Ένα γνωστό και απογοητευτικό μοτίβο αναδύεται στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες μετά την παρουσίαση του ειρηνευτικού σχεδίου 28 σημείων για την Ουκρανία από την κυβέρνηση Τραμπ.
Ακριβώς όπως μετά τη σύνοδο κορυφής του Ντόναλντ Τραμπ με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Αλάσκα τον περασμένο Αύγουστο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες προσφέρουν δημόσια ρητορική υποστήριξη στις προσπάθειες του Τραμπ να τερματίσει τον πόλεμο, ενώ παράλληλα προσπαθούν να σαμποτάρουν οποιαδήποτε πρωτοβουλία που αποκλίνει από τους μαξιμαλιστικούς – και ανέφικτους – στόχους τους για πλήρη ρωσική συνθηκολόγηση στην Ουκρανία.
Ο στόχος τους δεν φαίνεται να είναι η διαπραγμάτευση μιας καλύτερης ειρήνης, αλλά η αποδυνάμωση της αμερικανικής πρότασης έως ότου καταστεί απαράδεκτη για τη Μόσχα. Αυτό θα εξασφάλιζε την επιστροφή στην προεπιλεγμένη κατάσταση ενός παρατεταμένου, ατέρμονου πολέμου παρόλο που αυτή είναι ακριβώς η δυναμική που, με τις τρέχουσες πραγματικότητες του πεδίου μάχης, ευνοεί τη Ρωσία και αιμορραγεί περαιτέρω την Ουκρανία.
Η ευρωπαϊκή αντίδραση στην πρόταση του Τραμπ ήταν άμεση και αποκαλυπτική. Σύμφωνα με το Bloomberg, ο Κίρ Σταρμερ, ο Φρίντριχ Μερτς και ο Εμανουέλ Μακρόν, οι ηγέτες της Βρετανίας, της Γερμανίας και της Γαλλίας αντίστοιχα, έσπευσαν να συνταχθούν με τον Ζελένσκι στην απόρριψη βασικών στοιχείων του σχεδίου Τραμπ, όπως αναλύει το Respansible Statecraft.
Το Βερολίνο έχει αναδειχθεί ως ο κύριος σκληροπυρηνικός μεταξύ του ευρωπαϊκού τρίο και, σύμφωνα με πληροφορίες, καταρτίζει μια αντιπρόταση πολύ πιο συντονισμένη με τη θέση της Ουκρανίας (σ.σ. Η οποία καταρτίζονταν εδώ και λίγες εβδομάδες).
Τα συντρίμμια του Ντόνετσκ έχουν γίνει μνημείο για τους Ρωσόφωνους της περιοχής.
Η Κάγια Κάλας έδωσε το στίγμα με κυνικό τρόπο
Εν τω μεταξύ, η ύπατη εκπρόσωπος της ΕΕ για τις εξωτερικές υποθέσεις, Κάγια Κάλας, περιέγραψε τη μεγάλη στρατηγική της Ένωσης για την επίτευξη της ειρήνης με καταστροφική απλότητα: πρώτον, αποδυνάμωση της Ρωσίας, δεύτερον, υποστήριξη της Ουκρανίας. Αυτό είναι όλο.
Θα ήταν εντελώς μάταιο να αναζητήσει κανείς μια διπλωματική διέξοδο, ένα όραμα για μια μελλοντική ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας ή ακόμα και μια βασική αναγνώριση των συμβιβασμών που είναι απαραίτητοι για να σταματήσει η σφαγή σε αυτό το «ειρηνευτικό σχέδιο».
Είναι καθαρή επίδειξη αρετής που μεταφράζεται σε διαρκή σύγκρουση στο έδαφος, με περαιτέρω καταστροφή της Ουκρανίας και αυξανόμενους κινδύνους κλιμάκωσης και επέκτασης του πολέμου στην Ευρώπη.
Ωστόσο, η αυθόρμητη απόρριψη του σχεδίου Τραμπ από τους Ευρωπαίους πολιτικούς ως «συνθηκολόγηση» είναι λανθασμένη. Όπως υποστηρίζει ο Ρώσος μελετητής Μαρκ Γκαλεότι, αν και το σχέδιο είναι «κακώς συνταγμένο και ελλιπές», «δεν είναι μια απλή έκκληση για συνθηκολόγηση της Ουκρανίας» και «ως αφετηρία για κάτι που θα μπορούσε να σταματήσει τις σφαγές, έχει κάποια προοπτική».
Στα χαρακώματα ο πόλεμος εκτυλίσσεται στην πιο σκληρή μορφή του για τους Ουκρανούς.
Η μη ένταξη στο ΝΑΤΟ για την Ουκρανία είναι εύκολη σε αντίθεση με την παραχώρηση εδαφών
Μια σοβαρή εξέταση αποκαλύπτει μια δομή που στοχεύει σε μια σταθερή, αν και ατελή, ειρήνη: έναν ουκρανικό στρατό 600.000 ανδρών που ευθυγραμμίζεται με αυτό που οι αναλυτές πιστεύουν ότι μπορεί να διατηρήσει το Κίεβο.
Αντίστοιχα, η λεπτή προσέγγιση στα κατεχόμενα εδάφη στο Ντονμπάς και την Κριμαία που αποφεύγει την αναγκαστική de jure αναγνώριση της ρωσικής κυριαρχίας επάνω τους, και έναν μηχανισμό για τη διοχέτευση 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων από παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας.
Το εδαφικό ζήτημα είναι πιθανό να είναι το πιο δύσκολο να διαπραγματευτεί. Αντίθετα, το αίτημα να παραιτηθεί η Ουκρανία από την ένταξη στο ΝΑΤΟ δεν θα πρέπει να αποτελεί εμπόδιο για τη συμφωνία, οι Ευρωπαίοι ηγέτες που τώρα αντιτίθενται στο σχέδιο του Τραμπ γνωρίζουν πολύ καλά ότι η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, εν μέρει επειδή οι ίδιοι δεν έχουν δείξει καμία προθυμία να αγωνιστούν άμεσα για αυτό.
Τότε ποιο είναι το νόημα να παρατείνεται ο πόλεμος επιμένοντας σε κάτι που και οι δύο πλευρές — τα υπάρχοντα μέλη του ΝΑΤΟ και η Ουκρανία — γνωρίζουν ότι δεν πρόκειται να συμβεί;
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες είχαν μια πρώτη επικοινωνία στο περιθώριο της συνάντησης των G8 στο Γιοχάνεσμπουργκ.
Η υπονόμευση του σχεδίου είναι η μια επιλογή
Επιπλέον, οι διατάξεις του σχεδίου Τραμπ για την προστασία των δικαιωμάτων των μειονοτήτων και των θρησκευτικών δικαιωμάτων των διαφόρων ομάδων στην Ουκρανία έχουν, σύμφωνα με πληροφορίες, συναντήσει αντιρρήσεις.
Ωστόσο, το σχέδιο ορίζει ρητά ότι τα κριτήρια για την υλοποίηση των δικαιωμάτων αυτών πρέπει να βασίζονται στα πλαίσια της ΕΕ και όχι σε μονομερείς επιβολές της Ρωσίας. Εξάλλου, ως πολυεθνική και πολυθρησκευτική κοινωνία, η προστασία των δικαιωμάτων των μειονοτήτων αποτελεί μακροπρόθεσμη επένδυση στην ασφάλεια της Ουκρανίας και θα πρέπει να χαιρετιστεί από όσους ισχυρίζονται ότι την υποστηρίζουν.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτή η πιθανή διπλωματική ευκαιρία δεν προκύπτει από μια θέση αδυναμίας της Ρωσίας. Ο Πούτιν έχει δηλώσει ρητά ότι «η τρέχουσα δυναμική στην πρώτη γραμμή… οδηγεί στην επίτευξη των στόχων (της Ρωσίας) με στρατιωτικά μέσα».
Ωστόσο, σε μια κρίσιμη ευκαιρία, επιβεβαίωσε επίσης ότι η Ρωσία έλαβε το 28-σημείο σχέδιο των ΗΠΑ και είναι έτοιμη να διαπραγματευτεί με βάση αυτό. Ο Πούτιν αναγνώρισε ότι το σχέδιο θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για μια τελική διευθέτηση. Αυτό δεν είναι ένδειξη ότι το Κρεμλίνο απορρίπτει αμέσως τη διπλωματία, αλλά ότι δοκιμάζει τις δυνατότητές της.
Η Ευρώπη βρίσκεται τώρα μπροστά σε μια δύσκολη επιλογή. Μπορεί να συνεχίσει την τρέχουσα πορεία της να χλευάζει το σχέδιο, να ενθαρρύνει το Κίεβο να εισάγει δηλητηριώδη μέτρα, να υποβάλλει τις δικές της παράλογες αντιπροτάσεις και να ελπίζει να το υπονομεύσει μέσα στην ίδια την Ουάσιγκτον.
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν σε τηλεδιάσκεψη με το συμβούλιο εθνικής ασφαλείας της Ρωσίας.
Η Ευρώπη κινδυνεύει να εμπλακεί σε έναν ατελείωτο πόλεμο εις βάρος της Ουκρανίας
Αλλά αυτό το ρίσκο ενέχει τεράστιο κίνδυνο. Τι θα συμβεί αν ο Τραμπ, χρησιμοποιώντας ένα συνδυασμό πίεσης και πειθούς, καταφέρει να πείσει τον πρόεδρο Ζελένσκι — ο οποίος είναι προφανώς αποδυναμωμένος από τα μεγάλα σκάνδαλα διαφθοράς στο περιβάλλον του — ότι η αποδοχή του σχεδίου είναι η λιγότερο κακή επιλογή για την Ουκρανία;
Αν το Κίεβο υπογράψει και η Μόσχα συμμετάσχει, η Ευρώπη κινδυνεύει να βρεθεί εντελώς αποκλεισμένη από τη συμφωνία που θα τερματίσει τον μεγαλύτερο πόλεμο στην ήπειρό της εδώ και δεκαετίες. Χωρίς να έχει προσφέρει καμία αξιόπιστη εναλλακτική λύση πέρα από τον πόλεμο, η επιρροή της θα εξαφανιστεί και θα αναγκαστεί να συμμορφωθεί με τους όρους μιας συμφωνίας στην οποία δεν είχε καμία συμμετοχή.
Προφανώς προσπαθώντας να αποφύγει αυτό το σενάριο, ο Μερτς μίλησε με τον Τραμπ την Παρασκευή σε μια συνομιλία που χαρακτήρισε ως «καλή», χωρίς όμως να δώσει λεπτομέρειες λόγω του εμπιστευτικού της χαρακτήρα.
Μένει να δούμε τι θα προκύψει από αυτό, αλλά προχωρώντας μπροστά, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οποιοδήποτε ρεαλιστικό σχέδιο θα απαιτήσει επώδυνες συμβιβαστικές λύσεις. Μια μόνιμη συμφωνία θα παραμείνει αδύνατη όσο οι βασικοί ενδιαφερόμενοι στην Ευρώπη αρνούνται να προχωρήσουν πέρα από μια στρατηγική της οποίας τα μόνα στοιχεία είναι η αποδυνάμωση της μιας πλευράς και ο εξοπλισμός της άλλης.
Με την προσπάθειά της να υπονομεύσει τη μόνη σοβαρή διαπραγμάτευση που βρίσκεται στο τραπέζι, η Ευρώπη δεν προστατεύει την Ουκρανία, αλλά την καταδικάζει σε περισσότερο αιματοχυσία και την ίδια σε στρατηγική ασημαντότητα.
Αυτή τη στιγμή, η εναλλακτική λύση στο ελαττωματικό αλλά πραγματικό σχέδιο του Τραμπ δεν είναι μια καλύτερη συμφωνία είναι απλώς ένας ατέρμονος πόλεμος, και η Ευρώπη θα υποστεί μόνη της τις συνέπειες.
