σύγκρουση με τη συνταγματική αρχή ότι κανένας πολίτης των ΗΠΑ δεν πρέπει να είναι υπεράνω του νόμου. Ωστόσο, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ σε απόφαση του 1980 έκρινε ότι οι Αμερικανοί δεν μπορούν να χάσουν την υπηκοότητά τους εκτός και αν εκείνοι το ζητήσουν.
«Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν υποθέτει ποτέ ότι σκοπεύετε να χάσετε την υπηκοότητά σας εκτός και αν το πείτε συγκεκριμένα μέσω της διαδικασίας αποποίησης», πρόσθεσε ο Σπίρο. «Πιστεύω ότι είναι πολύ απίθανο να κινηθούν οι ΗΠΑ για να τερματίσουν την υπηκοότητα του Πάπα», κατέληξε ο Σπίρο.
Μπορεί ο Πάπας να παραμείνει πολίτης του Περού;
Ο περουβιανός νόμος δεν έρχεται σε αντίθεση με το ότι ο Πάπας Λέοντας παραμένει πολίτης, δήλωσε ο Χόρχε Πουτς, αναπληρωτής διευθυντής των αρχείων ληξιαρχείων στο Εθνικό Μητρώο Ταυτοποίησης και Πολιτικής Κατάστασης του Περού. Ο Λέοντας έλαβε την περουβιανή υπηκοότητα τον Αύγουστο του 2015, τον μήνα πριν ο Πάπας Φραγκίσκος τον διορίσει επίσκοπο του Τσικλάγιο στα βόρεια της νοτιοαμερικανικής χώρας. Για να γίνει δεκτό το αίτημα του, έπρεπε να ζήσει στο Περού για τουλάχιστον δύο χρόνια και να περάσει ένα τεστ.
Τι έκαναν οι προκάτοχοί του
Δεν είναι ξεκάθαρο τι απέγινε η ιθαγένεια των προκατόχων του Πάπα Λέοντα μόλις ανέλαβαν τα καθηκοντά τους, καθώς το Βατικανό δεν αποκαλύπτει τέτοιες πληροφορίες. Ο Πάπας Φραγκίσκος ανανέωσε το διαβατήριό του στην πατρίδα του, την Αργεντινή, το 2014, το έτος αφότου έγινε Πάπας. Ο γεννημένος στη Γερμανία Πάπας Βενέδικτος XVI και ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β’, με καταγωγή από την Πολωνία, δεν παραιτήθηκαν ποτέ δημόσια από την υπηκοότητα στις χώρες καταγωγής τους. Ο Ιωάννης Παύλος ήταν ο πρώτος μη Ιταλός Πάπας εδώ και 455 χρόνια.
Η Μάργκαρετ Σούζαν Τόμσον, καθηγήτρια ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Σύρακιους και ειδική στον Αμερικανικό Καθολικισμό, δήλωσε ότι αμφιβάλλει ότι ο Λέοντας θα παραιτηθεί από την αμερικανική υπηκοότητα. Αλλά πιστεύει ότι ο νέος Πάπας έστειλε ένα μήνυμα όταν εκφώνησε την πρώτη του ομιλία στα ιταλικά και τα ισπανικά χωρίς να χρησιμοποιεί αγγλικά. «Νομίζω ότι θέλει να τονίσει ότι είναι ο Πάπας της καθολικής Καθολικής Εκκλησίας και όχι ένας Αμερικανός που κατέχει αυτή τη θέση».
Πολιτικοί που παραιτήθηκαν από την υπηκοότητα τους
Ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας Μπόρις Τζόνσον γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη από Βρετανούς γονείς το 1964. Έφυγε από τις ΗΠΑ ως μικρό αγόρι και απαρνήθηκε την αμερικανική υπηκοότητα το 2016 ενώ υπηρετούσε ως υπουργός Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου. Ο Τζόνσον έγινε πρωθυπουργός τρία χρόνια αργότερα.
Ο Μοχάμεντ Αμπντουλαχί Μοχάμεντ ήταν Αμερικανός πολίτης όταν εξελέγη πρόεδρος της Σομαλίας το 2017. Γεννημένος στη Σομαλία, μετακόμισε στις ΗΠΑ το 1985 και έγινε πολίτης τη δεκαετία του 1990. Ο Μοχάμεντ παραιτήθηκε από την αμερικανική υπηκοότητα δύο χρόνια μετά την προεδρία του.
Ο Βάλντας Αντάμκους έγινε πολίτης των ΗΠΑ αφού η οικογένειά του εγκατέλειψε τη Λιθουανία για να ξεφύγει από τη σοβιετική κατοχή. Επέστρεψε για να κερδίσει την προεδρία της Λιθουανίας το 1998, χρόνια μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Παραιτήθηκε από την αμερικανική υπηκοότητα μετά την εκλογή του.
