Μια τεράστια δοκιμασία θα αντιμετωπίσει την Τετάρτη 14 Μαΐου η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, καθώς το δικαστήριο της ΕΕ θα αποφανθεί σχετικά με τα μυστικά sms που αντάλλαξε με το αφεντικό της φαρμακευτικής εταιρείας Pfizer, καταλήγοντας σε μια συμφωνία πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ με τις Βρυξέλλες για τα εμβόλια κατά του Covid-19.
Σύμφωνα με το Politico, που δημοσιεύει την είδηση, πρόκειται για μια απόφαση που θα καθορίσει τη φήμη της, καθώς το Δικαστήριο της ΕΕ θα αποφασίσει αν η Κομισιόν, αρνούμενη να δημοσιοποιήσει το περιεχόμενο της γραπτής συνομιλίας της με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Pfizer, Άλμπερτ Μπουρλά, παραβίασε τους κανόνες διαφάνειας.
Η απόφαση της Τετάρτης για το σκάνδαλο που έγινε γνωστό ως «Pfizergate», όχι μόνο θα έχει σαρωτικές συνέπειες για τον τρόπο με τον οποίο οι κορυφαίοι αξιωματούχοι της Ε.Ε. κλείνουν συμφωνίες πίσω από κλειστές πόρτες, αλλά θα μπορούσε επίσης να ρίξει σκιά στη δεύτερη πενταετή θητεία της φον ντερ Λάιεν στο τιμόνι της Κομισιόν, η οποία ξεκίνησε μόλις την 1η Δεκεμβρίου.
Η ουσία του ζητήματος είναι κατά πόσον τα sms θα πρέπει να θεωρούνται έγγραφα και, επομένως, να μπορούν να δημοσιεύονται στο όνομα της διαφάνειας. Ενώ οι ακτιβιστές και πολλοί εξωτερικοί παρατηρητές λένε ότι θα πρέπει να αντιμετωπίζονται όπως κάθε άλλο μέσο επίσημης επικοινωνίας όταν σχετίζεται με τη χάραξη πολιτικής, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λέει «όχι».
Σε αμηχανία η φον ντερ Λάιεν
Η υπόθεση είναι νομικά δύσκολη για τη φον ντερ Λάιεν, όπως επισημαίνει το Politico, όχι μόνο επειδή υπέγραψε η ίδια τη μεγαλύτερη σύμβαση εμβολίων του μπλοκ – αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ – αλλά καθώς προεδρεύει του θεσμού που έχει αναλάβει την επιβολή του δικαίου της ΕΕ, το οποίο περιλαμβάνει τις αρχές της διαφάνειας και της λογοδοσίας. Εάν το δικαστήριο αποφανθεί εναντίον της, αυτό θα παράσχει πολιτικά όπλα σε ένα ευρύ φάσμα επικριτών.
Παράλληλα, θα αποτελούσε μεγάλη πηγή αμηχανίας για την επικεφαλής της Κομισιόν, δεδομένου ότι συμβαίνει μόλις λίγους μήνες αφότου δεσμεύτηκε δημοσίως να υπερασπιστεί τα πρότυπα διαφάνειας, αποτελεσματικότητας και εντιμότητας κατά τη δεύτερη θητεία της.
Τα ύποπτα μηνύματα με τον CEO της Pfizer
Η φον ντερ Λάιεν προκάλεσε διεθνή πρωτοσέλιδα στο τέλος του 2023, με την είδηση ότι η εφημερίδα The New York Times προσέφυγε στη δικαιοσύνη κατά της Επιτροπής, για να λάβει τα γραπτά μηνύματα που αντάλλαξε με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Pfizer, με την αμερικανική εφημερίδα να διερωτάται πώς η εταιρεία απέκτησε τη σύμβαση εις βάρος της ανταγωνίστριας AstraZeneca. Σχολιαστές διερωτήθηκαν, μάλιστα, αν το εμβόλιο προωθήθηκε με ταχείς ρυθμούς μέσω της κανονιστικής διαδικασίας, χωρίς τις κατάλληλες εκτιμήσεις.
Υπενθυμίζεται ότι η πρόεδρος της Κομισιόν αντιμετώπιζε ήδη ερωτήσεις από τον Διαμεσολαβητή της ΕΕ σχετικά με την έλλειψη διαφάνειας, καθώς η συμφωνία της ΕΕ με την Pfizer ώθησε τους εμπειρογνώμονες στον τομέα της υγείας να θρηνήσουν για την απόλυτη σπατάλη του προγράμματος προμήθειας εμβολίων, αφού προϊόντα αξίας δισεκατομμυρίων απορρίφθηκαν, λόγω ενός συνδυασμού υπερπροσφοράς και λαθών στην αρχική σύμβαση.
