Την ώρα που οι προσπάθειες για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία συνεχίζονται, η Ευρωπαϊκή Ένωση, θέλοντας να προκαλέσει οικονομικά προβλήματα στη Ρωσία, ενέκρινε το 17ο πακέτο κυρώσεων κατά της χώρας.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με ανάλυση του BBC, η Μόσχα όχι μόνο δεν έχει χάσει χρήματα από το εμπάργκο που έχει επιβληθεί στο αργό πετρέλαιο από την Δύση, αλλά συνεχίζει να κερδίζει χρήματα και να τροφοδοτεί την πολεμική της μηχανή.
Σημειώνεται ότι οι εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου δεν έχουν συμπεριληφθεί στην τελευταία, 17η δέσμη κυρώσεων κατά της Ρωσίας που ενέκρινε η ΕΕ, αλλά έχει υιοθετήσει έναν οδικό χάρτη για τον τερματισμό όλων των ρωσικών εισαγωγών φυσικού αερίου μέχρι το τέλος του 2027.
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν
Alexander Nemenov/ AP
Πώς η Ρωσία συνεχίζει να κερδίζει από τη Δύση
Λίγο καιρό μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο επέβαλλαν κυρώσεις στο ρωσικό πετρέλαιο και στο φυσικό αέριο, ενώ η ΕΕ απαγόρευσε τις θαλάσσιες μεταφορές του αργού πετρελαίου, αλλά όχι του φυσικού αερίου.
Παρόλα αυτά, μέχρι τις 29 Μαΐου, η Ρωσία είχε καταγράψει έσοδα άνω των 883 δισ. ευρώ από τις εξαγωγές ορυκτών καυσίμων από την έναρξη της εισβολής, συμπεριλαμβανομένων 228 δισ. ευρώ από τις χώρες που επέβαλαν κυρώσεις, σύμφωνα με το Center for Research Energy and Clean Air (CREA).
Μάλιστα, το μεγαλύτερο μέρος του ποσού αυτού, 209 δισ. ευρώ, προήλθε από τα κράτη μέλη της ΕΕ τα οποία συνέχισαν να εισάγουν αέριο μέσω αγωγών απευθείας από τη Ρωσία – πριν τη διακοπή της διαμετακόμισης μέσω Ουκρανίας τον Ιανουάριο του 2025 – ενώ ρωσικό αργό εξακολουθεί να διοχετεύεται στην Ουγγαρία και τη Σλοβακία.
Την ίδια στιγμή, το ρωσικό φυσικό αέριο εξακολουθεί να εξάγεται στην Ευρώπη σε αυξανόμενες ποσότητες μέσω της Τουρκίας: Τα στοιχεία της CREA δείχνουν ότι ο όγκος του αυξήθηκε κατά 26,77% τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 2025 σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2024.
Η Ουγγαρία και η Σλοβακία εξακολουθούν επίσης να λαμβάνουν ρωσικό αέριο από αγωγούς, μέσω της Τουρκίας.
Ανησυχία ειδικών για υψηλότερες τιμές ενέργειας
H Μάι Ρόσνερ, υπεύθυνη εκστρατείας της ομάδας Global Witness, λέει ότι πολλοί δυτικοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής φοβούνται ότι η μείωση των εισαγωγών ρωσικών καυσίμων θα οδηγήσει σε υψηλότερες τιμές ενέργειας.
«Δεν υπάρχει πραγματική επιθυμία σε πολλές κυβερνήσεις να περιορίσουν πραγματικά την ικανότητα της Ρωσίας να παράγει και να πωλεί πετρέλαιο. Υπάρχει πάρα πολύς φόβος για το τι θα σήμαινε αυτό για τις παγκόσμιες αγορές ενέργειας.
Υπάρχει μια γραμμή που χαράσσεται κάτω από την οποία οι ενεργειακές αγορές θα υπονομεύονταν πάρα πολύ ή θα έβγαιναν εκτός ισορροπίας», δήλωσε στο BBC.
Ουκρανός στρατιώτης στο μέτωπο
Anatolii Lysianskyi/Ukraine’s 127th Separate Brigade via AP
Το «παράθυρο διύλισης»
Σύμφωνα με το βρετανικό μέσο ενημέρωσης, εκτός από τις άμεσες πωλήσεις, μέρος του πετρελαίου που εξάγει η Ρωσία καταλήγει στη Δύση αφού υποστεί επεξεργασία σε τρίτες χώρες μέσω του λεγόμενου «παραθύρου διύλισης». Μερικές φορές αραιώνεται και με αργό από άλλες χώρες.
Το CREA λέει ότι έχει εντοπίσει τρία διυλιστήρια πετρελαίου στην Τουρκία και άλλα τρία στην Ινδία τα οποία επεξεργάζονται ρωσικό αργό πετρέλαιο και πωλούν το παραγόμενο καύσιμο σε χώρες που επιβάλλουν κυρώσεις στη Μόσχα.
Εκτιμά ότι έχουν χρησιμοποιήσει ρωσικό αργό αξίας 6,1 δισ. ευρώ για να παρασκευάσουν προϊόντα για χώρες που επιβάλλουν κυρώσεις. Το υπουργείο Πετρελαίου της Ινδίας επέκρινε την έκθεση του CREA ως «παραπλανητική προσπάθεια να αμαυρωθεί η εικόνα της Ινδίας».
Σύμφωνα με τον πρώην αναπληρωτή υπουργό Ενέργειας της Ρωσίας Βλαντιμίρ Μίλοφ, ο οποίος τώρα είναι αντίπαλος του Βλαντιμίρ Πούτιν, οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στο εμπόριο των ρωσικών υδρογονανθράκων θα πρέπει να επιβληθούν καλύτερα – ιδίως το ανώτατο όριο τιμών πετρελαίου που εγκρίθηκε από την ομάδα των χωρών G7, το οποίο ο Μίλοφ λέει ότι «δεν λειτουργεί».
Φοβάται, ωστόσο, ότι ο ανασχηματισμός της αμερικανικής κυβέρνησης που δρομολόγησε ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ θα δυσχεράνει το έργο υπηρεσιών όπως το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών ή το Γραφείο Ελέγχου Ξένων Περιουσιακών Στοιχείων (OFAC), οι οποίες έχουν καθοριστική σημασία για την επιβολή κυρώσεων.
Ο «σκιώδης στόλος»
Μια άλλη οδός είναι η συνεχής πίεση στον «σκιώδη στόλο» των δεξαμενόπλοιων της Ρωσίας. «Πρόκειται για μια πολύπλοκη ”χειρουργική” επιχείρηση. Σύμφωνα με τον Μιλόφ, αυτός είναι ένας τομέας στον οποίο οι δυτικές κυβερνήσεις ήταν πολύ πιο αποτελεσματικές, ιδίως με την εισαγωγή νέων κυρώσεων από την απερχόμενη κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν τον Ιανουάριο του 2025.
Η Ρόσνερ λέει ότι η απαγόρευση των ρωσικών εξαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Ευρώπη θα ήταν “σημαντικό βήμα για την ολοκλήρωση της απεξάρτησης της Δύσης από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες».
Σύμφωνα με αξιωματούχο του CREA, θα ήταν σχετικά εύκολο για την ΕΕ να εγκαταλείψει τις εισαγωγές ρωσικού LNG.
«Το 50% των εξαγωγών τους σε υγροποιημένο φυσικό αέριο κατευθύνεται προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και μόνο το 5% της συνολικής κατανάλωσης φυσικού αερίου [LNG] της ΕΕ το 2024 προέρχεται από τη Ρωσία. Έτσι, αν η ΕΕ αποφασίσει να διακόψει εντελώς το ρωσικό φυσικό αέριο, θα πλήξει τη Ρωσία πολύ περισσότερο από ό,τι θα πλήξει τους καταναλωτές στην Ευρωπαϊκή Ένωση», δήλωσε στο BBC.
Ο Ντόναλντ Τραμπ
AP Photo/Evan Vucci
Το σχέδιο Τραμπ για τερματισμό του πολέμου μέσω του ΟΠΕΚ
Ο Ντόναλντ Τραμπ ανέφερε ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία μπορεί να τελειώσει αν ο ΟΠΕΚ μειώσει τις τιμές του πετρελαίου. Οι ειδικοί που ερωτήθηκαν από το BBC απέρριψαν την ιδέα του Τραμπ ότι ο πόλεμος με την Ουκρανία θα τερματιστεί εάν o ΟΠΕΚ μειώσει τις τιμές του πετρελαίου.
Ανέφεραν δε ότι το κόστος παραγωγής αργού στη Ρωσία είναι χαμηλότερο από ότι στις χώρες του ΟΠΕΚ , όπως η Σαουδική Αραβία, οπότε θα πληγούν από τις χαμηλότερες τιμές του πετρελαίου πριν από τη Ρωσία.
«Δεν υπάρχει περίπτωση να συμφωνήσει η Σαουδική Αραβία σε κάτι τέτοιο. Αυτό έχει δοκιμαστεί και στο παρελθόν. Αυτό έχει οδηγήσει σε σύγκρουση μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και των ΗΠΑ», σημειώνει.
