Το 1938, με τη συμφωνία του Μονάχου, η παραχώρηση της Σουδητίας και του πυκνού δικτύου οχυρώσεων, δασών και χαρακωμάτων οδήγησε στην ταχεία κατάρρευση της ικανότητας της Τσεχοσλοβακίας να αμυνθεί έναντι της ναζιστικής Γερμανίας. Υπάρχουν φόβοι στην Ευρώπη ότι η ικανότητα του Κιέβου να αντισταθεί στη Ρωσία θα καταστραφεί εξίσου εάν ο Ντόναλντ Τραμπ επηρεασμένος από τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν– πιέσει την Ουκρανία να παραδώσει βασικές αμυντικές γραμμές στην ανατολική περιοχή του Ντονμπάς. Αυτή την ιστορική υπενθύμιση κάνει το Politico, σε άρθρο όπου εξηγεί γιατί οι παραχωρήσεις της συμφωνίας του Μονάχου του 1938 προς τους Ναζί στοιχειώνουν τις σημερινές συνομιλίες μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ.
Αυτός ο κίνδυνος ήταν ο πιο σημαντικός στο μυαλό του Βολοντίμιρ Ζελένσκι καθώς συναντήθηκε με τον Τραμπ στην Ουάσιγκτον τη Δευτέρα. «Ενώ ο Τραμπ μπορεί να δει ένα κομμάτι του Ντονμπάς ως κόκαλο για να πετάξει στον Πούτιν για να εξασφαλίσει μια συμφωνία, ο Ζελένσκι γνωρίζει ότι μια τέτοια παραχώρηση θα υπονόμευε οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία και θα έδινε τη δυνατότητα στους Ρώσους να εισβάλουν περαιτέρω στην καρδιά της Ουκρανίας» αναφέρεται στο δημοσίευμα. «Είναι ζωτικής σημασίας για την Ευρώπη να μη μετατρέψει όλο αυτό σε μια ακόμη στιγμή του Μονάχου ή της Γιάλτας» εξηγεί ο Τομάς Κοπέσνι, επίτροπος της τσεχικής κυβέρνησης για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, αναφερόμενος στην προδοσία των Τσέχων από τη Δύση στη σύνοδο κορυφής του Μονάχου το 1938 και στο ξεπούλημα της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης στον Ιωσήφ Στάλιν στη Γιάλτα το 1945.
Ο Τραμπ φέρεται να δήλωσε ότι πίστευε ότι ο Πούτιν θα συμφωνούσε σε μια ειρηνευτική συμφωνία που θα τερματίζει τον πόλεμο εάν η Ουκρανία παραδώσει ολόκληρες τις επαρχίες Ντονέτσκ και Λουχάνσκ στα ανατολικά. Η Ρωσία καταλαμβάνει σχεδόν όλο το Λουχάνσκ και τα τρία τέταρτα του Ντονέτσκ. Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι δεν θα το κάνει. «Δεν θα φύγουμε από το Ντονμπάς. Δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό. Το Ντονμπάς για τους Ρώσους είναι ένα εφαλτήριο για μια μελλοντική νέα επίθεση» τόνισε. Και ο Ολέξι Χαράν, καθηγητής Συγκριτικής Πολιτικής στην Ακαδημία του Πανεπιστημίου του Κιέβου, συμπληρώνει: «Χωρίς εγγυήσεις ασφαλείας, το πάγωμα του πολέμου σημαίνει ένα δεύτερο Μόναχο του 1938».
Στους «Financial Times» o αρθρογράφος Γκίντεον Ραχμάν προειδοποιεί ότι, εν μέσω της ταχείας διπλωματίας και των έντονων συναισθημάτων, υπάρχει κίνδυνος τόσο για την Ουκρανία όσο και για την Ευρώπη να χάσουν από τα μάτια τους ένα στρατηγικό όραμα για το πού θέλουν να φτάσουν – και τι είναι εφικτό. «Ο πόλεμος είναι απρόβλεπτος. Αλλά οι πιο πειστικές αναλύσεις που έχω δει είναι ότι η Ουκρανία χάνει σιγά-σιγά – με το πρόβλημα ανθρώπινου δυναμικού της χώρας στην πρώτη γραμμή να γίνεται σταθερά πιο έντονο. Αυτό σημαίνει ότι μια πλήρης κατάρρευση των συνομιλιών και η συνέχιση του πολέμου θα ήταν πιθανώς καλύτερη για τη Ρωσία παρά για την Ουκρανία» παρατηρεί.
Και ο Ράχμαν συνεχίζει θυμίζοντας το παράδειγμα των χωρών της Βαλτικής: «Η νομική αναγνώριση της βίαιης προσάρτησης ουκρανικού εδάφους από τη Ρωσία είναι ορθώς απαράδεκτη για την Ουκρανία, την ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Ωστόσο, μια de facto αναγνώριση της ρωσικής κατοχής ορισμένων εδαφών ως βάναυσης πραγματικότητας – στο πλαίσιο μιας ευρύτερης ειρηνευτικής συμφωνίας – μπορεί να είναι απαραίτητη. Η προσάρτηση των χωρών της Βαλτικής από τη Σοβιετική Ενωση μετά το 1940 δεν αναγνωρίστηκε ποτέ νομικά από τις ΗΠΑ και τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Αλλά ήταν γεγονός μέχρι που, τελικά, τα κράτη της Βαλτικής ανέκτησαν την ανεξαρτησία τους».
Σκεπτόμενοι ευρύτερα το μέλλον της Ουκρανίας, οι βασικές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις κατανοούν ότι η συζήτηση δεν μπορεί να αφορά μόνο το έδαφος – αν και αυτό είναι σημαντικό. Ο πρόεδρος της Φινλανδίας Αλεξάντερ Στουμπ, ένας ισχυρός παράγοντας στη σημερινή διπλωματία, έχει προτείνει ένα χρήσιμο πλαίσιο για να σκεφτούμε το μέλλον – βασιζόμενοι στην εμπειρία της χώρας του μετά από δύο πολέμους με τη Ρωσία τη δεκαετία του 1940. Οι τελικές ειρηνευτικές συνθήκες περιλάμβαναν την παραχώρηση περίπου του 10% της χώρας. Η μεταπολεμική Φινλανδία αναγκάστηκε επίσης να παραμείνει ουδέτερο κράτος για να αποφύγει να ανταγωνιστεί τη Μόσχα.
Αλλά –κρίσιμο– η Φινλανδία διατήρησε τη νομική της ανεξαρτησία και τη δημοκρατία της. Αυτό της επέτρεψε να γίνει μια ευημερούσα, ελεύθερη και επιτυχημένη χώρα. Χρησιμοποιώντας αυτό το πλαίσιο –και την εμπειρία της Φινλανδίας– υποδηλώνει ότι η Ουκρανία δεν χρειάζεται να επιτύχει το 100% των στόχων της και στους τρεις τομείς για να βγει από αυτόν τον πόλεμο με ένα θετικό μέλλον. «Εάν η Ουκρανία μπορεί να διατηρήσει την ανεξαρτησία και τη δημοκρατία της, τότε η πραγματοποίηση ορισμένων de facto εδαφικών παραχωρήσεων μπορεί να είναι μια επώδυνη αλλά αποδεκτή παραχώρηση» καταλήγει.
