Ο Πέτρος Μολυβιάτης, ο οποίος έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 97 ετών την Κυριακή, υπήρξε ο άνθρωπος που ίσως περισσότερο από κάθε άλλον για δεκαετίες γνώριζε, σε σχέση με την εξωτερική πολιτική, τη διεθνή θέση και τις σχέσεις της χώρας, όσα λέγονται και δεν γίνονται και, κυρίως, όσα γίνονται και δεν λέγονται, για να θυμηθούμε το απόφθεγμα του Κωνσταντίνου Καραμανλή, του οποίου υπήρξε για πολλά χρόνια στενός συνεργάτης.
Η διαδρομή του από τη στιγμή που εντάχθηκε στο διπλωματικό σώμα τέμνεται με καθοριστικές στιγμές της ιστορίας της χώρας μας: την πορεία και τις διαπραγματεύσεις για την ένταξη στην ΕΟΚ, την εξέλιξη των ελληνοτουρκικών σχέσεων, την πορεία του Κυπριακού, το ζήτημα της ονομασίας της Βόρειας Μακεδονίας, για να αναφέρουμε τα πιο σημαντικά.
Γεννημένος το 1928 στη Χίο, ανιψιός του συγγραφέα Ηλία Βενέζη, σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, για να ενταχθεί ακολούθως στο διπλωματικό σώμα. Υπηρέτησε σε καίριες θέσεις, στις μόνιμες αντιπροσωπείες της Ελλάδας στον ΟΗΕ και στο ΝΑΤΟ, στις ελληνικές πρεσβείες της Μόσχας, της Αγκυρας και της Πραιτώριας.
Βρέθηκε δίπλα στον Κωνσταντίνο Καραμανλή, του οποίου υπήρξε στενότατος συνεργάτης και άνθρωπος της απολύτου εμπιστοσύνης του. Η κοινή διαδρομή τους αποτυπώνεται στη θητεία του ως διευθυντή του πολιτικού γραφείου του πρωθυπουργού από το 1974 έως το 1980 και ως γενικού γραμματέα της Προεδρίας της Δημοκρατίας από το 1980 έως το 1985 και από το 1990 έως το 1995. Εξελέγη βουλευτής Επικρατείας με τη Ν.Δ. από το 1996 μέχρι το 2004. Η πολύτιμη διπλωματική εμπειρία του και η βαθιά γνώση των ζητημάτων εξωτερικής πολιτικής τον κατέστησαν ιδανική επιλογή για τη θέση του υπουργού Εξωτερικών από το 2004 μέχρι το 2006 στην κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή. Αλλες δύο φορές βρέθηκε στο τιμόνι της ελληνικής διπλωματίας: το 2012 και το 2015, στις υπηρεσιακές κυβερνήσεις του Παναγιώτη Πικραμμένου και της Βασιλικής Θάνου.
Ο Πέτρος Μολυβιάτης διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο από διαφορετικές θέσεις σε όλα τα μεγάλα εθνικά θέματα:
• Στο Κυπριακό ενεπλάκη σε κρίσιμες διαπραγματεύσεις ήδη από την εποχή πριν από την τουρκική εισβολή, ενώ ήταν υπουργός Εξωτερικών την περίοδο του κρίσιμου δημοψηφίσματος για το σχέδιο Ανάν, με την κυβέρνηση Κώστα Καραμανλή να στηρίζει τις αποφάσεις του προέδρου της Κύπρου, Τάσσου Παπαδόπουλου. Ηταν σταθερά υπέρμαχος της ενίσχυσης της ευρωπαϊκής προοπτικής της Κύπρου και της ανάγκης να πεισθεί η διεθνής κοινότητα για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση.
Υπήρξε στενότατος συνεργάτης και άνθρωπος της απολύτου εμπιστοσύνης του Κωνσταντίνου Καραμανλή – Εβαλε την προσωπική σφραγίδα της «ήρεμης δύναμης» στην εσωτερική πολιτική σκηνή.
• Στο θέμα της ονομασίας της Βόρειας Μακεδονίας βρέθηκε στο πλευρό του Κωνσταντίνου Καραμανλή την περίοδο των κρίσιμων διαβουλεύσεων και του συμβουλίου πολιτικών αρχηγών για τη διαμόρφωση εθνικής θέσης κατά την πρώτη περίοδο έγερσης του ζητήματος, στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Ως υπουργός Εξωτερικών, από το 2004 έως το 2006, κλήθηκε να διαχειρισθεί τις διαπραγματεύσεις για το όνομα σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη συγκυρία, καθώς υπήρχαν πιέσεις για ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ.
• Στα ελληνοτουρκικά υπήρξε πάντοτε υπέρμαχος της νηφάλιας προσέγγισης και της σταθερής υπεράσπισης της εθνικής γραμμής, χωρίς υποχωρήσεις και χωρίς εξάρσεις. Ο ίδιος έχει περιγράψει ότι το προσχέδιο του κοινού ανακοινωθέντος που υπέγραψαν Ελλάδα και Τουρκία το 1975 το έγραψε σε μια χαρτοπετσέτα, στην καφετέρια της έδρας του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες.
Εκτός από τη μακρά διαδρομή και εμπλοκή στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, ο Πέτρος Μολυβιάτης έβαλε την προσωπική σφραγίδα της «ήρεμης δύναμης» και του αξιόπιστου συνομιλητή και στην εσωτερική πολιτική σκηνή. Η ωριμότητα και η νηφαλιότητά του αναγνωρίζονται από όλο το πολιτικό φάσμα, όπως αυτό αποτυπώθηκε και στα συλλυπητήρια μηνύματα μετά τον θάνατό του.
Ενωτικός
Ως ο στενότερος συνεργάτης του Κωνσταντίνου Καραμανλή είχε τον απαιτητικό ρόλο του μεσολαβητή στις σχέσεις του αείμνηστου εθνάρχη με τον Ανδρέα Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ συνολικά. Οι δίαυλοι επικοινωνίας που είχε αναπτύξει ο Πέτρος Μολυβιάτης πρωτίστως με τον Αντώνη Λιβάνη συνέβαλαν καθοριστικά στην εξασφάλιση ενός πολιτισμένου κλίματος ανάμεσα στις δύο ισχυρές προσωπικότητες που κλήθηκαν να συνυπάρξουν ως οι δύο κορυφαίοι πολιτειακοί παράγοντες της χώρας.
Ο Πέτρος Μολυβιάτης δεν διεκδίκησε ποτέ ρόλο πρωταγωνιστικό. Για δεκαετίες, όμως, υπήρξε ο αθέατος πρωταγωνιστής κρίσιμων εξελίξεων για όλα τα μεγάλα εθνικά θέματα και ο συνδιαμορφωτής πολλών αποφάσεων που ελήφθησαν σε κρίσιμες στιγμές και οικοδόμησαν τη λεγόμενη εθνική γραμμή. Υπήρξε, επίσης, συνειδητά ενωτικός σε ζητήματα που κατά κανόνα εύκολα διχάζουν· ρόλος και συμβολή που του αναγνωρίζονται από όλους εκείνους που τον αποχαιρέτισαν ως ευπατρίδη της πολιτικής.
